امروزه صنعت گردشگری در ابعاد گوناگون آن در حال پیشرفت و گسترش سریع است. در این میان، گردشگری ورزشی به معنای تجربه سفر برای شرکت یا تماشای رویداد‌ها و فعالیت‌های ورزشی، به بخش مهمی از بازار این صنعت تبدیل شده است. بازاری که می‌تواند به عنوان منبع درآمد عظیمی، کشور‌ها و استان‌ها را تقویت کند. با این حال و با اینکه بسیاری از استان‌های ایران توانمندی‌های زیادی در این زمینه دارند، اما به دلایل مختلف مثل ناشناخته بودن گردشگری ورزشی برای مسئولان یا سوءمدیریت‌ها در این حوزه، هنوز نتوانسته‌ایم به صورت شایسته از این ظرفیت و درآمد‌های آن بهره ببریم.
گردشگری نه‌تن‌ها یک عامل رشد اقتصادی است، بلکه بستری برای نیل به اهداف توسعه نیز به شمار می‌رود و حال در این مسیر، گردشگری ورزشی توانسته طی چند سال اخیر جای ویژه‌ای برای خود باز کند. گردشگری ورزشی به سفر‌هایی گفته می‌شود که تماشای یک مسابقه ورزشی یا شرکت در چنین مسابقاتی را در بر می‌گیرد. گردشگری ورزشی یکی از زیرمجموعه‌های گردشگری و صنعت توریسم است که روزبه‌روز در حال گسترش و پیشرفت است و بر تعداد طرفداران آن افزوده می‌شود.
۴ فصل بودن، برگ برنده ایران
گردشگری ورزشی در استان‌های مختلف ایران با توجه به جاذبه‌های طبیعی و اکوتوریستی فراوان هنوز از جایگاه مطلوبی در این زمینه برخوردار نیست و این مستلزم توجه بیشتر به گردشگری ورزشی و ساخت استادیوم‌ها و سالن‌های ورزشی استاندارد و سایر زیر ساخت‌ها و استفاده از پتانسیل‌های گردشگری در جهت توسعه این حوزه است.
با توجه به شرایط اقلیمی مناسب استان‌ها می‌توان برخی از ورزش‌ها که نیازی به سالن یا استادیوم ندارند را با فراهم نمودن امکانات لازم احیا کرد و از طریق برگزاری مسابقات ورزشی گردشگران را به آنجا کشاند.
نتایج تحقیقی که چند سال پیش در این باره صورت گرفت، نشان می‌دهد ایران با پتانسیل‌های طبیعی و جاذبه‌های سیاحتی و فرهنگی بسیار و داشتن آب و هوای به اصطلاح چهارفصل به عنوان کشوری توانمند در آماده‌سازی شرایطی مطلوب برای علاقه‌مندان به مسافرت‌های خارجی، می‌تواند قطبی مهم در صنعت توریسم به معنای عام و توریسم ورزشی در معنای خاص آن تلقی شود. البته تمام موارد فوق مستلزم مدیریت صحیح، سرمایه‌گذاری و توجه بیشتر مسئولان در حوزه ورزش و گردشگری است. نتایج همچنین نشان می‌دهد که ایران از توسعه‌ای که شایسته آن است برخوردار نبوده که از دلایل مهم آن می‌توان به آماده نبودن بستر‌های اقتصادی برای جذب سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های لازم و همچنین عدم آگاهی مسئولان نسبت به توریسم ورزشی و درآمد‌های ناشی از آن اشاره کرد. البته در صورت شناخت و مدیریت صحیح و برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسی شده از جاذبه‌های موجود در استان‌های مختلف می‌توان گامی بسیار مهم در توسعه گردشگری ورزشی ایران و به تبعیت آن بهره‌وری از آثار آن و توسعه مناطق مختلف از طریق صنعت گردشگری ورزشی فراهم آورد. با گذری به استان‌های مختلف مشخص می‌شود هر منطقه دارای ظرفیت‌های زیادی است که به خاطر مدیریت نادرست یا عدم شناخت مسئولان از گردشگری ورزشی مغفول مانده‌اند.
