چند سالي ميشود که عرصه جنگلي زاگرس با تهديد جدي نابودي مواجه شده است. معضلي که بيش از هر چيزي مسئله از بين رفتن درختان بلوط را به ميان ميکشد و حيات اين گنجينه گياهي سبز را با خطر مواجه ميکند. درختاني که يکبار خشکسالي آنها تهديد ميکند و بار ديگر بر اثر بياحتياطي يا اهداف سودجويانه انساني از بين ميروند. حالا هم امکالکاري متوليان بلاي جان آنها شده است. آفت برگخوار چندسالي ميشود به جان درختان زاگرس افتاده است و هر سال از اواخر اسفند ماه تا نيمه دوم ارديبهشت برگها، جوانهها و درختان بالغ بسياري را از بين ميبرد و در مقابل مسئولان با دست روي دست گذاشتن يا اجراي پروژههاي کوتاه مدت کاري از پيش نميبرند. از همين رو نه تنها معضل برطرف نميشود بلکه سال به سال آفات درختان نسبت به شيوههاي قبلي مقاومتر هم ميشوند. برنامههاي کوتاه مدتي که نتيجهاي جز صرف اعتبارات گزاف و نابودي تدريجي جنگلها ندارد.
شيوع بيماري در بيش از 50 هزار هکتار
امسال هم با شروع دوباره بهار و گرم شدن هوا، آفت برگخوار جنگلهاي زاگرس را به جولانگاه خود تغيير داده است. همان منطقهاي که هر سال هکتار هکتارش را در نبود تجهيزات آتشنشاني از دست ميدهد، حالا در خنکترين فصول سال هم در امان نيست. در اين راستا مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان ميگويد:« آفتِ برگخوار بلوط در بیش از پنجاههزار هکتار از جنگلهای استان شیوع پیدا کرده است.» شیرزاد نجفی ميافزايد:« متأسفانه هرچند سال یکبار، این آفت طغیان میکند و ازجمله آفاتی است که در عرصههای جنگلی فعال بوده و به درختان جنگلی خسارتهای شدیدی را وارد میکند.»
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، عامل اصلی شیوع این آفت را تغییر اقلیم، گرم شدن هوا ریزگردها و کمبود بارشها ميداند و ادامه ميدهد:« تنها راه و بهترین روش مبارزه با این آفت، استفاده از سموم حشرهکش ببیولوژیک BTH است که هیچگونه اثر منفی بر روی انسان و محیطزیست ندارد.»
نجفی، شیوع آفت برگخوار بلوط در بیش از پنجاههزار هکتار از جنگلهای لرستان را یک چالش خطرناک ميداند و بيان ميکند:« طبق محاسبات انجام شده برای مبارزه بیولوژیکی یک میلیارد تومان اعتبار نیاز است.» بر اساس گفته اين مقام مسئول، سمپاشی باید با هواپیماهای سمپاش صورت گیرد که آنهم به دلایل توپوگرافی منطقه، کاری دشوار و هزینهبر است.
نسخه واحد جوابگو نيست
البته اين معضل همانطور که گفته شد تنها به عرصه یکمیلیون و دویست و هفده هزار هکتاري جنگلهاي لرستان ختم نميشود و آفت برگخوار در تمامي نواحي زاگرس ريشه دوانيده است. به طوري که مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری هم از ابتلای بخشی از جنگل های بلوط اين استان خبر ميدهد و ميگويد:« چهارمحال وبختیاری دارای 307هزار هکتار جنگل بلوط است که این آفت به بیش از 15 هزار هکتار آن خسارت زده است.»
علی محمدی مقدم ادامه ميدهد:« این آفت برای جنگلهای بلوط به عنوان تهدید جدی شناخته ميشود، از اين رو مبارزه بيولوژيک با آن از سال 89 کليد خورده است.» با اين حال به رغم طولاني شدن دوره شيوع اين آفت در جنگلهاي بلوط اعتبارات قطره چکاني به همراه بيبرنامگي مسئولان نتوانسته است اين معضل را تمام و کمال حل کند.
در اين خصوص حميدرضا ميرزاده، کارشناس محيط زيست به خبرنگار «جوان» ميگويد:« با توجه به شرايط منطقهاي، صعبالعبور بودن مناطق کوهستاني، عمليات کنترل آفات سخت و بسيار زمان بر است. از اين رو نياز به برنامهاي طولاني براي کنترل اين معضل است.» اين دوستدار محيط زيست ادامه ميدهد:« با توجه به اينکه نميتوان براي تمامي مناطق نسخه واحدي پيچيد، مسئولان بايد با انجام بررسيهاي دقيق و برنامهريزي جامع براي هر منطقه راهحلي جداگانه طرح کنند.» وي معتقد است براي کنترل اين آفت نياز به نيروي انساني متخصص، تجهيزات و اعتبارات کافي است تا بتوان جنگلهاي زاگرس را از نابودي کامل نجات داد.