مربی بی‌مزد و منت
اگر بخواهم نقش پدر را در یک جمله به عنوان تأثیرگذارترین شخصیت بر فرزند بیان کنم با کمال افتخار او را مربی بی‌منت و بی‌مزدی می‌دانم که هیچ وقت مرا در زندگی تنها نگذاشت، برای همین است که خدا که خود مربی مخلوقات عالم است، ما را به مربی زندگی راهنمایی می‌کند و می‌فرماید: رب ارحمهما کما ربیانی صغیرا یعنی خدایا به پدر و مادر که در کودکی مرا تربیت کردند ترحم کن، پس باید به پدر به عنوان یک مربی بی‌منت که با عرق جبین ما را از کودکی به بزرگسالی رساند، تکیه کنیم و با یادآوری گذشته و تصویر کودکی خود قدردان این نعمت الهی باشیم.
نیکی و احترام به پای پدر
اگر زمانی بخواهیم همه محبت و احسان را به کسی که استحقاق آن را دارد، نثار کنیم، همه را باید برای کسی هزینه کنیم که زمانی بدون اینکه از او بخواهیم ما را مورد محبت خود قرار داده است. آری پدر زمانی به ما محبت کرد که تشنه آن بودیم. او برای محبت و علاقه به فرزند شرط و خرجی نخواست و ما زمانی که او نیاز دارد باید مثل او شرط و هزینه‌ای نخواهیم. او محبت صادقانه می‌خواهد. او محبت بی‌منت می‌خواهد. ما نیز باید محبت بی‌منت و هزینه نثارش کنیم، از این رو کلام حق، همگان را به محبت به پدر توصیه می‌کند و می‌فرماید وبالوالدین احسانا؛ به پدر و مادرتان احسان کنید و احسان‌تان حد و مرزی نداشته باشد، چراکه احسان آن‌ها حد و مرزی ندارد.
«پدر» پناهگاه و پشتیبان زندگی
چقدر سخت است فرزندی که به خاطر راحتی چند روز دنیا و زندگی بدون معنویت و خدا باعث فراموشی محبت‌های پدر در دوران کودکی می‌شود. به قدری این فاصله بین پدر و فرزند به خاطر مادیات زیاد می‌شود که به جای اینکه پدر را پناهگاه و بهترین پشتیبان خود قرار دهد و هر روز با گرمی دستان او زندگی را آغاز و به پایان ببرد، او را از محیط زندگی خود جدا و روانه زندان به ظاهر آرام آسایشگاه‌هایی می‌کند که چشم‌های منتظر برای دیدار فرزندان هر روز از صورت‌های مظلوم‌شان نمایان است. از این جهت است که در قرآن به فرزندان سفارش می‌کند پدر و مادر را در پیری کنار خودتان مثل چشمان‌تان محافظت کنید تا مایه خیر و برکت‌تان باشد؛ إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَ: وقتی این دو نعمت الهی پدر و مادر نزدتان به پیری رسیدند، باید نزد شما بمانند نه اینکه پشت در‌های آسایشگاه به انتظار شما شب را به روز و روز را به شب پشت سر بگذارند. وای بر ما که از این فرشتگان غافلیم.
«پدر» حریم امن الهی
جایگاه پدر به قدری مقدس است که خدا آن مقام را حریم امن خود و به تعبیر امروز خط قرمز زندگی هر انسانی قرار داده است. خدایی که از هر گونه لفظی یا حرکتی که باعث شکسته شدن این حریم شود، ما را برحذر داشته و هشداری برای عابران از این چراغ قرمز گذاشته است، به طوری که فرموده: إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَکَ الْکِبَرَأَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا؛ وقتی پدر و مادر نزد شما به پیری رسیدند، مواظب باشید کمترین کار یا حرفی که باعث رنجش آن مقام الهی بشود، از شما سر نزد، مبادا آنان را آزار بدهید.
آری چه انسان‌هایی که از این حریم گذشتند و زندگی آنان به سختی گذشت و چه کسانی که در این حریم ماندند و چه زندگی لذت‌بخشی بر آنان گذشت.
پس بدانیم باید زبان‌مان در کام‌مان به خیر و خوبی بر وجود بابرکت آنان باز شود و هر گفتاری به غیر از گفتار کریمانه و محترمانه از دهان ما خارج نشود. وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا، یعنی هر وقت با آنان صحبت می‌کنید کریمانه و مؤدب با آنان صحبت کن.
پدر تنها کسی است که می‌توان بر قامت استوارش و بر اقتدار گرانقدرش تکیه کرد و زندگی را معنا کرد. پدر تنها کسی است که دعایش، ندایش، اشک‌های تنهایی‌اش بدرقه زندگی است، پدر تنها کسی است که در زندگی می‌تواند گره‌گشای مشکلات پیچیده فرزندان و کانون زندگی باشد.
نکند در پیچ و خم‌های دنیا و فضا‌های پرزرق و برق زندگی از پدر و محبت‌های او و برکاتی که در وجود او، چون گنجی نهفته است، غافل و وقتی بیدار شویم که آن سایه آرام‌بخش و آن نور امید در کنار ما نباشد.
بهترین کادو و هدیه روز پدر را محبت و همنشینی دلنشین با او قرار بده و کام تشنه‌اش را با آب محبت و معرفت نسبت به او سیراب کن. نگاه به صورت او که عبادتی بزرگ است، کار هر روز و هدیه بی‌منت هر شب‌مان به آن عزیز باشد. به امید قدردانی از آن گوهر ناب زندگی برای آینده‌ای روشن.
* حجت‌الاسلام علیرضا فرهنگ
