بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۱۵ تا ۲۰ میلیون ایرانی در بازار رمز ارز‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. با توجه به ریسک و نوسان قابل‌ملاحظه بازار ارز‌های دیجیتال پیوسته این نگرانی وجود دارد که عده‌ای در این بازار مالباخته شوند، در همین راستا روز گذشته رئیس دستگاه قضا، محسنی‌اژه‌ای، در نشست شورای عالی قوه قضائیه، خواستار رسیدگی به حوزه رمز ارز‌ها و همچنین تشریح وظایف دستگاه‌های مختلف در این رابطه شد.
با وجود اینکه مدت زمان زیادی از پیدایش رمز ارز‌ها نمی‌گذرد، اما شیوع کرونا و همچنین تبلیغات جهانی درباره این بازار موجب شد تا بازار مذکور با استقبال روز‌افزون سرمایه‌گذاران روبه‌رو شود، اما از آنجایی که بازار مذکور با رشد محصولات مالی مشابه مواجه شده‌است، نوسان قیمت در این بازار قابل‌ملاحظه است، به طوری که حتی شاه کوین‌ها نیز از سقوط قیمت در امان نبوده‌اند، این به آن معنی است که دارندگان رمز ارز به یکباره در شبانه‌روز امکان دارد با نوسان ارزش دارایی شدید مواجه شوند.
هر چند سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارز‌ها ریسک‌های خاص خود را دارد، اما ریسک سرمایه‌گذاری در بازار مذکور برای مردم ایران بیشتر است، زیرا هنوز متولی بخش پولی و مالی به صراحت قوانین و مقررات حوزه رمز ارز‌ها را مشخص نکرده‌اند و در عمل نیز زیر‌ساخت‌ها برای سرمایه‌گذاری در این حوزه نیز با شائبه‌هایی از منظر قانون مواجه است.
مالباختگان رمز ارز
به‌طور نمونه هر روز در رسانه‌ها خبری اعلان می‌شود که در فلان بخش کشور یک مزرعه استخراج رمز ارز کشف شده‌است در این میان به‌حداقل ۲۰۰ هزار نفر از مردم جامعه نیز همچنان درگیر مسدود شدن صرافی رمرز ارز کریپتولند هستند که در سال ۹۶ در حوزه بلاکچین و رمز ارز فعالیت خود را آغاز کرده‌بود.
حال هر چند مقامات بانک مرکزی اعلام کرده‌اند که قرار است حتی رمز داخلی نیز به بازار عرضه شود، اما گفته می‌شود ۱۵ تا ۲۰ میلیون نفر از مردم ایران در بازار رمز ارز سرمایه‌گذاری کرده‌اند، این در حالی است که بعد از افت شاخص‌های بازار سرمایه در ایران و توسعه پیدا کردن تبلیغات پیرامون سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارز‌ها پیش‌بینی می‌شود که اشخاص بیشتری در بازار مذکور سرمایه گذاری کنند، از این‌رو، روز گذشته رئیس قوه قضائیه در این رابطه سخن گفت.
دستور اژه‌ای به بانک مرکزی:
قوانین رمز ارز‌ها را شفاف کنید
روز دوشنبه نیز رئیس دستگاه قضا، محسنی‌اژه‌ای در جلسه شورای عالی قوه قضائیه، ضمن تأکید بر برخورد بی‌اغماض و بی‌مماشات دادستان‌ها با سارقان باندی و شبکه‌ای، در خصوص وضعیت ارز‌های دیجیتال نیز اظهار‌نظر کرد.
موضوع رمزارزها و خطراتی که ممکن است از این ناحیه در آینده دارایی‌های مردم را تهدید کند و برای دولت دردسرآفرین شود، از مقوله‌های مطرح‌شده از طرف رئیس عدلیه در نشست دیروز شورای عالی قوه قضائیه بود. وی بر همین اساس دادستان کل کشور و سازمان بازرسی را مأمور کرد تا از بانک مرکزی بخواهند، هر چه زودتر در قبال مسئله رمزارزها و همچنین تشریح وظایف دستگاه‌های مختلف در این رابطه شفاف‌سازی کند.
علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی نیز مدتی است که از راه‌اندازی رمز ارز ملی به طور آزمایشی خبر داده‌است. اخیراً نیز در هفتمین همایش مالی اسلامی وی از تصویب چارچوب انتشار رمز ریال در شورای پول و اعتبار خبر داد.
از طرفی، علیرضا پیمان پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت، از توافق با بانک مرکزی برای استفاده از سامانه‌های بلاکچین و رمزارزها در فضای تجارت بین‌الملل خبر داد. به واسطه این عمل می‌توان تحریم‌ها را دور زد و صادرکنندگان و واردکنندگان به راحتی می‌توانند به تجارت بپردازند.
مریم محبی‌فیروزآبادی، کارشناس بازار‌های مالی در گفتگو با «جوان» در پاسخ به این پرسش که ضریب نفوذ رمز ارز‌ها در اقتصاد ایران چقدر است و چه تعداد از مردم در این بازار سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اظهار داشت: «استفاده از این رمز ارز‌ها به صورت رسمی و قانونی اعلام نشده‌است که ما بتوانیم ضریب نفوذ قابل اعتمادی برای آن اعلام کنیم هنوز هم این رمز ارز‌ها به صورت زیرزمینی استفاده می‌شود برای همین آمار رسمی وجود ندارد که ما بتوانیم ضریب نفوذ آن‌ها را اعلام کنیم.»
دور زدن تحریم با ارز دیجیتال
وی در پاسخ به این پرسش که آیا رمز ارز‌ها در حوزه صادرات و واردات کالا مورد استفاده ایرانی‌ها قرار می‌گیرد، گفت: «آمار قابل استناد وجود ندارد. بیشتر آمار بر اساس حدس و گمان و مطالعات میدانی وجود دارد. رمز ارز‌ها حوزه جدیدی هستند که تمام کشور‌ها باید در آن دستی بر آتش داشته باشند و ایران هم از این امر مستثنی نیست، به خصوص اینکه ایران به دلیل تحریم‌های جهانی، با محدودیت دسترسی به شبکه‌های پولی و بانکی بین‌المللی برای نقل و انتقالات نسبت به سایر کشور‌ها مواجه است، بنابراین شاید ورود به حوزه رمز ارز‌ها بتواند احتمالاً بخشی از این محدودیت‌ها را کمتر کند.»
فیروزآبادی در واکنش به این پرسش که وجود یک رمز ارز ایرانی چه در داخل و چه در سطح منطقه چقدر ضرورت دارد، تصریح کرد: «قطعاً واجب است. در حوزه خارجی بعید است که مورد استقبال قرار بگیرد، اما در حوزه داخلی جذابیت دارد.»
سرمایه‌گذاری در رمز ارز خارجی مضر است
وی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر نقدینگی از بورس به سمت رمز ارز‌ها حرکت کرده آینده این حوزه را چطور ارزیابی می‌کنید، گفت: «اگر بازار‌های موازی مثل بورس، طلا، دلار، مسکن و حتی بازار بانک جذابیت قابل‌توجهی نداشته باشند، خواه‌ناخواه مردم به سمت رمزارزها سوق داده می‌شوند که البته هم برای کشور مضر هست و هم برای خود سرمایه‌گذار.
در حال حاضر رمز ارز‌ها را افراد با دید ابزار پرداخت نمی‌بینند، بلکه بیشتر با دید ابزار سرمایه‌گذاری به این حوزه نگاه می‌شود به همین دلیل بیشتر باید به بازار‌هایی که ابزار سرمایه‌گذاری در آن‌ها تبادل می‌شود، نگاه کرد هر چقدر جذابیت این بازار‌ها کمتر باشد تمایل به سمت رمز ارز‌ها بیشتر می‌شود.»
