اگر چه تحریم و شیوع کرونا موجب شد تا صادرات نفت ایران طی سال‌های گذشته با دست‌انداز‌های جدی مواجه شود، اما به نظر می‌رسد درک چشم‌انداز قیمتی این روز‌های بازار جهانی نفت و همچنین سرمایه‌گذاری ایران در حوزه بازاریابی و فروش موجب شده تا کشورهایی، چون چین واردات نفت از ایران را بیش از پیش مورد توجه قرار دهند، به‌طوری که در اقدامی کم سابقه، چین آمار رسمی‌ای را منتشر کرد که نشان داد این کشور با وجود تحریم‌های امریکا از ایران نفت وارد می‌کند. همچنین بلومبرگ در گزارشی به نقل از برآورد شرکت تحقیقات بازار کپلر نوشت: پالایشگاه‌های چینی سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال ۲۰۲۰ حدود ۵۳ درصد نفت بیشتری از ایران و ونزوئلا خریداری کردند.
تحریم‌های ظالمانه امریکا و همچنین شیوع کرونا در سال‌های گذشته زمینه‌ساز کاهش درآمد‌های ارزی ایران شد و حتی میزان صادرات نفت ایران را نیز تحت تأثیر قرار داد، هر چند در دوره‌ای ایران و کشور‌های واردکننده نفت از ایران آمار‌های مبادلات را از نظر‌ها پنهان کردند تا از سوی وزارت خزانه‌داری امریکا مورد تحریم و آزار و اذیت قرار نگیرند، اما شواهد امر نشان می‌داد صادرات نفت ایران در حال انجام است.
کشورهایی که چشم‌انداز پساکرونای اقتصاد جهانی و رشد بهای نفت را به خوبی درک کرده بودند طی یکی دو سال گذشته ذخایر نفتی خود را شارژ کردند، در این میان گفته می‌شد که ایران با ارائه تخفیف تلاش کرد سهم خود را به شکل مخفیانه از بازار جهانی نفت حفظ کند و گاهاً توسعه دهد.
به اعتقاد رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین، حاصل جمع درآمد‌های ارزی کشور نشان می‌دهد ایران از آنچه رسماً اعلام می‌شود، نفت بیشتری فروخته است، چراکه واردات بیشتری نسبت به درآمد‌های ارزی اعلام شده داشته‌ایم. قطعاً راه‌های غیررسمی در سه سال اخیر برای فروش نفت طراحی شده است.
مجیدرضا حریری با اشاره به اینکه آمار فروش نفت ایران به طور کلی محرمانه است، در نتیجه ما هیچ آماری از فروش نفت ایران در داخل کشور و در منابع خارجی نداریم، بر پایه شواهد معتقد است که ما میزان نفت بیشتری از ارقامی که از آن صحبت می‌شود به دنیا می‌فروشیم. برای مثال در سال گذشته ما به طور کلی ۳۰ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی و در همین زمان ۴۲ میلیارد دلار واردات داشته‌ایم. اگر فرض را بر این بگذاریم که همه ارز حاصل از صادرات غیرنفتی به کشور بازگشته که می‌دانیم اینطور نبوده است، ۱۲ میلیارد دلار مابه‌التفاوت از کجا آمده که ما توانستیم به وسیله آن واردات انجام دهیم؟ قطعاً با فروش نفت توانستیم این کار را انجام دهیم. بنابراین حاصل جمع درآمد‌های ارزی کشور نشان می‌دهد ایران از آنچه رسماً اعلام می‌شود نفت بیشتری فروخته است، چراکه واردات بیشتری نسبت به درآمد‌های ارزی اعلام شده داشته‌ایم.
قطعاً راه‌های غیررسمی در سه سال اخیر برای فروش نفت طراحی شده است.
