پس از آنكه ورزش باستاني «چوگان» ايران از سوي جمهوري آذربايجان مورد سرقت فرهنگي قرار گرفت و پرونده ثبت جهاني آن از طرف اين كشور راهي يونسكو شد، اكنون مديران سازمان ميراث فرهنگي قصد دارند فهرستي از مواريث قابل مصادره ايران توسط كشورهاي همسايه را به يونسكو ارسال كنند؛ موضوعي كه اگر محقق شود، به منزله اقدامي پيشگيرانه در قبال جعل تاريخ و فرهنگ و مواريث باستاني اين سرزمين از سوي كشورهاي ديگر خواهد بود.
چندي پيش جمهوري آذربايجان اقدام به تهيه پرونده ثبت جهاني چوگان به نام خود و ارسال آن به سازمان جهاني يونسكو كرد، آن هم پس از آنكه چندي قبلتر نيز آذربايجانيها كتيبههاي تاريخي مقبره مولانا را كه به زبان پارسي بودند تخريب و براي جعل هويت مولانا اقدام به ساخت كتيبههايي به زبان تركي كردند. از اين دست اتفاقات كه ايران را قرباني سرقت فرهنگي كشورهاي همسايه كرده است، بسيار است و مدتها پيش نيز بادگير به عنوان اصالت معماري شهرهاي كويري ايران مورد سرقت فرهنگي اعراب حاشيهنشين خليج پارس قرار گرفت. شعرا و دانشمندان بزرگ تاريخ كشورمان نيز بارها هدف دستبرد فرهنگي كشورهاي همسايه قرار گرفتهاند.
حالا به گفته مديركل دفتر ثبت آثار سازمان ميراث فرهنگي جمهوري اسلامي ايران، قرار است به زودي فهرست ميراث قابل مصادره توسط كشورهاي همسايه به يونسكو ارسال شود. فرهاد نظري به فارس گفته است كه اين اقدام به منظور جلوگيري از تكرار اتفاقي كه براي چوگان افتاد، تدارك ديده شده است و فهرستي از ميراث ناملموسي كه در خطر مصادره از طريق كشورهاي همسايه هستند، تهيه و به يونسكو ارسال ميشود.
از قضا كميته تخصصي ميراث ناملموس، اين فهرست را تهيه و تكميل خواهد كرد و تهيه فهرست ميراث ناملموس در خطر مصادره يكي از مهمترين اولويتهاي اين سازمان در دفتر ثبت آثار خواهد بود. به گفته نظري پس از تهيه فهرست ميراث ناملموس در خطر مصادره، پرونده ثبتي هر يك از اين آثار نيز تهيه و به عنوان ليست موقت به يونسكو ارسال ميشود.
مديركل دفتر ثبت آثار با اشاره به استفاده از ظرفيت ثبت مشترك ميراث ناملموس گفته است: «حضور ما در پروندههاي مشترك با كشورهاي ديگر براي ثبت ميراث ناملموس بستگي به اهميت اثر دارد. در بسياري از پروندههاي ميراث ناملموسي كه توسط كشورهاي همسايه براي ثبت جهاني پيشنهاد ميشود، ما ميتوانيم نقش اصلي و اساسي داشته باشيم.»
جمهوري آذربايجان كه از جمله كشورهاي تازه استقلاليافته از شوروي سابق و با سبقه تاريخي كم شناخته ميشود، با اصرار بر مالكيت ورزش باستاني 2 هزار ساله چوگان، پرونده اين اثر را به يونسكو ارسال كرده است. مقامات كشورمان پيشتر درصدد ثبت مشترك اين ميراث ناملموس بودند اما آذربايجانيها در اين مسير تكروي كردند. حالا مقامات ايران معتقدند كه حتي اعتراض يك كشور به ثبت جهاني يك اثر در يونسكو نيز فرآيند ثبت را بر هم ميزند و به غير از ايران، كشورهاي ديگري از جمله افغانستان نيز درباره اين پرونده ادعاهايي دارند.