اروپایی‌ها مدتی روی بازی قراردادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های تروریستی حساب باز کرده بودند و از فرصت اغتشاشات در ایران هم برای این اقدام بهره‌برداری کردند تا جایی که پارلمان اروپا با مصوبه‌ای غیرالزام‌آور، قرار دادن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی را به شورای اروپا پیشنهاد داد، اما حالا به نظر می‌رسد تا حدودی با ابعاد واقعی این بازی مواجه شده‌اند. جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دو شنبه در آستانه نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا که هدف اصلی آن اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران اعلام شده بود، اعتراف کرد که قرار دادن نام سپاه در چنین فهرستی، نیازمند تصمیم دادگاه یکی از کشور‌های عضو این اتحادیه است. این مقام اروپایی به صراحت در سخنانی که رنگ و بوی عقب‌نشینی اروپاییان از مواضع تند و آتشین قبلی داشت، در جمع خبرنگاران گفت: «نمی‌توانید بگویید که سپاه را تروریست می‌دانم، چون این گروه را دوست ندارم. ابتدا باید دادگاه در این زمینه تصمیم بگیرد.»سخنان بورل در واقع تأیید اظهارات کریستوفر برگر، سخنگوی وزارت خارجه آلمان است. او نیز پیش‌تر به وجود موانع سیاسی و حقوقی برای قرار دادن سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی اشاره کرده بود.
به اروپا هشدار داده بودیم
حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بعدازظهر دیروز در ششمین کنفرانس تاریخ روابط خارجی ایران با عنوان «دو سده مذاکره در تاریخ دیپلماسی ایران: قواعد، دستاورد‌ها و ابتکارات ایرانی» در محل دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه با اشاره به تحرکات اخیر اروپایی‌ها گفت: «در گفتگو با بورل مقامات کشور‌های اروپایی و رایزنی‌های یکایک سفرای ما در اروپا و سازمان ملل به اتحادیه اروپا هشدار جدی داده شد که اگر در خصوص نهاد مهم حاکمیتی ایران که نقش مهمی در سال‌های گذشته به ویژه در حوزه مبارزه با تروریسم و داعش در منطقه داشته است و این نقش همچنان ادامه دارد، بخواهند اقدامی انجام دهند پاسخ ایران، قوی، مؤثر و متقابل خواهد بود.»وزیر خارجه بیان کرد: «مجموعه تلاش‌های دیپلماتیک منجر به این شد که در حوزه اروپا در پایین‌ترین سطح در پارلمان اروپا بیان احساسات تند و اظهارات شتاب‌زده برخی از نمایندگان پارلمان را شاهد باشیم. قطعنامه‌ای که از منطق و چارچوب‌های حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد قویاً فاصله دارد.» امیرعبداللهیان تأکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران همه طرفهای اروپایی را دعوت می‌کند از اظهارات احساسی و رفتار به دور از عقلانیت فاصله بگیرند. به آقای بورل در آخرین تماسم در هفته گذشته تأکید کردم امیدوارم در عرصه دیپلماسی و سیاست خارجی برخی از کشور‌های اروپایی عقلانیت حاکم شود و اروپا مجبور به پرداخت هزینه‌های سنگین‌تر نشود.»وزیر خارجه ایران خاطرنشان کرد: «آنچه امروز در اظهارات آقای بورل شاهد بودیم حاکی از این است که اتحادیه اروپا به سمت گام‌های پرهزینه حرکت نکند. به اتحادیه اروپا اعلام کردیم صرف‌نظر از مداخلات برخی کشور‌های اروپایی و غربی و دمیدن‌شان بر اغتشاشات و تشویق آشوبگران در ایران، جمهوری اسلامی ایران مذاکره، گفتگو و تعامل سازنده اتحادیه اروپا و ایران را بهترین گزینه می‌داند، ولی در قبال هرگونه تصمیم دیگر اتحادیه اروپا پاسخ متقابل و مؤثر داده خواهد شد.»
