با همکاری تیمی میان سه شرکت دانش‌بنیان، سامانه تماس اضطراری (e- call) در قالب پروژه‌ای ملی با هدف شناسایی هوشمند تصادف طراحی و تولید شد. با این سامانه اطلاع‌رسانی زمانی و مکانی تصادفات به نیرو‌های امدادی و انتظامی انجام و از خسارت‌های جانی و مالی جلوگیری می‌شود.
تقریباً سه سال قبل بود که به منظور تعیین حد سرعت مجاز در هر جاده و کاهش آمار تصادفات جاده‌ای، دوربین‌های هوشمند کنترل سرعت طراحی و ساخته شد. ساخت این دوربین‌ها در آن زمان اتفاق مهمی بود و قرار شد در قالب یک پروژه ملی، شناسایی هوشمند تصادفات هم انجام شود، یعنی با فناوری ایرانی، مکان و زمان تصادف برای کاهش خسارت جانی و مالی مشخص شود. تصور نمی‌شد تا سه سال بعد این اتفاق رخ دهد، اما با همت محققان سه شرکت دانش‌بنیان، این فناوری تکمیل شد.
جوانان، قربانیان اصلی تصادفات
بنا بر آمار‌های سازمان امداد و نجات جمعیت هلال‌احمر، تصادفات جاده‌ای سومین عامل مرگ و میر در ایران است. با توجه به آمار‌های بین‌المللی، مرگ‌های جاده‌ای ۲۵ درصد از کل مرگ‌های ناشی از جراحت‌ها را هم به خود اختصاص داده‌است. هر سال بیش از یک‌میلیون و ۳۰۰هزار نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست می‌دهند. نکته دردآور در تصادفات این است که تعداد جوانان بین ۱۵ تا ۲۹ساله که هر سال در جهان به علت تصادفات کشته می‌شوند، در مقایسه با مرگ بر اثر بیماری‌هایی مثل اچ‌آی‌وی، ایدز، مالاریا و سل بیشتر است. کاهش تصادفات به قدری با اهمیت است که مجمع عمومی سازمان ملل به منظور نجات جان انسان‌ها، پروژه‌ای به عنوان سند دهه برای ایمنی جاده‌ها (۲۰۲۰ - ۲۰۱۱) تهیه و معرفی کرد. این سند شامل پنج محور اصلی است، مدیریت ایمنی جاده‌ها، بهبود ایمنی زیر‌ساخت‌های جاده‌ای، وسایل نقلیه ایمن‌تر، بهبود رفتار افراد در جاده‌ها و بهبود اقدامات پس از تصادف است.
در ایران هم هر سال بودجه‌های کلانی بابت کاهش تصادفات، ارائه خدمات امداد و نجات، اسکان و تغذیه اضطراری در زمان وقوع حوادث و سوانح، ارائه آموزش‌های امداد و کمک‌های اولیه برای سوانح اختصاص می‌یابد. ضمن اینکه هر سال برنامه‌های گسترده‌ای هم برای گسترش آموزش مقررات راهنمایی و رانندگی صرف می‌شود. دستیابی به فناوری‌های سطح بالا برای کاهش هزینه‌های تصادفات، به دلایل مختلف آنقدر پیچیده بوده‌است که تاکنون از این جنبه کمتر کار انجام شده‌بود.
موفقیت فناوری در نمونه‌های آزمایشی
معاونت علمی ریاست جمهوری از چند سال قبل در قالب پروژه‌ای ملی با هدف شناسایی هوشمند تصادف، اقدام به حمایت از دانش بنیان‌ها در این زمینه کرد. این حمایت‌ها اکنون با همکاری تیمی میان سه شرکت دانش‌بنیان به ثمر نشسته است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی معاونت علمی ریاست جمهوری، برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان با دغدغه کاهش تصادفات به این حوزه ورود کرده‌اند. محققان این شرکت‌ها با طراحی و ساخت نرم‌افزار‌هایی ایران‌ساخت در تلاشند تا جان مردم را نجات دهند و از خسارات ناشی از تصادفات رانندگی بکاهند. در همین راستا سامانه تماس اضطراری (e-call) مهم‌ترین محصول است که در قالب پروژه ملی شناسایی هوشمند تصادف با هدف شناسایی هوشمند تصادف و اطلاع‌رسانی زمان و مکان رخداد سانحه تعریف شده‌است. این فناوری اجازه نمی‌دهد افراد به دلیل ارسال به موقع کمک‌های درمانی و دیگر خدمات در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست دهند. این پروژه در حال حاضر در مرحله اتمام و پیاده‌سازی سامانه قرار دارد. کاری که با یک همکاری تیمی میان سه شرکت دانش‌بنیان «سامانه ساز دلفین آپادانا»، «آیرود الکترونیک آریا» و «موبیکار» و با حمایت ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری انجام شده‌است. نصب نمونه‌های پایلوت این فناوری روی ناوگان شرکت ماموت دیزل، سازمان راهداری استان البرز و بیمه رازی نیز دیگر اقدامات انجام شده در این زمینه است که موفقیت‌آمیز بوده و عملیاتی خواهد شد.
هماهنگ‌شده با سازمان‌های امدادی
در سیستم جامع تماس اضطراری (e- call) کلیه خودرو‌های مجهز شده به این سامانه، در صورت بروز یک تصادف جاده‌ای، به‌طور خودکار به مراکز امدادی و امنیتی متصل می‌شوند با استفاده از سنسور‌های شناسایی تصادف و با یک شماره مشخص مختصات محل تصادف به مراکز اورژانس و دیگر مراکز هماهنگ شده برای کمک‌رسانی، در همان لحظه تصادف، اطلاع‌رسانی می‌شود. سازمان‌های امدادی مربوطه هم با داشتن این فناوری و با استفاده از منابع انسانی، خودرویی و سایر امکانات خود، اقدام به اعزام و خدمات‌رسانی در همان نقطه تصادف خواهند کرد. شرکت دانش بنیان موبیکار یکی از سه تولید‌کننده این فناوری است. این مؤسسه اولین ارائه‌دهنده پلتفرم خودرو‌های متصل در ایران است. سعید سهامی، مدیر این دانش‌بنیان پس از سال‌ها کسب دانش و تجربه در انگلیس به ایران آمده و عده‌ای نخبگان جوان را نیز دور هم جمع و یک فناوری مهم را پایه‌گذاری کرده‌است. شرکت دلفین اسپادانا هم با گذشت بیش از یک دهه تجربه در حوزه فناوری مدیریت ناوگان و هوشمندسازی آن‌ها در تجهیز انواع ناوگان خودرویی در سازمان‌های مختلف خصوصی و دولتی، اکنون در جایگاهی قرار گرفته که درک بیشتری از فعالیت‌های مهم مدیران حمل و نقل دارد.
آیرود الکترونیک آریا هم فعالیت خود را از سال ۱۳۸۹ در زمینه ساخت دستگاه‌های الکترونیکی- ارتباطی پیشرفته آغاز کرده‌است. سیستم‌های ترددشمار آنلاین جاده‌ای، سیستم‌های برداشت اطلاعات جاده‌ای دوربینی، سیستم‌های اندازه‌گیری سرعت متوسط خودرو، سیستم‌های موقعیت‌یابی آنلاین خودرو و سیستم‌های تشخیص پلاک (ANPR) نمونه‌هایی از فناوری تولید این دانش‌بنیان است.
