سرویس بین الملل جوان آنلاین: همزمان با سفر خاورمیانهای بایدن، 28 تیرماه پوتین به تهران میآید. این در حالی است که سفر پوتین در این برهه تاریخی بسیار مهم و فصل جدید از مراودات اقتصادی بین ایران و روسیه خواهد بود.
پوتین در اجلاس سه جانبه با ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه در تهران حضور مییابد و نشستهای دوجانبه نیز برگزار میکند. برنامهریزی برای توسعه همکاریهای اقتصادی ایران و روسیه اولویت رایزنیهای رؤسای جمهور دو کشور خواهد بود.
سنگ بنای این روابط اقتصادی به دنبال سفر رئیس جمهور کشورمان به روسیه بنا نهاده شد سفری که نقطه آغاز گفت وگوی مقامات دو کشور برای توسعه روابط تهران-مسکو بود. در پایان مجموعه نشستهای مقامهای دو کشور در این سفر، بیانیهای در هشت بخش شامل همکاریهای تجاری و اقتصادی، مالی و بانکی، حملونقل و لجستیک و گمرک، صنعت و معدن، کشاورزی، انرژی و سلامت و بهداشت به امضاء رسید. پس از این نیز با سفر رئیس کل بانک مرکزی به مسکو، بسترسازی برای توافقات صورت گرفته نهایی شد.
ایران و روسیه که طی سالهای اخیر مواضع سیاسی نزدیکی در حوزه مذاکرات هستهای داشتهاند اخیرا در جریان مقابله با تحریمهای آمریکا نیز دست به ابتکار عمل جدیدی زده اند ابتکاری که هدف اصلی آن دلار زدایی از تعاملات اقتصادی دو کشور است.
حجم صادرات ایران به روسیه که در سال گذشته با رشدی ۱۰۰ درصدی برای نخستین بار در طول تاریخ روابط دو کشور به ۴ میلیارد دلار رسید قرار است در دوره کوتاه مدت دو ساله به ۸ میلیارد دلار و در چشم انداز میان مدت به ۱۵ میلیارد دلار برسد که پیش نیاز اصلی تحقق این هدف تسهیل امور بانکی و مالی است.
ایران و روسیه علاوه بر توسعه روابط در قالب دوجانبه درصدد توسعه منافع مشترک در قالب همکاریهای چند جانبه یعنی با اتحادیه اقتصادی اورآسیا، سازمان همکاریهای شانگهای و بریکس هم هستند.
میرکریمی، سخنگوی اتاق مشترک ایران و روسیه بر این باور است که گامهای مهمی در جهت تسهیلگری در روابط تجاری میان دو کشور ازابتدای کار دولت سیزدهم برداشته شده است که از آن جمله میتوان به امضای توافقنامه همکاری اتحادیه اوراسیا که زمینه را برای حرکت تعرفههای گمرکی به سمت صفر مهیا کرده است.
مهمترین مانع بر سر تجارت ایران و روسیه علاوه بر مبادلات بانکی زیرساختهای ارسال کالا است که و متاسفانه سالهاست که راه گذر اقتصادی شمال- جنوب در قسمت ایران به بهرهبرداری نرسیده است.
در همین راستا یکی از مباحث مطرح در توسعه روابط اقتصادی میان جمهوری اسلامی ایران و روسیه در مورد گذرگاه شمال - جنوب است و یکی از اولویتهای مهم برای فعال سازی این راهگذر تکمیل خط آهن باقیمانده در مسیر رشت - آستارا است.
رستم ژیگانشین، نماینده بازرگانی فدراسیون روسیه در اینباره میگوید: مشکلات لجستیکی از جمله مشکلات تجار و بازرگانان دو کشور است که اغلب موجب شکایت همکاران ایرانی میشود بنابراین هر دو طرف روسی و ایرانی علاقهمند به فعال سازی این مسیر از طریق دریای خزر هستند که در همین راستا بودجه زیادی برای نوسازی بنادر آستاراخان در نظر گرفته شده است، برنامههایی برای ساخت کشتیهای جدید وجود دارد و به همین دلیل میتوان از مسیرهای ترانزیتی خودداری کرد و کریدور شمال - جنوب را فعال کرد.
ولادیمیر پوتین در شرایطی عازم تهران شده که از آغاز جنگ اوکراین در ۲۴ فوریه تاکنون تنها یک بار، به منظور شرکت در ششمین اجلاس کشورهای حاشیه خزر در عشق آباد ترکمنستان خاک روسیه را ترک کرده و سپس از آنجا راهی تاجیکستان شده بود.
سفر این هفته ولادیمیر پوتین به ایران از این حیث اهمیت دارد که از آغاز درگیریها در اوکراین روسیه وارد جنگی غیرمستقیم با غرب شده و غرب تلاش دارد تا کرملین را منزوی کند. در شرایطی که روسیه تحت شدیدترین تحریمهای اقتصادی از جانب غرب قرار دارد، با خروج دونالد ترامپ از توافق برجام و اعمال کمپین فشار حداکثری علیه ایران، دو کشور از شرایطی مشابهی رنج میبرند. بدین ترتیب، این سفر از نظر نمادین تلاشی برای نمایش شکست سیاست انزوا از سوی غرب علیه دو کشور است.
از سوی دیگر سفر ولادیمیر پوتین به ایران در فاصله تنها چند روز پس از تور خاورمیانهای جو بایدن، رئیسجمهور ایالات متحده نیز میتواند نشانهای باشد از تلاش کرملین برای واگذار نکردن بازی منطقهای در شرایطی که گرفتار جنگ اوکراین است. در شرایطی که گفته میشود یکی از مهمترین اهداف سفر بایدن تشکیل ائتلاف امنیتی منطقهای جدید با محوریت ایالات متحده و اسرائیل و با شرکت کشورهای خلیج فارس با هدف رویارویی با آن چه تهدید ایران میخوانند، سفر پوتین به ایران میتواند نوعی تقابلجویی و مخالف خوانی با این سفر تلقی شود.