رپورتاژ آگهی/ عصبهای سمپاتیک بخشی از سیستم عصبی خودمختار هستند که اعمال غیرارادی بدن مانند فشارخون، گوارش و ضربان قلب را کنترل میکنند و همچنین باعث واکنش سریع ما در موقعیت جنگ یا گریز میشوند. عصبهای سمپاتیک به طور معمول پیام درد را به مغز ارسال نمیکنند اما میتوانند در شرایط خاص مانند سندروم درد منطقهای پیچیده، تحریک شوند که بهعنوان دیستورفی رفلکسی سمپاتیک نیز شناخته میشود. به طور معمول گروهی از رشتههای عصبی که با نام شبکه یا گانگلیون شناخته شده و باعث ایجاد درد در عضوی خاص میشوند را میتوان به کمک تزریق دارو به بدن مسدود نمود. این تزریق برای مسدودکردن پیام عصبی را بلوک عصبی مینامند.
بلوک کردن عصبهای سمپاتیک شامل تزریق ماده بیحسی موضعی به منطقهای است که عصبها به همپیوند میخورند. هدف از این کار این است که با محدودکردن سیگنالها و پیامهای عصبی درد که به مغز ارسال میشوند درد را از بین برد و یا کاهش داد.
معمولاً پزشکان در صورت جواب ندادن روشهای درمانی دیگر مانند داروهای مسکن، فیزیوتراپی و استراحت روش بلوک عصبی را پیشنهاد میدهند. همچنین پزشکان برای تشخیص دقیق این که آیا درد ناشی از سیستم عصبی سمپاتیک میباشد یا خیر از بلوک عصبی استفاده میکند.
در صورتی که بعد از بلوک عصبی درد بیمار کاهش پیدا کرد پزشک ادامه درمان به کمک این روش یا دیگر روشهای درمان درد را پیشنهاد میدهد.
عصبهای سمپاتیک زیادی در قسمتهای مختلف بدن وجود دارند که باعث ایجاد درد در صورت، گردن، کمر و ... میشوند.
بلوک عصبی به طور معمول در چهار گروه اصلی دستهبندی میشود. این چهار گروه شامل موارد زیر میشود.
درمانی، تشخیصی، پیشآگاهی و پیشگیرانه
بلوک عصبی درمانی برای درمان دردهای مزمن و درد در قسمتهای مختلف بدن استفاده میشود. در این روش از بیحسی موضعی برای درمان دردهای شدید استفاده میشود. تحقیقات نشان داده که استفاده از این روش باعث بهبود شرایط زندگی بیماران با دردهای مزمن شده است.
از روش بلوک عصبی تشخیصی برای تشخیص منبع اصلی درد بیمار استفاده میشود. در این روش از ماده بیحسی ضعیفتری استفاده میکنند که باعث میشود تا درد برای مدتی کوتاه از بین برود.
بلوکهای عصبی پیشآگهی، نتایج درمانهای داده شده را پیشبینی میکنند. یک بلوک عصبی ممکن است برای تعیین اینکه آیا درمانهای دائمی تر (مانند جراحی) در درمان درد موفقیتآمیز هستند یا خیر، انجام شود.
بلوکهای عصبی پیشگیرانه روشی خاص است که برای جلوگیری از دردهای احتمالی ناشی از روشهای درمانی دیگر استفاده میشود. اما این روش ممکن است عوارضی همچون درد فانتوم در اعضای بی حس را در پی داشته باشد.
همچنین بسته به نوع و محل درد بیمار، بلوک عصبی به انواع منحصربهفردتری نیز تقسیم میشود که شامل موارد زیر میشود.
بلوک عصب سمپاتیک؛ بلوک عصبی گانگلیون ستارهای و بلوک مفصل فاست.
از بلوک عصبی سمپاتیک برای تشخیص آسیبدیدگی در زنجیره عصبهای سمپاتیک استفاده میشود. زنجیره عصبهای سمپاتیک، شبکهای از عصبها هستند که در طول ستون فقرات کشیده شده و حرکات غیرارادی بدن را کنترل میکنند.معمولا از این روش برای درمان درد عصب های سه قلو به منظور کاهش درد و آرامش در قسمت های مختلف عصب استفاده می شود.
از روش بلوک گانگلیون ستارهای نیز برای تشخیص آسیبدیدگی در عصبهای سمپاتیک استفاده میشود با این تفاوت که از این روش برای تشخیص آسیبدیدگی در سر، گردن، قفسه سینه و دستها و درمان بیماری زونا استفاده میکنند.
بلوک مفاصل فاست بر روی مفاصل فاست که در ستون فقرات قرار گرفتهاند انجام میشود و معمولاً با نام بلوک زیگاپوفیزیال نیز شناخته میگردد. از این روش برای تشخیص این که آیا مفاصل فاست منبع ایجاد درد هستند یا خیر استفاده میکنند.
قبل از انجام بلوک عصبی به دست یا بازوی بیمار یک سرم وصل میشود تا از طریق آن داروی بیحسی به درون رگها تزریق شود. این کار کمک میکند تا بدن قبل از تزریق آرام شود. همچنین قبل از انجام پروسه، به کمک یک سرنگ کوچک یک واحد داروی بیحسکننده نیز به بیمار تزریق میشود. در این زمان بیمار ممکن است کمی احساس سوزش یا درد را تجربه کند.