۲۰ میلیون ایرانی در بازار رمز ارز
فیروزآبادی همچنین در پاسخ به این پرسش که مردم ایران چقدر در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده اند، اظهار داشت: آمار غیر رسمی حدود ۱۵ تا ۲۰میلیون نفر در رمز ارز‌ها فعالیت را شروع کرده‌اند، اما این آمار دقیق نیست و بیشتر مطالعات میدانی است.
بازار بورس به عنوان دماسنج اقتصاد کشور می‌تواند به یک بازار کارا مبنی بر عرضه و تقاضا تبدیل شود، از سویی دیگر مداخلات دولتی هم کمتر شود. اخلاق غیرحرفه‌ای حقوقی‌ها و سهامداران بزرگ در آن کمتر شود تا مردم بتوانند به این بازار‌ها اعتماد کنند. تا زمانی که مردم به بورس اعتماد نداشته باشند، بازار بورس در همین شرایط باقی می‌ماند. آن چیزی که امروز باعث رکود فاحش در بازار سرمایه شده بی‌اعتمادی مردم است و هیچ دلیل دیگری ندارد.»
کریم آرین، کارشناس معاملات هوش مصنوعی نیز در گفتگو با «جوان» در مورد قانونی بودن مبادلات رمز ارز در ایران گفت: «در حال حاضر بانک مرکزی رمز ارز خود را دارد و به‌طور قاطع هم اعلام نکرده که وجود این رمز ارز‌ها غیر‌قانونی است و مبادلاتی هم که انجام می‌شود در چارچوب قانون نیست فرض کنید برای نقل و انتقال یک مقدار مشخصی یا یک تعداد مشخص را انتقال می‌دهند و یا افرادی که مبالغ بالایی را انتقال می‌دهند، بدون اینکه قانون خاصی برای آن وجود داشته باشد.»
وی گفت: «معاون حقوقی مجلس اعلام کرده‌است که ارز بانک مرکزی آماده‌است و کار‌های قانونی آن انجام شده و در آینده‌ای بسیار نزدیک به بازار عرضه خواهد شد که این می‌تواند سیگنال مثبتی برای رمز ارز‌ها باشد. همچنین خبر‌هایی که اخیراً از حوزه‌های علمیه در مورد مسایل فقهی منتشر شده که به این رمزارزها مالیات تعلق نمی‌گیرد و از سویی دیگر همین نشست‌ها و اعلام بانک مرکزی که قرار است از رمز ارز خود رونمایی کند و استفاده از رمز ارز‌ها در زمینه واردات همه این موارد حاکی از آن است که نمی‌شود رمز ارز‌ها را کنار گذاشت و روز بروز شاهد گسترش آن هستیم.»
این کارشناس معاملات هوش مصنوعی در ادامه گفت: «این پدیده (سرمایه‌گذاری در بازار رمز ارز) چند سالی است که در جامعه استفاده می‌شود و خیلی با اعلام قانونی آن فاصله نداریم به‌طور مثال در کشور چین که به‌طور محدودی قوی‌ترین رمز ارز را تولید کرده‌است و در مبادلات از آن استفاده می‌کند و در این زمینه هم موفق عمل کرده است.»
ورود چشم بسته ایرانی‌ها به بازار رمز ارز
آرین در مورد این پرسش که آیا توسعه بازار رمز ارز برای بورس خطر دارد، گفت: «وجود رمزارزها برای بورس خطر محسوب نمی‌شود فقط به چند دلیل به یک تهدید تبدیل شده‌است، ولی بالقوه خطری برای بورس ندارد. به‌دلیل افت شاخص بورس طی یکی دوسال اخیر و ضرر مردم و مخابره اخبار غیر واقعی که رمز ارز‌ها رشد‌های گاهی ۳۰۰ یا ۵۰۰درصدی دارند افراد با وجود ضرر و به طمع جبران ضرر، پول‌های خود را از بازار سرمایه خارج می‌کنند و به سمت رمزارزها برای جبران می‌روند ولی طبق منطق چیزی عایدشان نمی‌شود، چون در هر بازاری میزان سوددهی مشخص است.»
