سعید عرفان منش
فریده روشن عضو شورای شهراصفهان با اشاره به بازدیدی که در نخستین روزهای آغاز به کار خود در شورای شهر از سرپناه مردان کارتن خواب داشته است، اظهار کرد: مردان کارتن خواب که بیشتر آنها معتاد هستند، بسته به شرایط خود در این مرکز پذیرش شده اند و از آن ها حمایت می شود. آن ها رضایت خود را از این سرپناه اعلام کرده اند. این افراد نیاز به پزشک داشته اند و طی بازدیدهای خود به همراه کمیسیون فرهنگی بازدیدهایی از این سرپناه داشته و از آن حمایت های لازم را خواهیم کرد. وی اذعان نمود : در استان اصفهان زنان کارتن خوابی نیز وجود دارند و وقتی بحث زنان به میان می آید این موضوع فاجعه انگیزتر است. زیرا زنان شرایط خاص خود را دارند و آسیب به آن ها آسیب به خانواه و جامعه است و این موضوع در مورد زنان شدت بیش تری نسبت به مردان دارد. در این راستا به دنبال این بوده ایم تا برای زنان نیز سرپناهی ایجاد شود.
روشن گفت : تقلیل پدیده اجتماعی کارتن خوابی به بیماری فردی کارتن خوابی سبب غفلت از سایر وجوه به ویژه وجه فرهنگی این پدیده شوم می گردد. در بی خبری و یا نادیده انگاری وجوه فرهنگی کارتن خوابی و بی خانمانی جامعه ناباورانه شاهد گسترش کارتن خوابی و بی خانمانی به ویژه کارتن خوابی زنان هستیم و گمان می بریم با پدیده خلق الساعه ای مواجه شده ایم، در حالی که پدیده های اجتماعی هم پای علل اجتماعی تحت تاثیر الگوها و طرح واره های فرهنگی هستند و درعین حال به علل زیستی و روانی هم توجه دارند اما نقش اصلی در شکل گیری پدیده را به آن ها نمی دهند.
این نماینده شورای شهراصفهان تصریح کرد: در این راستا جلسه ای در شورای شهر برگزار شد تا با همکاری قسمت های مختلف هم چون نیروی انتظامی و بهزیستی سرپناهی برای زنان کارتن خواب ایجاد شود و پیرو این جلسه قرار شده است تا بودجه ای برای آن اختصاص داده شود.
روشن ادامه داد: تا زمانی که مکانی برای استقرار زنان آسیب پذیر از سوی مدیریت شهری با بودجه اختصاص یافته برای سال 1397 ایجاد شود، این راه را با همکاری بخش خصوصی و خیران پیش برده ایم.
این مدرس دانشگاه افزود: به دلیل حساس بودن مسائل زنان، مدیریت داخلی این مجموعه کاملا زنانه در نظر گرفته شده است تا زنان کارتن خوابی را که در این مجموعه وارد خواهند شد، بتوانند با اطمینان خاطر در آن محل ساکن شوند.
این نماینده شورای شهر با بیان اینکه تنها نباید به فکر ایجاد مکان و سرپناهی برای این افراد باشیم، گفت: اگر تنها به فکر ایجاد کردن این مکان ها باشیم، در آینده افراد مختلف و از جمله مهاجران از شهرهای گوناگون وارد می شوند و این خود باعث آسیب خواهد شد. باید این افراد را با بحث کارآفرینی توانمند کنیم.
روشن اظهار کرد: نباید این مکان ها با نام سرپناه کارتن خوابان شناخته شوند، بلکه باید به عنوان مرکز توانمندسازی معرفی شود. افراد بی سرپناه باید پس از گذراندن دوره ای، از لحاظ روحی، روانی، فکری، اخلاقی و همچنین از لحاظ شغلی توانمند شوند و بتوانند روی پای خود بایستند.
وی با بیان اینکه باید آسیب ها را رفع کنیم، افزود: تنها ایجاد مکانی برای کارتن خوابان خود می تواند کانونی برای تجمیع و افزایش تعداد این افراد شود. پس نگاه را باید به سوی کارآفرینی ببریم.
عضوکمسیون آموزش وپژوش های کاربردی تصریح کرد: سازمان هایی همچون سازمان فنی و حرفه ای که یکی از اصلی ترین وظایف آن ها توانمندسازی افراد و مهارت آموزی به آن ها است، باید با یکدیگر هماهنگ شوند و این افراد را توانمند کنند. توانمندسازی در زندان نیز صورت گرفته است و در حال اجرا است.