قاعدتاً در آمار رسمی در مورد فروش نفت شاهد کاهش هستیم، اما در این برهه زمانی آمار رسمی، آمار دقیقی نیست، چراکه فروش نفت ما از مبادی غیررسمی انجام می‌شود. در سال بیش از ۱۰ میلیارد دلار در کشور ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالا اختصاص داده می‌شود. صادرکننده غیرنفتی که ارز خود را ۴۲۰۰ تومان نمی‌فروشد. مشخص می‌شود که این ارز برای بانک مرکزی و از منابع ارزی حاصل از فروش نفت است.
چین واردات نفت از ایران را افشا کرد
در اقدامی کم سابقه، چین آمار رسمی را منتشر کرد که نشان داد این کشور با وجود تحریم‌های امریکا، از ایران نفت وارد می‌کند.
به گزارش ایسنا، برای نخستین بار در یک سال گذشته چین که بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان است، آماری را به صورت عمومی منتشر کرد که نشان داد این کشور در دسامبر مجموعاً ۹/۱ میلیون بشکه نفت از ایران وارد کرده است. اطلاعاتی که از سوی گمرک چین منتشر شد، نخستین افشای علنی خرید نفت ایران از سوی چین از دسامبر سال ۲۰۲۰ است. چین در زمان تحریم‌ها که در سال ۲۰۱۸ از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت امریکا علیه ایران به اجرا درآمد، از ایران نفت وارد کرده است با این حال به ندرت به خرید نفت خام از ایران اذعان کرده است.
هنوز علت اینکه چین چرا به ادامه خرید نفت از ایران علناً اذعان کرده است، مشخص نیست، اما این افشاگری در بحبوحه ادامه مذاکرات هسته‌ای در وین صورت گرفته است. ایران و چین اخیراً به دنبال پیشبرد همکاری در حوزه انرژی تحت قرارداد همکاری استراتژیک ۲۵ساله بوده‌اند.
نفت ارزان‌تر ایران و ونزوئلا در مقایسه با قیمت‌های جهانی که صعود چشمگیری داشتند، انگیزه کافی را فراهم کرد تا چین ریسک مجازات نقض تحریم‌ها را نادیده گرفته و در سال ۲۰۲۱ بیشترین میزان خرید را از این دو کشور داشته باشد که صادراتشان در سه سال گذشته هدف تحریم‌های امریکا قرار گرفته است.
براساس گزارش اویل پرایس، بلومبرگ در گزارشی به نقل از برآورد شرکت تحقیقات بازار کپلر نوشت: پالایشگاه‌های چینی سال ۲۰۲۱ در مقایسه با سال ۲۰۲۰ حدود ۵۳ درصد نفت بیشتری از ایران و ونزوئلا خریداری کردند. در مجموع، چین طی سال میلادی گذشته ۳۴۲میلیون بشکه نفت از ایران و ونزوئلا وارد کرد که بالاترین حجم از سال ۲۰۱۸ بود.
صنعت نفت ایران برای دوره پس از تحریم‌ها آماده می‌شود
ایران با افتتاح یک پالایشگاه جدید، ساخت یک خط لوله جدید و تقویت روابط بین‌المللی جهت توسعه فرصت‌های بیشتر صادرات، سرمایه‌گذاری در صنعت نفت خود را افزایش داده و برای دوره پس از تحریم‌ها آماده می‌شود.
به‌گزارش تسنیم به نقل از اویل پرایس، ایران به رغم تحریم‌های امریکا، آینده صنعت نفت خود را در دستان خود می‌گیرد. ایران که فروش نفت و درآمد‌های نفتی خود را در سال گذشته میلادی افزایش داده‌است، قصد دارد با افتتاح یک پالایشگاه جدید، ساخت یک خط لوله جدید و تقویت روابط بین‌المللی جهت توسعه فرصت‌های بیشتر صادرات، در صنعت نفت خود سرمایه‌گذاری کند. در شرایطی که تحریم‌های امریکا علیه صادرات نفت ایران همچنان ادامه دارد، تجارت نفت ایران متوقف نشده و این کشور آماده دوره پس‌از تحریم‌ها می‌شود.