زمانی که محل تزریق بی حس شد پزشک یک سوزن اپیدورال نخاعی را وارد محل تزریق میکند. در طول این پروسه از یک وسیله تصویربرداری مانند دستگاه اشعه ایکس برای تشخیص محل دقیق تزریق استفاده میشود.
بعد از انجام تزریق بلوک عصبی از بیماران خواسته میشود تا برای 24 ساعت از انجام فعالیتهای سنگین و رانندگی پرهیز نمایند. بیماران میتوانند ظرف چند روز پس از تزریق به زندگی عادی خود بازگردند.
به دلیل متفاوت بودن میزان و درجه درد و علت نوروپاتی دیابتی روشهای درمانی مختلفی برای درمان آن وجود دارد. بلوک عصبی و تحریک طناب نخاعی دو روش مؤثر و موفقیتآمیز در درمان نوروپاتی دیابتی محسوب میشوند.
بلوک عصبی با کاهش ارسال سیگنالهای درد به مغز باعث کاهش درد ناشی از نوروپاتی دیابتی میشود. با این روش (تزریق دارو به منطقه دردناک) بیماران برای مدت کوتاهی درد را تجربه نخواهند کرد. در برخی موارد و با آسیبزدن عمدی به عصب یا عصبهای موردنظر میتوان برای مدت طولانی تری درد را از بین برد. معمولا افراد دارای زخم پای دیابتی که فعالیت روزانه و زندگی آنها به علت این درد زخم ها مختل شده است از بلوک عصبی برای کاهش درد خود استفاده می کنند و بلوک عصبی درمان موثری برای آنها به شمار می آید. دلیل این که این روش نسبت به داروهای خوراکی مؤثرتر است این است که در این روش دارو بهصورت مستقیم و بسیار سریع به منطقه دردناک وارد میشود.
تزریقات شامل موارد زیر میشود:
استروئیدها که باعث کاهش التهاب و درد عصبهای آسیبدیده میشود.
بیحسی موضعی. برای شکستن چرخه درد و کاهش آن
مخدرهای دارویی. برای تسکین سریع درد برای مدتی کوتاه
تحریک طناب نخاعی با فرستادن امواج الکترونیکی ضعیفی به طناب نخاعی باعث کاهش درد میشود. این پروسه درد را از بین میبرد و بعد از آن بیمار احساس فوقالعادهای خواهد داشت.
تحریک طناب نخاعی میتواند به طور مؤثری نیاز به استفاده از داروهای مسکن را کاهش داده و یا از بین ببرد. از دیگر مزایای این روش برگشتپذیر بودن آن است. در صورتی که بیمار تصمیم بگیرد دیگر نیازی به تحریک طناب نخاعی ندارد میتوان بهراحتی سیم و الکترودهای دستگاه را از بدن خارج نمود.
به دلیل شرایط خاص این روش درمانی در ابتدا تیم پزشکی بیمار را معاینه کرده تا تشخیص دهند که آیا بیمار شرایط مناسب برای انجام این پروسه را دارد یا خیر. بعد از تشخیص این موضوع دورة آزمایشی درمان شروع میشود. در این دوره یک تحریککننده موقت در زیرپوست قرار داده میشود تا مشخص شود که میتواند درد را کاهش دهد یا خیر.
در صورتی که دوره آزمایشی با موفقیت انجام شود میتوان از الکترودهای دائمی استفاده نمود.
باید بدانید زمانی که الکترودها به طور کامل در بدن جایگذاری شد بیمار میتواند کنترل صددرصد آنها را به عهده بگیرد. به کمک یک کنترل مغناطیسی میتوان الکترودها را خاموش یا روشن کرده و میزان امواج آنها را کم یا زیاد نمود.
همچنین به دلیل قابلحمل بودن این سیستم بیمار میتواند به زندگی خود ادامه دهد.
درحالیکه تحقیقات نشان داده است که بلوک عصبی میتواند به طور مؤثری به کاهش دردهای مزمن کمک کند اما درعینحال عوارض جانبی نیز در پی دارد. بدن افراد واکنشهای متفاوتی نسبت به داروها نشان میدهند اما برخی از رایجترین عوارض بلوک عصبی شامل درد در محل تزریق، کهیر، خارش، خونریزی، بالارفتن قند خون و افزایش بیش از اندازه انرژی میشود. این عوارض برای همه رخ نمیدهند اما بیمار باید مشاهده این عوارض و یا هرگونه نشانه غیرعادی به پزشک مراجعه نماید.
بلوک عصبی برای بیمارانی با عصبهای آسیبدیده و یا افرادی که از بیماریهای عصبی مانند درد عصب سهقلو یا درد شدید کمر رنج میبرند بسیار مناسب است. بیمارانی که آسیبدیدگی عصبی رنج نمیبرند از این روش درمانی نتیجه نخواهند گرفت. اگرچه بیمارانی با آسیبهای عصبی میتوانند بیشترین نتیجه را از این روش درمانی دریافت نمایند. برای اطمینان از مؤثر بودن روش بلوک عصبی حتماً باید با پزشک مشورت نمود.