بیسوادی بسیار فاجعهبار و سیاه در دوره رژیم پهلوی، مثالزدنی در جهان و حتی موجب تأسف و ناامیدی دشمنان ملت بود!
سطح بیسوادی مردم ایران در دوره قبل از انقلاب اسلامی بهحدی بود که امام خمینی (ره) در ۷ دی ۱۳۵۸ طی پیامی جهت «مبارزه عمومی با بیسوادی» فرمودند: «از جمله حوایج اولیه برای هر ملت که در ردیف بهداشت و مسکن بلکه مهمتر از آنهاست، آموزش برای همگان است؛ معالأسف کشور ما وارث ملتی است که از این نعمت بزرگ در رژیم سابق محروم و اکثر افراد کشور ما از نوشتن و خواندن برخوردار نیستند، چه رسد به آموزش عالی. مایه بسی خجلت است که در کشوری که مهد علم و ادب بوده و در سایه اسلام زندگی میکند که طلب علم را فریضه دانسته است، از نوشتن و خواندن محروم باشد.» از اینرو بود که عقبماندگی رژیم پهلوی در حوزه سواد، مورد اذعان سفیر وقت انگلیس هم قرار گرفت. «آنتونی پارسونز» با ابراز تأسف اعلام میکند: «سیستم آموزش عمومی در حال تکوین، از تقاضای روزافزون جامعه بسیار عقب ماندهبود.»، این عقبماندگی بهویژه میان روستاییان و نیز زنها بیشتر خود را نشان میداد و ثابت میکرد طرحهای رژیم پهلوی در این حوزه چیزی جز شکست به ارمغان نداشتهاست. آمار بیسوادان در سال ۱۳۵۵ به این صورت بودهاست که نزدیک به ۱/۴۱ درصد از آقایان و ۵/۶۴ درصد از بانوان ایرانی در این سال بیسواد بودهاند که این آمار بعد از انقلاب و در سال ۱۳۹۵ به این صورت بوده است که ۹ درصد از آقایان و ۸/۱۵ درصد از بانوان ایرانی بیسواد اعلام شد که نشاندهنده کاهش بسیار زیاد آمار بیسوادان بعد از انقلاب است. میزان باسوادی جمعیت ایران از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۹۵ به این صورت بودهاست که آمار باسوادی در سال ۱۳۳۵ در آقایان ۴/۲۲، در بانوان ۸ درصد و در مجموع آقایان و بانوان ۱/۱۵ درصد است. آمار باسوادی در سال ۱۳۵۵ در آقایان ۹/۵۸ درصد، در بانوان ۵/۳۵ درصد و در مجموع آقایان و بانوان ۵/۴۷ درصد بودهاست. آمار باسوادی بعد از انقلاب و در سال ۱۳۹۵ در آقایان ۹۱ درصد، در بانوان ۲/۸۴ درصد و در مجموع آقایان و بانوان بیش از ۶/۸۷ درصد بودهاست و در برآورد سال ۱۴۰۰ این رقم به ۵/۹۰ درصد افزایش یافتهاست.