در شرایطی که پیشـرفت‌های نسبی در مذاکرات وین حاصل شده، امریکاییها کمافی‌السابق تحرکات خود را برای تخریب گفت‌وگوهای هسته‌ای و گرفتن امتیازات بیشتر شروع کرده‌اند. وزیر خارجه امریکا بار دیگر مدعی شد که فقط چند هفته تا رسیدن به توافق با ایران فرصت باقی است، 110 نماینده این کشور هم در نامه‌ای به بایدن خواستار ترک میز مذاکرات شده‌اند. اما رئیس‌جمهور ایران احتمالاً در واکنش گفته که خنثی‌سازی تحریمها موکول به مذاکرات نشده و فروش نفت ایران افزایش یافته درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است.
هشتمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+4 در وین، پایتخت اتریش، به طور فشرده در جریان است و طرفین برای رسیدن به توافق احتمالی رایزنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را ادامه می‌دهند. به گزارش مهر، روز پنج‌‌شنبه مذاکرات وین در دو سطح رؤسای هیئت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و کارشناسان ادامه پیدا کرد و علی باقری مذاکره‌کننده ارشد ایران در دو دیدار دوجانبه با انریکه مورا، کمیسیونر اتحادیه اروپا و میخائیل اولیانوف، رئیس هیئت مذاکره‌کننده روسیه بحث و رایزنی کرد. همچنین دیداری میان باقری و مذاکره‌کنندگان ارشد سه کشور اروپایی برگزار شد. روز جمعه هم گفت‌وگو‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها با برگزاری جلسات مختلف ادامه یافت. برخی منابع اعلام کرده‌اند که تیم مذاکره‌کننده ایرانی در گفت‌وگوهای روز پنج‌‌شنبه تمرکز ویژه‌ای را بر موضوع راستی‌آزمایی در بستر توافقی پایدار داشته است. خبرگزاری ایرنا هم به نقل از باقری گفته که مذاکرات رو به جلو در حرکت است و اختلاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کاهش پیدا کرده است. روزنامه نیویورک‌تایمز هم از پیشرفت اندک ایران و امریکا در وین خبر داده و به نقل از یکی از مشاوران وزارت خارجه ایران گفته که می‌توان تا اواسط فوریه به توافق رسید. به گزارش اسپوتنیک، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین، روز جمعه در توئیتی نوشت:«از امروز، هیچ‌کس درخواست تنفس نمی‌کند؛ تمام مذاکره‌کنندگان بر پیشرفت مذاکرات دشوار در قالب‌های مختلف تمرکز می‌کنند. ممکن است در برخی مواقع نیاز به رایزنی در پایتخت‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها وجود داشته باشد. اما فعلاً نه، البته آنطور که من می‌دانم. »
مذاکره‌کننده ارشد چین در وین هم در گفت‌وگو با ایرنا، تأکید کرد:«مذاکرات رفع تحریمها رو به جلو جریان دارد و نمایندگان همه کشورهای شرکت‌کننده در گفت‌وگو‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای رسیدن به توافق نهایی، در کوتاه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین زمان تلاش می‌کنند و تمام طرف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در مذاکرات وین جدی هستند.»
باز هم ضرب‌الاجل!
