در این میان یکی از راهکارهایی که ارائه شد طرح ساماندهی آبهای غرب کشور بود که نقش مهمی در تأمین آب این منطقه داشت؛ موضوعی که سبب شد قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا (ص) با ورود به این مسئله یکی از مهمترین اقدامات در جهت تأمین آب مورد نیاز مردم را بر عهده گیرد. بر همین اساس دوشنبه گذشته و زمانی که فرمانده کل سپاه برای بازدید از این پروژه به غرب کشور سفر کرده بود، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا از این طرح به عنوان بزرگترین پروژه آبی کشور نام برد که میتواند آبهای غرب کشور را ساماندهی کند و در رابطه با آن گفت: «اجرای این پروژه عظیم، اهمیت بسزایی در تولید، امنیت و اشتغال پایدار منطقه دارد و علاوه بر آن میتواند بخش عظیمی از مشکلات آبی کشور را نیز حل کند.»
از آنجا که وجود آب نقش مهمی در ایجاد اشتغال و تولید ملی و همچنین امنیت پایدار دارد، لذا ایجاب میکند که این مهم همواره مورد توجه قرار بگیرد. در میان مناطقی از کشور که با مشکلات کمآبی و نداشتن مدیریت مصرف بهینه مواجه هستند میتوان به استانهای غربی از جمله آذربایجانغربی، کرمانشاه، ایلام و کردستان اشاره کرد. بررسی کارشناسان نشان میدهد در کنار کاهش بارندگیها در چند سال اخیر بیتوجهی به مدیریت منابع از جمله دلایلی است که سبب شد معضل کمآبی خود را بیش از پیش نشان دهد.
قائممقام توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری در این خصوص میگوید: «در طول دورههای مختلف با ۱۰ دوره خشکسالی مواجه بودیم که این مهم تأثیرات بسیاری را بر اقلیم کشور گذاشته است.» فرود شریفی با اشاره به این ادوار میافزاید: «خشکسالی ۶۳-۱۳۴۷ (سه مرحله و کاهش بارندگی ۲۶ درصد)، خشکسالی ۷۲-۱۳۶۳ (سه مرحله و کاهش بارندگی ۴۴ درصد)، خشکسالی ۷۶-۱۳۷۲ (دو مرحله و کاهش بارندگی ۵/۱۷ درصد)، خشکسالی ۸۰-۱۳۷۷ (۳۴ درصد کاهش بارندگی نسبت به میانگین ۳۰ ساله)، خشکسالی ۸۳-۱۳۸۰ (ادامه خشکسالی در بعضی مناطق کشور نظیر جنوب و جنوبشرقی و تا حدودی جنوبغرب کشور) از جمله این سالهاست.»
وی ادامه میدهد: «میانگین بارندگی سالانه کشور حدود ۲۵۰ میلیمتر است که این عدد کمتر از میانگین بارندگی آسیا و حدود یک سوم میانگین بارندگی سالانه جهان است.» به گفته وی، در همین حال سرانه آب جهان ۷۴۰۰ مترمکعب است که بر اساس تعریف وقتی سرانه آب در کشوری زیر ۱۷۰۰ متر مکعب در سال باشد آن کشور یا منطقه دچار تنش کمآبی و خشکی است.
بحران در استانهای غربی
با وجود اینکه کاهش بارندگی و خشکسالی بر بیشتر استانهای کشور سایه انداخته است، اما با توجه به کاهش بارندگی در مناطقی که قبلاً از میزان بالایی از بارش برخوردار بودند میتوان به وضعیت بحرانی در این مناطق پی برد، که در این میان میتوان به وضعیت بارش در استانهای آذربایجانغربی، کرمانشاه، ایلام و کردستان اشاره کرد. مدیرکل هواشناسی آذربایجانغربی در این خصوص میگوید: «سال گذشته بر اثر افزایش دو درجهای دما و کاهش بارش ۱۰۰ درصد منطقه آذربایجانغربی را خشکسالی فراگرفته است.»