رشد درآمد‌های نفتی
محسن خجسته مهر، رئیس شرکت ملی نفت ایران در این ماه اعلام کرد درآمد‌های نفتی کشور افزایش قابل‌توجهی در ۲۰۲۱ داشته‌اند که نتیجه سرمایه‌گذاری بخش دولتی و خصوصی در صنعت نفت کشور است. فروش نفت خام، میعانات گازی و محصولات پتروشیمی ایران طی ماه‌های اخیر افزایش‌یافته است.
جواد اوجی، وزیر نفت ایران هفته گذشته اعلام کرد: ۲/۱ میلیون بشکه در روز فروش نفت در بودجه جدید ایران در نظر گرفته شده است. با توجه به اینکه چین تنها واردکننده رسمی نفت ایران است، این رقم بسیار قابل‌توجه به‌نظر می‌رسد. با وجود افزایش نرخ صادرات نفت ایران طی ماه‌های اخیر، بسیاری از کشور‌ها هنوز هم از ترس تهدید‌های امریکا از واردات نفت ایران خودداری می‌کنند.
ایران با این وجود، با افتتاح یک پالایشگاه بزرگ نفت در جزیره قشم سرمایه‌گذاری در صنعت نفت خود را افزایش می‌دهد. رئیس‌جمهور ایران در هفته گذشته فاز اول این پالایشگاه ۲۲۰ میلیون‌دلاری را افتتاح کرد. نفت مورد نیاز این پالایشگاه از میادین نفتی سروش و نوروز می‌آید و فرصت فوق‌العاده‌ای برای تقویت تولیدات پتروشیمی ایران است. این پالایشگاه می‌تواند ۳۵ هزار بشکه در روز نفت خام فوق سنگین را به انواع محصولات پتروشیمی از جمله قیر، نفتا، دیزل و نفت سبک تبدیل کند. ظرفیت این پالایشگاه طی سه سال آینده به ۱۰۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید.
ایران در جای دیگری یک پروژه خط لوله جدید در دست دارد. شرکت ملی پالایش و توزیع نفت ایران یک یادداشت تفاهم با بانک ملت برای تأمین هزینه ساخت یک خط لوله استراتژیک طی چهار سال، امضا کرده است. خط لوله تابش که کرمان و خراسان‌رضوی را به‌هم متصل می‌کند، به طول ۹۴۸ کیلومتر و با هزینه ۱/۴۲۵ میلیون دلار ساخته خواهد شد. انتظار می‌رود ۱۵۰ هزار بشکه در روز محصولات نفتی از این خط لوله منتقل و امنیت سوخت شرق و شمال شرق ایران تضمین شود. ایران و امریکا هنوز هم در حال مذاکره برای بازگرداندن قرارداد اتمی برجام هستند. این دو کشور هر دو از امضای این قرارداد سود می‌برند. این قرارداد برای بایدن یک پیشرفت قابل‌ملاحظه در سیاست خارجی کشور به‌دنبال خروج از افغانستان است و برای ایران به‌معنای احیای اقتصاد از طریق درآمد بیشتر و افزایش تجارت است.
در حالی‌که تحریم‌های امریکا علیه ایران ادامه دارد و تنش‌ها بر سر مذاکرات هسته‌ای روبه‌افزایش است، ایران مصمم به توسعه صنعت نفت خود است. تصمیم این کشور برای افزایش فروش نفت طی یک‌سال آینده، امنیت بیشتر نفتی از طریق ساخت یک خط لوله جدید و افزایش پالایش نفت با ساخت یک پالایشگاه بزرگ نفت خام، ایران را به جایگاه خود در تولید نفت منطقه باز می‌گرداند و قدرت‌هایی مانند چین و روسیه از این تلاش ایران حمایت
خواهند کرد.