به‌رغم پیشرفت‌های نسبی در مذاکرات وین، امریکاییها بار دیگر تحرکات مخرب خود را شروع کرده‌اند. آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا که در هفته‌های اخیر لفاظی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها علیه ایران را تکرار کرده است، بار دیگر برای مذاکرات هسته‌ای با ایران، ضرب‌الاجل تعیین کرد و مدعی شد که در هفته‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها و نه ماه‌های آینده مشخص خواهد شد که آیا می‌توان به صورت متقابل به توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌‌‌ها به برجام بازگشت یا نه. آنتونی بلینکن روز پنج‌‌شنبه در مصاحبه با رادیو «ان‌پی‌آر» امریکا گفت که هنوز معتقد است می‌توان در هفته‌های پیش رو به برجام بازگشت و این بهترین اتفاق برای امنیت این کشور و متحدان و شرکایش در منطقه خواهد بود. او گفت:«به نظر من چند هفته وقت داریم تا ببینیم می‌توانیم به اجرای متقابل تعهدات بازگردیم. »او گفت:«وقت خیلی خیلی تنگ است چون ایران به نقطه‌ای که بتواند در زمان خیلی خیلی کوتاه مواد اتمی کافی برای یک بمب هسته‌ای تولید کند نزدیک و نزدیک‌تر می‌شود. »وزیر خارجه امریکا تأکید کرد:« اگر در چند هفته آتی مذاکرات به نتیجه نرسد ایالات متحده به شیوه‌ای دیگر وارد عمل خواهد شد. »مقامات واشنگتن در ماه‌های اخیر بار‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از توسعه برنامه هسته ایران ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند که این اقدام راه رسیدن به توافق را از بین می‌برد. امریکاییها همواره تلاش کرده‌اند با تأکید بر «محدودیت زمان» فشار‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را افزایش داده و خواسته‌های خود را به طرف ایرانی تحمیل کنند. این در حالی است که ایران بار‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها تأکید کرده که هیچ ضرب‌الاجلی در مذاکرات ندارد و برای پیگیری منافع ملی، گفت‌وگو‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را ادامه خواهد داد.
ضرب‌الاجل مجدد واشنگتن درحالی است که طی هفته‌های گذشته همه طرف‌های حاضر در وین از پیشرفت نسبی در مذاکرات خبر داده‌اند. امریکا و متحدان اروپایی آن سعی دارند با تعیین ضرب‌الاجل، از پذیرش تعهدات خود شانه خالی کرده و هرگونه شکست احتمالی در وین را به گردن تهران بیندازند. ایران بسته پیشنهادی خود را درباره لغو تحریمها و برنامه هسته‌ای به طرف غربی ارائه داده است و گفته که اگر امریکا در حسن نیت خود برای بازگشت به برجام جدی است، همه تحریمها را لغو کند و پس از راستی‌آزمایی، ایران نیز به تعهداتش ذیل برجام باز می‌گردد. اما واشنگتن گفته که در صورت توافق هم برخی تحریمها به قوت خود باقی خواهند ماند و خواهان بازگشت همزمان به برجام است. غربی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها در آخرین روزهای مذاکرات هسته‌ای سال 2015 هم به دنبال افزایش فشار‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به هیئت ایرانی بودند تا بتوانند امتیازات بیشتری از تهران بگیرند و تعهدات خود را در برجام کاهش دهند. این بار نیز همان سناریو در حال تکرار شدن است و طرف غربی درصدد است بندهای جدیدی مثل برنامه موشکی و رفتارهای منطقه‌ای ایران را در توافق آتی بگنجاند. بند‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که ایرانی‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها به شدت با آن مخالفت کرده و گفته‌اند یک کلمه به برجام اضافه یا از آن کم نخواهد شد.
با پیشرفت نسبی در مذاکرات هسته‌ای، تلاش‌‌ها برای برهم زدن آن نیز افزایش یافته است. نماینده روسیه در وین دیروز در توئیتی نوشت:« با پیشرفت در مذاکرات وین، مخالفان برجام در فضای عمومی فعال‌تر شده‌اند و بیشتر فتنه‌آمیزی می‌کنند. این ناراحت‌کننده و تأسف‌آور است.» وی گفت:«اکثریت کشور‌‌ها از جمله گروه ۵ هدف احیای توافق هسته‌ای و برداشته شدن تحریمها را دنبال می‌کنند. دو اصطلاح «برداشتن تحریمها» و «لغو تحریمها» مترادف هستند.» اولیانوف تأکید کرد:«در مذاکرات وین ما اغلب از لفظ برداشتن تحریمها استفاده می‌کنیم. این قاعده در سازمان ملل نیز به همین شکل است.»