اقدامی مغایر منشور ملل متحد
دیروز ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه موضوع مناسبات با اروپا را از جنبه دیگر یعنی خروج ایران از معاهده NPT پاسخ داد و با اشاره به اقدامات صورت گرفته درباره تلاش‌های تهران علیه اقدامات اروپایی برای قرار دادن سپاه در فهرست تروریستی گفت: «در مجاری دیپلماتیک دیگر هم در تهران و برخی نمایندگی‌های سیاسی ایران هشدار‌های لازم با جدیت به طرفهای اروپایی داده شده و طبیعتاً این تلاش‌ها ادامه می‌یابد. تروریستی قلمداد کردن یک نهاد حاکمیتی در یک کشور هیچ مبنایی در حقوق بین‌الملل ندارد و از منظر حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد مغایر مبانی حقوقی شناخته شده است.»سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یک نهاد حاکمیتی برآمده از قانون اساسی جمهوری اسلامی است و بر مبنای منشور ملل متحد و حقوق بین‌الملل تحریم آن نقض صریح منشور است. سپاه نیروی بزرگ دفاع از امنیت ملی و تمامیت ارضی و نیروی حمایت‌کننده ملت ایران است که از زمان تأسیس این نهاد بزرگ نظام با صلابت، جانفشانی و ایثارگری از امنیت ملی، امنیت مرز‌ها و امنیت ملت ایران حفاظت کرده و در حوزه تأمین امنیت منطقه‌ای اقدامات سپاه بسیار بزرگ بوده و در شمار خدمات بزرگ سپاه به کشور‌ها و ملت‌های منطقه است و حتی خود اروپا مدیون مبارزه تعیین‌کننده سپاه در کشور‌های منطقه در سوریه و عراق علیه جریان سیاه تروریستی داعشی و تکفیری است.»وی گفت: «هرگونه تعرض به سپاه از هر نوعی باشد تعرض به امنیت ملی ایران است و نتایج آن حتماً متوجه تعرض‌کننده خواهد بود و در این هیچ شکی نیست و نخواهد بود. البته سپاه نیروی بسیار بزرگ و قدرتمندی است و کسی نمی‌تواند این قدرت و توانمندی را نادیده بگیرد، اما اقدام ناشیانه اتحادیه اروپا همانند این است که اتحادیه اروپا مایل است دست یک نیروی بزرگ ضد تروریست را ببندد و محدود کند و در مقابل دست تروریست‌ها را باز بگذارد.»
واشنگتن زودتر فهمید
همانطور که انتظار می‌رفت، مذاکرات رفع تحریم‌ها هم یکی از محور‌های صحبت‌های وزیر امور خارجه در نشست روز دوشنبه بود. وی با اعلام اینکه دستگاه دیپلماسی پایبند به حل چالش‌ها از مسیر مذاکره است و همچنان گفتگو‌ها و تبادل پیام‌ها با طرفهای غربی برای رسیدن به یک توافق قوی، خوب و پایدار ادامه دارد، یادآور شد: «ما شاهد بودیم که در یکی از بند‌های قطعنامه پارلمان اروپا، موضوع عبور از برجام و توافق هسته‌ای مطرح شده بود، اما در همان نشست احساسی و تند پارلمان اروپا نیز این بند از دستورکار خارج شد. این کار نشان می‌دهد که غرب و امریکا همچنان از مسیر دیپلماتیک پیام‌های خودشان را برای رسیدن به گام‌های پایانی ارسال می‌کنند. مرحله‌ای از توافق را در چارچوب رفع تحریم‌ها مورد توجه قرار دادیم. تبادل پیام‌های ما جریان دارد.»رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: «در مقطعی امریکا و طرفهای غربی تصور می‌کردند اغتشاشات موضع ایران را ضعیف کرده و اصرار آن‌ها این بود که ما از یکی دو خط قرمز خود عبور کنیم و در فضای به اصطلاح آن‌ها ضعیف شده تیم مذاکراتی ما به دلیل پیامد‌های اغتشاشات، می‌تواند دستاوردی برای طرفهای غربی داشته باشد. امریکایی‌ها زودتر از سه کشور اروپایی متوجه شدند از این اغتشاشات به دلیل بصیرت مردم و نگاه مدبرانه رهبری و تدابیری که اندیشیده شد، اتفاق خاصی نیفتاده و نخواهد افتاد و مجدداً بر مسیر مذاکره و گفتگو تأکید دارند.»وی خاطرنشان کرد: «البته طرف امریکایی کماکان اصرار دارد که از مسیر گفت‌وگوی مستقیم و رودر‌رو این اتفاق بیفتد. ولی ما بدون نیاز به هرگونه گفت‌وگوی مستقیم، اسناد لازم را در اختیار داریم و طرف مقابل هم در اختیار دارد. اگر اراده جدی در طرف مقابل باشد توافق را در دسترس می‌دانیم.»امیرعبداللهیان تصریح کرد: «به مقامات امریکایی تذکر دادیم از اظهارات ریاکارانه در رسانه اجتناب کنند. آن‌ها این اظهارنظرات را نیاز داخلی افکار عمومی خود ذکر می‌کنند. در هر میز مذاکره‌ای که منافع ملت باشد حضور داریم در قالب گفتگو‌های چندجانبه و امیدواریم با عقلانیت و واقع‌بینی طرفهای مقابل بتوانیم به نقطه توافق برسیم، ولی پلان ۲ و گزینه‌های دیگر در دستورکار ایران است.»