صادق ضیائیان میافزاید: «در سال زراعی ۹۶ متوسط بارندگی در استان به ۲۶۴ میلیمتر رسید که نسبت به درازمدت ۴.۲۶ درصد در استان و ۷.۲۶ میلیمتر در ارومیه کاهش یافته است.» وی ادامه میدهد: «این عوامل سبب شد تا صد درصد استان را خشکسالی فراگیرد به طوری که در ۲۰ درصد از استان با خشکسالی شدید و در ۵۴.۸ درصد استان با خشکسالی متوسط مواجه بودیم.» پس از آذربایجانغربی، کرمانشاه دچار معضل کمآبی شد؛ موضوعی که سبب شد تا معاون توسعه و پیشبینی اداره کل هواشناسی استان کرمانشاه سال گذشته اعلام کند: «بر اساس بررسی نقشههای پهنهبندی خشکسالی و میزان بارشهای سال زراعی جاری (از ابتدای مهر تاکنون)، تمام نقاط استان کرمانشاه درگیر خشکسالی بسیار شدید تا متوسط است.»
علیمحمد زورآوند افزود: «از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون شاهد کاهش قابل توجه بارندگیهای استان کرمانشاه بودهایم و به طور میانگین بارشهای استان نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۵۷.۹ درصد کاهش داشته است.» پس از این دو، منطقه ایلام بود که به شدت دچار کمآبی و خشکسالی شد؛ موضوعی که موجب شد مدیرکل هواشناسی استان ایلام اعلام کند: «طبق آخرین خروجی نقشهها و مدلهای هفته اول مهر با پیشآگاهی، ۷۰ درصد خشکسالی بر استان ایلام حاکم شده است.»
یوسف شیخالملوکی افزود: «طبق آخرین برآوردهای به عمل آمده از پیشنقشههای هفته اول مهر، کاهش ۲۰ درصدی بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت در استان محسوس است.» کردستان نیز آخرین استان غربی کشور بود که با مشکل کمآبی و خشکسالی مواجه شد. مدیرعامل آب منطقهای کردستان با تأیید بروز خشکسالی و کاهش بارندگی میگوید: «میانگین بارش در استان کردستان در سال ۹۶، ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته و نسبت به متوسط درازمدت ۷۴ درصد کاهش یافته است.» اقبال شانظری میافزاید: «بارندگی امسال ۲۰۰ میلیمتر کمتر شده است، موضوعی که سبب شده تا وضعیت بحرانی و خشکسالی برای استان ایجاد شود که در صورت عدم مدیریت آب، وضعیت بحرانی میشود.»
طرح ساماندهی آبهای غرب
جدا از کاهش بارندگی در استانهای غربی کشور، بیتوجهی به ساماندهی آبهای این منطقه نیز از جمله عواملی است که سبب شده این بحران دوچندان شود، موضوعی که سبب شد کارشناسان اعلام کنند در صورت اجرای طرحهای ساماندهی آبهای روان در غرب کشور میتوان بحران کمبود آب در این مناطق را تا حد بسیاری کاهش داد. سرانجام این موضوع سبب شد قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا (ص) برای حل این معضل پا پیش بگذارد و بزرگترین طرح در این زمینه را به اجرا درآورد.
روز دوشنبه فرمانده قرارگاه سازندگی خاتمالانبیا (ص) در حاشیه بازدید فرمانده کل سپاه از طرح ساماندهی آبهای غرب کشور در این خصوص گفت: «طرح ساماندهی آبهای غرب بزرگترین پروژه آبی کشور است که اجرای این پروژه عظیم، اهمیت بسزایی در تولید، امنیت و اشتغال پایدار منطقه دارد.» سردار عبادالله عبداللهی با اشاره به این نکته که بیش از ۹۵ درصد توسط قرارگاه سازندگی خاتم (ص) صورت گرفته است، افزود: «این طرح در طول ۱۴۶۰ کیلومتر اجرا شده و مشتمل بر ۱۷ سد، ۱۵۰ کیلومتر تونل و ۷۰۰ کیلومتر خط انتقال ۲۴۰۰ است که تا پایان سال به بهرهبرداری میرسد.» وی با اشاره به اهمیت اجرای این طرح بزرگ ادامه داد: «این پروژه نهتنها میتواند مشکلات موجود حوزه آب در غرب کشور را مرتفع کند بلکه بخش عظیمی از مشکلات آبی کشور را نیز حل خواهد کرد.»