ظرفیت‌های همدان نادیده گرفته می‌شود
همدان از جمله استان‌هایی است که به خاطر اقلیم و آب و هوای خوبش می‌تواند در زمینه ورزش‌ها و گردشگری زمستانه حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشد. این منطقه به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین می‌تواند ورود مناسبی به این حوزه داشته باشد. آن‌ها که به همدان سفر کرده‌اند خوب می‌دانند چقدر توانمندی در این استان وجود دارد و بر همین اساس در عرصه گردشگری ورزشی مثل کوهنوردی، صخره‌نوردی، اسکی، دوچرخه‌سواری، سوارکاری و رشته‌های دیگر حرفهای زیادی برای گفتن دارد. همدان می‌تواند با ورود به این عرصه نه‌تن‌ها در مسیر گردشگری ورزشی بلکه در قالب گردشگری روستایی و گردشگری کشاورزی نیز حرفهای زیادی برای گفتن داشته باشد. با این حال، از پیست اسکی همیشه تعطیل همدان گرفته تا صخره نوردی، کوهنوردی، دوچرخه‌سواری، سوارکاری و ... همه و همه نه تنها در سطح شهر همدان بلکه در تمامی شهرستان‌های این استان ظرفیت‌هایی هستند که مغفول مانده‌اند. آنطور که ورزشکاران همدانی می‌گویند، به خاطر وضعیت شیوع ویروس کرونا، برنامه‌های گردشگری ورزشی طی دو سال گذشته در همدان تعطیل بوده و بعد از آن، رؤسای انجمن گردشگری ورزشی در کشور تغییر کرده‌اند و کسانی که جایگزین شده‌اند، تفاهمنامه سال‌های پیش که بین وزارت ورزش و جوانان و میراث فرهنگی انعقاد شده را قبول ندارند. هر چند این اتفاق را می‌توان یکی از دلایل معوق ماندن گردشگری ورزشی در نظر داشت، اما موارد دیگری هم در این مسئله نقش دارد مانند اداره میراث فرهنگی همدان که اجازه فعالیت به عنوان گردشگری ورزشی را نمی‌دهد، اگر در این میان برای ورزشکاری اتفاقی بیفتد، مسئولیت با هیچکس نیست و ورزشکاران همدانی همچنان منتظر انعقاد قرارداد و تفاهمنامه جدید هستند.
ورزش در خدمت تفریح
دکتر سیدامیر عباسی کارشناس حوزه گردشگری با بیان اینکه امروزه افراد بیشتر از گذشته به تفریحات و سرگرمی اهمیت می‌دهند، به «جوان» می‌گوید: «توجه به گردش‌ها سبب می‌شود که تمایل برای انجام تفریحات ورزشی و به دنبال آن گردشگری ورزشی افزایش پیدا کند. یکی از مشخصه‌های این تغییر فکر این است که کیلنیک‌های تناسب اندام با اهداف تجاری روزبه‌روز در حال گسترش هستند. این کیلنیک‌ها بیشتر بر جنبه‌های فردی و شاید لذت‌گرایی ورزش تأکید دارند.» وی ادامه می‌دهد: «در عین حال که شرکت در مسابقات ورزشی و پیروزی در آن‌ها برای دسته زیادی از افراد و دوستداران ورزش دارای اهمیت است، اما عده زیادی نیز بیشتر تمایل دارند تا فعالیت‌های ورزشی را برای تفریح و سرگرمی انجام دهند.»
این کارشناس با اشاره به گردشگری ورزشی و تأثیرات آن بر بخش‌های مختلف تصریح می‌کند: «گردشگری ورزشی گرچه مرز‌های محدودی دارد، اما بر بخش‌های مختلف نظیر اقتصاد، محیط‌زیست و فرهنگ تأثیرگذار است. بیشتر تحقیقات انجام شده در گردشگری رویداد‌های ورزشی بر مسائل مالی و اقتصادی و تأثیرات این رویداد‌ها بر کشور میزبان تمرکز داشته‌اند. سیاستمداران، برنامه‌ریزان و اقتصاددانان برای احیای اقتصاد محلی، بر گسترش گردشگری ورزشی تأکید دارند. این بخش از گردشگری از آنجایی که شامل دو بخش پرطرفدار و پرسود است بدون شک به بهبود شرایط اقتصادی یک جامعه کمک خواهد کرد. آمار و ارقام زیادی درباره تأثیر رویداد‌های بزرگ ورزشی براقتصاد مناطق گوناگون منتشر شده است. بررسی آن‌ها این مسئله را ثابت می‌کند که رشد این بخش از صنعت گردشگری تحول اقتصادی را برای میزبان این رویداد‌ها به همراه داشته است.»
