سیاست سابق «مذاکره برای مذاکره» به نظر می‌رسد جای خود را به رویه «مذاکره برای رفع تحریم» داده است، آن هم در حالی که کشور و جامعه همچنان هزینه‌های بی‌شمار سیاستمداران را می‌دهد که با شرطی کردن افکار عمومی، تمام مشکلات کشور اعم از سیاسی، اقتصادی، معیشتی و تجاری را به بحث مذاکرات پیوند زدند و در نهایت نه تنها باری از روی دوش کشور برنداشتند بلکه وضعیت کشور را نیز در حالت بحرانی قرار دادند.
در حالی مذاکرات وین در دولت سیزدهم از سر گرفته شده است که شاهد یک تغییر اساسی در اولویت‌بندی تیم مذاکره‌کننده کشورمان هستیم و آن اینکه پیش‌شرط احیای مذاکرات هسته‌ای را برداشتن تحریم‌ها از سوی کشور‌های غربی عنوان کرده‌اند و به نظر می‌رسد در تحقق چنین امری جدی‌تر از دولت قبل هستند چراکه دولت قبل حدود دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم، به صورت مکرر و پیوسته از پیش‌شرطی تحت عنوان «لغو تحریم‌های هسته‌ای» جهت سودمند بودن مذاکرات وین سخن به میان آورد و در ادامه بر اساس اخبار برخی از منابع معتبر جامعه شاهد بود که نه تنها چنین پیش‌شرطی محلی از اعراب نداشته است بلکه حتی دست‌کم در لفظ و لفافه تیم مذاکره‌کننده کشورمان به شرط احیای رسمی برجام قبل از انتخابات ریاست جمهوری پذیرفته بودند که درباره موضوعات موشکی و منطقه‌ای نیز انعطاف به خرج دهند.
اظهارات امیدافزا
به هر روی پافشاری تیم فعلی مذاکره‌کننده روی آنچه «تعلیق تحریم‌هاست» قابل تحسین است، به شرطی که در عمل چنین اتفاقی روی دهد و در ادامه اشتباهات تیم گذشته تکرار نشود که ظواهر امر جای بسی امیدواری به وجود آورده که در مواضع اعضای تیم مذاکره‌کننده مشهود است.
در همین باره امیرعبداللهیان با تأکید بر اینکه «امریکا به جز رفع تحریم راهی برای بازگشت به برجام ندارد»، بیان می‌کند: «ایران با حسن‌نیت وارد مذاکرات می‌شود تا به یک توافق خوب برسد، اما درخواستهای فرابرجامی را نخواهد پذیرفت. ما معتقدیم توافق ممکن و در دسترس است، اگر اراده سیاسی طرفهای مقابل نیز در عمل وجود داشته باشد. ایران باید بتواند به طور کامل از لغو تمامی تحریم‌ها منتفع شود. ایران آمادگی دارد در صورت ارائه تضمین، بررسی خسارات و لغو مؤثر و قابل راستیآزمایی تحریم‌ها، اقدامات جبرانی خود را متوقف کند.»
اینکه تیم مذاکره‌کننده فعلی تا اینجا و برخلاف تیم مذاکره‌کننده قبلی کشورمان مذاکره برای مذاکره را اولویت نمی‌داند و با ذوق‌زدگی توأم با احساسی‌گری به استقبال مذاکرات هسته‌ای نرفته واکنش مثبتی را از سوی جامعه به همراه داشته است، به عنوان نمونه منتخبان ملت در مجلس از چنین رویکردی حمایت کرده‌اند، مثلاً محمدحسین فرهنگی، عضو هیئت رئیسه مجلس با تأکید بر اینکه «دیگر آغازگر اجرای تعهدات نیستیم»، می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران در دولت روحانی کاملاً شتاب‌زده و بدون حساب و کتاب همه تعهدات خود را در برجام انجام داد، اما طرف غربی عضو برجام نه تنها هیچ اقدامی برای اجرای تعهدات خود انجام نداد، بلکه شرایط را هم بدتر کرد. در حال حاضر ما منابعی در دست کشور‌های خارجی داریم که طبق توافقات گذشته، آنان باید منابع و اموال ایران را آزاد کنند. همچنین آن‌ها محدودیت‌های بی‌دلیلی را بر کشور ما اعمال کرده‌اند که باید این محدودیت‌ها را هم به صورت کامل بردارند. فرهنگی ادامه داد: ما نباید ابتدا هیچ اقدامی انجام دهیم و طبق قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران هم برای مذاکره‌کنندگان ما چنین مجوزی وجود ندارد و ابتدا باید طرف مقابل تعهدات خود را عملیاتی کند. تیم مذاکره‌کننده جمهوری اسلامی ایران کاملاً با شرایط مذاکره آشناست و قطعاً با روش‌های دیپلماتیک و روال خوبی مطالبات جمهوری اسلامی ایران را در مذاکرات دنبال می‌کند.