روشن ادامه داد: در سال 1397، پنج میلیارد تومان بودجه برای آسیب های اجتماعی اختصاص یافته است. باید تمام سازمان ها همچون نیروی انتظامی، بهزیستی و سایر ادارات برای آسیب های اجتماعی با یکدیگر همکاری کنند.
وی افزود: آسیب های اجتماعی معضلی بزرگ در اصفهان است که بخشی از آن مربوط به مهاجرینی است که وارد استان می شوند و باید از طریق استانداری و سایر سازمان ها کنترل شوند.
محسن انصاری، مدیر خیریه پایان کارتن خوابی امیدنیز می گوید: این مرکز با هدف پایان کارتن خوابی امید راه اندازی شده است و که اسکان، اطعام، آموزش و اشتغال ۲۴ ساعته به این افراد ارایه می شود؛ ضمن اینکه در گرمخانه خیریه امید روزانه با حضور پزشک، پرستار، روانشناس و گروه های روانشناس درمانی کلیه خدمات درمانی به اشخاص بی خانمان ارایه شده و در این مرکز به زندگی بسیاری از افراد کارتن خواب سر و سامان داده می شود، ضمن اینکه ظرفیت این گرمخانه ۱۰۰ نفر است و در فصل سرما تعداد افراد بیشتری در آن اسکان می یابند.
انصاری اذعان دارد: در کارگروه های متفاوت سوادآموزی، فعالیت های آموزشی، اشتغالی و بازگشت به جامعه و برگزاری انجمن معتادان گمنام برای افراد بی خانمان برگزار می شود و در کلاس های آموزشی و باز پروری سعی می شود که این افراد بازتوانی شوند و همزمان با درمان اعتیاد به جامعه باز گردند. به نظر می آید با ارایۀ خدمات ۲۴ ساعته به این اشخاص، این مرکز از کامل ترین نوع ارایه خدمات در سطح منطقه و کشور برخوردار است و در یک سال و نیم گذشته که این گرمخانه به صورت رسمی راه اندازی شده، فعالیت های بسیاری در زمینه اطعام و درمان بی خانمان ها انجام داده است.
دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان نیز در این رابطه ابراز داشت : به طور معمول ۸۰ درصد کارتن خواب ها اعتیاد دارند، با این حال او تاکید می کند: این بدان معنا نیست همه کارتن خواب های شهر معتاد باشند.
به گفته مصطفی هادی زاده، با توجه به اینکه اصفهان در مرکز کشور واقع شده و مهاجر پذیر است، بخش قابل توجهی از این افراد از مردم استان اصفهان نیستند؛ ضمن اینکه از گذشته تا کنون در بخش کارتن خوابی سلسله اقداماتی انجام شده است. بعضی از مردم و خیرین و افراد علاقه مند نیز با شناسایی پاتوق های کارتن خواب ها به آنها امکانات و پتو و فضایی برای اسکان ارایه می دادند که ممکن است این برنامه هنوز هم تدوام داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه شهرداری ها مکلف به تاسیس مراکزی هستند تا افراد بی خانمان را از سطح شهرها جمع آوری کنند، تصریح می کند: از سال گذشته گروهی از تیم خیرین اقدام به تاسیس مرکزی کردند که در نهایت با اقدامات انجام شده و اخذ مجوز از استانداری اصفهان مراحل قانونی این کار صورت گرفت. هزینه ها نیز توسط بخش خصوصی و خیرین پرداخت می شود، همچنین گرمخانه بانوان نیز به زودی توسط این تیم تاسیس می شود و در ابتدا با ظرفیت ۳۰ نفر زنان کارتن خواب را پذیرش می کنند.
دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر استان اصفهان می گوید: معتادان متجاهر شامل کارتن خواب ها می شود و کارتن خواب کسی است که حضورش در پارک، زیر پل و در کنار اتوبان آشکار است؛ ضمن اینکه آمار حداکثری کارتن خواب های مرد در اصفهان ۱۵۰ نفر و زنان بین ۳۰ تا ۵۰ نفر است البته اکثر آنها ساماندهی می شوند.