ساز ناکوک جمهوریخواهان
علاوه بر دولت امریکا، نمایندگان این کشور هم تلاش می‌کنند با اتهامات واهی مذاکرات را برهم بزنند. 110 قانونگذار امریکایی با ارسال نامه‌ای به وزارت خارجه کشورشان از جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا خواسته‌اند میز مذاکرات با ایران بر سر برنامه هسته‌ای این کشور را ترک کند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، این نامه به ابتکار مایکل مک‌کاول، عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان تنظیم شده و ۱۰۹ نماینده دیگر، نامه را امضا کرده‌اند. نمایندگان امریکایی که همگی از حزب جمهوریخواه هستند در این نامه خطاب به بایدن نوشته‌اند: «ما این نامه را نوشته‌ایم تا از شما بخواهیم فوراً مذاکرت بی‌حاصل برای بازگشت به «برنامه جامع اقدام مشترک» را متوقف کرده و به جای آن با قدرت تحریم‌های موجود علیه ایران، به‌خصوص درباره تجارت نفت میان ایران و چین را اجرا کنید. »این نامه به سخنان رابرت مالی، نماینده ویژه امریکا در امور ایران اشاره کرده است که ماه گذشته گفته بود برای امریکا واضح است که ایران تلاش می‌کند با گسترش برنامه هسته‌ای خود، اهرم‌های فشار ایجاد کند و امتیازات بیشتری بگیرد. نمایندگان گفته‌اند: «ایالات متحده و شرکای ما باید فشار بر ایران را افزایش دهند تا پیشرفت‌های خطرناک هسته‌ای خود را متوقف کند. مؤثر‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین راه برای انجام این کار این است که تحریم‌های فعلی خود را با قدرت اعمال کنیم و از شرکای خود بخواهیم اقدامات مشابهی انجام دهند». به باور ناظران، «نامه نمایندگان امریکا نشان می‌دهد که در صورت توافق احتمالی دولت این کشور اختیار و توانایی لازم را برای اجرای تعهداتش در مقابل ایران نخواهد داشت». پیش‌تر برخی سناتورهای امریکا هشدار داده بودند که ایران نباید به توافق آتی امیدوار باشد، چرا که در صورت روی کار آمدن رئیس‌جمهور جمهوریخواه، این کشور می‌تواند دوباره از برجام خارج شود. هیئت ایرانی در ماه‌های اخیر در مذاکرات به دنبال گرفتن تضمین امریکا برای ممانعت از خروج مجدد از توافق هسته‌ای بوده است ولی مقامات واشنگتن گفته‌اند که نمی‌توانند چنین تضمینی بدهند.
درحالی که امریکاییها با موج‌سواری روی تحریمها تلاش می‌کنند فشار‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها را به تهران افزایش دهند، مقامات ایرانی نگرانی از بابت اقدامات مخرب امریکا ندارند. سید ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران دیروز در واکنش به زیاده‌خواهی‌های غرب در توئیتی تأکید کرد:« هرچند پیگیری برای رفع تحریمها دستور کار جدی دولت است، اما در دولت سیزدهم تلاش برای خنثی‌سازی تحریمها موکول به مذاکرات نشده است. »رئیسی همچنین گفت:«امروز و در همین شرایط تحریم، فروش نفت ما به قدری افزایش داشته که دیگر نگرانی نداریم و درآمد حاصل از آن نیز در حال بازگشت به کشور است. »از سوی دیگر، حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران دیروز در پکن با وانگ یی، همتای چینی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار، موضوعات متنوع دوجانبه و بین‌المللی و از جمله آخرین وضعیت برنامه همکاری‌های ۲۵ ساله دو کشور در این سفر مورد بررسی قرار گرفت. چین بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران است و در دوره تحریمها هم بدون توجه به فشارهای امریکا، به خریدهای خود ادامه داد و در ماه‌های اخیر صادرات نفت به چین افزایش یافته است. دولت سیزدهم توسعه روابط با شرق را در اولویت خود قرار داده و سفر امیرعبداللهیان به چین در آستانه توافق احتمالی در وین، نشان می‌دهد روابط دو طرف بیش از پیش توسعه خواهد یافت.
