هادی خورشاهیان، درباره کتابهای کودک و نوجوان به مناسبت برگزاری بیستمین دوره جایزه کتاب دفاع مقدس (ویژه سالهای ۱۳۹۹- ۱۴۰۰) درباره چگونگی تقسیمبندی آثار کودک و نوجوان حوزه دفاع مقدس برای رویدادهایی مانند انتخاب بهترین کتاب دفاع مقدس به مهر گفت: در بخش کودک و نوجوان، آثار به سه دسته یا درواقع سه قالب شعر و داستان و خاطره تقسیم میشوند. در هر دسته، آثار کودک را از آثار بخش نوجوان جدا میکنند و به این ترتیب ما هم شعر کودک داریم و هم شعر نوجوان، هم داستان کودک داریم و هم داستان نوجوان. البته قالب داستانی میتواند مجموعهای از داستانهای کوتاه باشد و هم رمان. همچنین قالب خاطره که ویژگیهایش معلوم است و عمدتاً یا شامل روایتهایی است که خود رزمندگان ثبت کرده و نوشتهاند یا خاطراتی که دیگران (مثل همسر و فرزندان و نزدیکان) تعریف میکنند. هر خاطرهای که به رزمندگان و شهدای دفاع مقدس و مدافعان حرم مربوط باشد، در بخش خاطره جای میگیرد. به عبارت دیگر، از نظر موضوعی هم آثار حوزه دفاع مقدس را شامل میشود و هم آثاری که زندگی و مجاهدتهای مدافعان حرم را روایت میکنند. ناگفته نماند که کتابهایی که مسئله گروههای تکفیری و تروریستی مثل داعش را موضوع کار خودشان کردهاند نیز در فهرست آثار جایزه دفاع مقدس جای میگیرند.
وی افزود: تا جایی که من میدانم و به یاد میآورم، بخش کودک و نوجوان از همان شروع به کار جایزه و در هر ۲۰ دوره از آن وجود داشت. هر چند این جایزه در این دو دههای که از برگزاریاش میگذرد، تغییراتی داشته است، اما توجه به آثار ادبیات پایداری با تمرکز بر مخاطبان کودک و نوجوان همیشه جزو دغدغههای اصلی متولیان و برگزارکنندگان جایزه کتاب سال دفاع مقدس بودهاست.
خورشاهیان از سطح آثار این دوره نیز صحبت کرد و گفت: در این دوره نیز نه افت کیفی داشتیم و نه افت کمی. بهویژه اینکه باید تأثیر همهگیری کرونا بر کلیت بازار کتاب را هم در نظر بگیریم که مسائل و مشکلات همراه آن، نه فقط بر حوزه چاپ و نشر، که بر همه بخشهای دیگر جامعه اثر گذاشت. با این حال، در حوزه دفاع مقدس و ادبیات پایداری مثل دیگر حوزههای تولید و نشر کتاب، کتابهای ضعیف و قوی و متوسط در کنار هم تولید و عرضه میشوند. معتقدم حدود ۱۰ درصد آثاری که در بخش ادبیات کودک و نوجوان دستهبندی میشوند از حیث متن و تصویرگری و ویژگیهای دیگر، کتابهای خوبی هستند و حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد هم کتابهای بد و ضعیفی محسوب میشوند. کتابهای دفاع مقدس نیز از این قاعده و روند مستثنی نیستند و از کل آثاری که در این بخش جای میدهیم، ۱۰ درصد آثار خوب، حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد آثار متوسط و باقی هم کتابهای ضعیفیاند.
خورشاهیان به اهمیت موضوع دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت نیز پرداخت و گفت: این موضوعات از جمله موضوعاتی است که تمام نشده و ماجرای آن همچنان ادامه دارد. هر سال تعداد زیادی کتاب در این بخش تولید میشود و جمع بزرگی نویسنده و ناشر در این بخش مشغول هستند. به جز جایزه کتاب سال دفاع مقدس، چند جایزه دیگر مثل شهید اندرزگو و یوسف و شهید غنیپور را داریم که هرکدامشان کتابهای برتر این حوزه را انتخاب و معرفی میکنند. همه اینها نشان میدهد که در این بخش کارهای زیادی انجام شده و انجام میشود و میتوان گفت که حوزه ادبیات پایداری، حوزه فعال و پویایی است که قطعاً مخاطبان فراوانی هم دارد. حتی اگر در ادبیات جهان تعمق کنیم، میبینیم که آثار بزرگ ادبی، مثل «جنگ و صلح» تولستوی یا «بینوایان» ویکتور هوگو، بر بستر حوادثی مثل جنگ و انقلاب شکل گرفتهاند و آثار پرمخاطبی هم هستند. واقعیتی که نشان میدهد این موضوعات هم در جهان و هم در ایران مخاطب خودش را دارد.