وی می افزاید: سازمان های بهزیستی اصفهان، نیروی انتظامی و شهرداری برای جمع آوری کارتن خواب از شهر با هم در ارتباط هستند و علاوه براین تعدادی کمپ های ترک اعتیاد در خیابان امام خمینی زیر نظر سازمان بهزیستی در حال فعالیت هستند و یک سرپناه زنان در خیابان پروین زیر نظر بهزیستی خدمات ارایه می کند. راه اندازی مرکز ماده ۱۶ در طرح های آینده است که از استان تبریز الگو برداری شده و امکان پذیرش ۶۰۰ نفر را در هر دوره خواهد داشت تا علاوه بر درمان معتادان در زمینه توانمندسازی و اشتغال آنها نیز فعالیت کند.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان با اشاره به اینکه کارتن خواب ها تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند، معتقداست: بهزیستی مرکزی تحت عنوان مرکز توانمندسازی و جامع پذیری بهبود یافتگان دارد که معمولا افرادی در آن پذیرش می شوند که شبکه فامیلی با کفایتی نداشته باشند.
مجتبی ناجی گفت : مرکز برای مردان و زنان فعال است اما با توجه به آمار بالای مردان تمرکز بیشتر بر روی این گروه است. در اکثر موارد افرادی که به دلیل اعتیاد از خانواده طرد می شود در مراکز اقامتی سازمان بهزیستی برای درمان اعتیاد پذیرش شده و بعد از درمان اعتیاد، تلاش برای بازگردان این افراد به کانون خانواده آغازمی شود.
وی تاکید می کند: در این مراکز به منظور توانمندسازی و جامع پذیری بهبود یافتگان در بخش حرفه آموزی و اشتغال و کاریابی این اشخاص، تلاش شده تا در نهایت با بهرمندی از حمایت های این مراکز بتوانند به کار مشغول شوند. همچنین برای افراد بهبود یافته ای که یک سال از قطع مصرف آنان گذشته است، تسهیلات بانکی در نظر گرفته شده تا بتوانند سرمایه ای برای خوداشتغالی فراهم کنند و یا کارآفرینانی که این افراد را به کار می گیرند از آنان حمایت کنند.
این مقام مسوول بهزیستی با اشاره به افراد کارتن خواب غیرمعتاد می افزاید: طیف دیگری از افراد کارتن خواب، غیرمعتاد و بی خانمان هستند که دارای مشکل اعتیاد نبوده و در مرکزی تحت نظارت شهرداری یا بهزیستی پذیرش می شوند و سازمان بهزیستی به این اشخاص بی خانمان خدمات مددکاری ارایه می دهد.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان در مورد تحت پوشش قراردادن بانوان و نوجوانان می گوید: بانوان نیز در مراکز سازمان بهزیستی پذیرش و سطح بندی می شوند. بعضی از این افراد آسیب دیده هستند که در مرکز ویژه آسیب دیده ها نگهداری می شوند و تعدادی از بانوان نیز در معرض آسیب قرار دارند که به خانه امن می روند، گروهی نیز در سنین پایین تر قراردارند که در خانه های نوجوانان پذیرش می شوند و خدمات حمایتی و مددکاری به این اشخاص ارایه می شود.
ناجی می افزاید: تعداد ۷۵ مرکز اقامتی ویژه مردان برای ترک اعتیاد و سه مرکز ویژه زنان وجوددارد که دو مرکز در اصفهان و یک مرکز در کاشان و یک مرکز ویژه در اصفهان برای زنان در این زمینه فعالیت می کند و با روش علمی- اجتماعی درمان‌مدار این افراد پذیرش شده و سیکل درمانی آنها شروع می شود.
به گفته ناجی کارتن خواب ها دارای مشکلات روانی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی هستند، اکثر افراد کارتن خواب مشکل تک موردی ندارند و در واقع مجموع مشکلات روانی، اجتماعی، خانوادگی و اقتصادی را با هم دارند و از اختلالات روانپزشکی و اختلالات شخصیتی رنج می برند، همین امر مانع از همکاری متقابل مددجو با مددکار شده؛ ضمن اینکه کارتن خواب ها از همراهی کردن برای بازتوان شدن نیز اجتناب می کنند.
معاون اجتماعی سازمان بهزیستی استان اصفهان گفت :بی خانمانی یا کارتن خوابی پدیده ای جهانی و کشور و استان اصفهان هم از این قاعده مستثنی نیست. کارتن خوابی یک مشکل اجتماعی است و عوامل زیادی در پیدایش آن نقش دارند که اعتیاد یکی از عوامل بسیار مهم در بی خانمانی است. در واقع امروزه یکی از پررنگ‌ترین جلوه‌های آسیب اجتماعی پدیده کارتن‌خوابی در کشور است و مطابق آمارهای ارایه شده در حوزه آسیب های اجتماعی حدود یک چهارم بی خانمان ها اختلال مزمن و شدید روانی دارند و بیش از پنجاه درصد از آن ها معتاد متجاهر هستند.