پافشاری بر حفظ ابزاری به نام تحریم
آنگونه که از شواهد پیداست طرف امریکایی به آسانی از تنها ابزار فشار خود برای فشار بر جامعه ایرانی که همان تحریم است، دست برنمی‌دارد و باید پذیرفت کار تیم مذاکره‌کننده کشورمان بسیار دشوار است، کمااینکه نیکی هیلی، نماینده اسبق امریکا در سازمان ملل درباره مذاکرات وین روز گذشته در توئیتی با تأکید بر اینکه «توافقی که به تمام جنبه‌های بی‌ثبات‌کننده رژیم ایران نپردازد، بی‌فایده است»، نوشت: «اگر رژیم ایران دنبال کردن سلاح هسته‌ای، حمایت از تروریسم و تهدید به نابودی اسرائیل را متوقف نکند، هر توافقی که بایدن تلاش می‌کند به آن برسد، بی‌فایده است» یا به گزارش برخی از خبرگزاری‌ها، ۲۵ قانونگذار جمهوریخواه روز دوشنبه در نامه‌ای به رئیس‌جمهور تأکید کردند جمهوریخواهان آمادگی دارند از هر گونه تلاش برای پرداخت میلیارد‌ها دلار به جمهوری اسلامی جلوگیری کنند.
این نامه‌نگاری بعد از آن صورت گرفت که برخی منابع خبری گزارش دادند دولت بایدن بیش از دو بسته از معافیت‌های تحریم‌های اقتصادی را که ابتدا باید مورد بررسی و تحقیق کنگره قرار می‌گرفت، به عنوان بخشی از معافیت‌های اعطایی به جمهوری اسلامی ارائه خواهد داد یا در نمونه‌ای دیگر لیز تراس و یائیر لاپید، وزرای خارجه انگلیس و رژیم صهیونیستی در یادداشتی در روزنامه تلگراف بر تعهد دو طرف برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تأکید کردند. این در حالی است که صلح‌آمیز بودن فعالیت هسته‌ای ایران بار‌ها مورد تأیید بسیاری از کشور‌ها و حتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گرفته است.
این‌ها همه در حالی است که سابقه نشان داده امریکا هیچ گاه اراده لازم را برای لغو و حتی کاهش تحریم‌های ضدایرانی نداشته است و تنها برای فریب مذاکره‌کنندگان کشورمان گاهی از لغو تحریم‌ها سخن به میان می‌آورد تا بتواند جامعه ایرانی را علیه حاکمیت اسلامی برای تغییر در رویکرد‌های نظام در عرصه بین‌المللی مورد فشار و الزام قرار دهد. باید پذیرفت اگر سیاست مذاکره برای مذاکره که از اولویت‌های دستگاه سیاست خارجه کنار رفته است، همچنان مورد توجه قرار بگیرد و موازی با آن ارتقای سطح توانمندی هسته‌ای کشورمان مورد توجه قرار بگیرد، می‌توان امید داشت امریکایی‌ها در نهایت حاضر شوند نسبت به برداشتن اصل تحریم‌ها وارد تعاملات واقعی و نه نمایشی شوند.
