سرویس اقتصادی جوان آنلاین: سرمایهگذاری در هر بازاری با ریسک همراه است و تمامی سرمایهگذاران میدانند که برای سرمایهگذاری باید ریسک آن را بپذیرند. بنابراین طبیعی است که هر سرمایهگذار به میزان ریسکی که متحمل میشود انتظار بازدهی داشته باشد. به عبارت دیگر هرچه سرمایهگذار ریسک بیشتری را متقبل شود انتظار بازدهی بیشتری هم دارد. همین کنترل ریسک و بازدهی باعث شده ابزارهای اقتصادی در بخشهای مختلف به وجود آید که بتوان به نوعی ریسک را پوشش داد تا بازدهی بالاتری را تضمین کرد. در بازار سرمایه نیز از اوایل دهه ۸۰ همراه با گسترش آن و افزایش زیرساختها، ابزارهای کنترل ریسک به منظور کاهش ریسک و تضمین سود بیشتر طراحی شد که یکی از آنها صندوقهای سرمایهگذاری است.
یکی از اشتباهات سرمایهگذاران بورس که مالباخته شدند آن است که به جای ورود به بازار از دریچه صندوقهای سرمایهگذاری خود مستقیم سهام خریدند. حال با توجه به وجود بیش از ۴ هزارهزار میلیارد تومان نقدینگی و انگیزه برای سرمایهگذاری بهتر است. سرمایهگذاران به جای ورود مستقیم به بازار سهام محصول صندوقهای سرمایهگذاری را تهیه کنند. صندوقهای سرمایهگذاری انواع مختلفی دارند؛ صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت و صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد متغیر که هر کدام در بخشهای مختلف چه در زمینه سهام و چه در خارج از سهام و چه مختلط فعالیت میکنند. توصیه کارشناسان به افراد تازهوارد در بازار سرمایه این است که سرمایه خود را از طریق صندوقهای سرمایهگذاری وارد بورس کنند تا به صورت علمی با ضرر و ریسک کمتری مواجه شوند تا احتمال سودآوری خود را بالا ببرند. صندوقهای سرمایهگذاری با استفاده از سرمایههای خرد مردم و نیروهای کارشناسی و با توجه به علم و تجربهای که دارند، اقدام به سرمایهگذاری میکنند. بنابراین بدیهی است که در این حالت ریسک سرمایهگذاری به حداقل ممکن برسد.
این صندوقها در چند سال اخیر رشد قابل ملاحظهای داشتهاند و به لحاظ تنوع نیز نسبت به قبل متنوعتر شدهاند، حتی صندوقهای قابل معامله ETF (نقدشوندگی بالا) نیز در چند سال گذشته به بازار سرمایه افزوده شدهاند. به اعتقاد تمامی کارشناسان، قطعاً این ابزارها میتوانند در حفظ تعادل بازار و خودانتظامی بیشتر بازار و کاهش نوسانات مثبت و منفی بیدلیل و سوداگرانه که باعث کاهش اعتماد سرمایهگذار و خروج نقدینگی میشود منجر گردد. به نظر میرسد هماکنون قانونگذاران باید توجه ویژهای به این بخش داشته باشند، چراکه بورس برخلاف سالهای گذشته به یک بخش مهم در اقتصاد کشور تبدیل شده و مشارکت مردم نیز در آن بالا رفته است. از اینرو اجرای قوانین جدید میتواند از سوداگری در این بازار جلوگیری کند. بنابراین هرچه به ابزارهای مختلف بازار سرمایه توجه بیشتری شود، یقیناً افت و خیزهای بیدلیل کمتری را شاهد خواهیم بود و به نوعی علاج واقعه قبل از وقوع خواهد بود.
از طرف دیگر همانطور که برای رانندگی احتیاج به گذراندن دورههای آموزشی و گرفتن گواهینامههای معتبر است باید قانونگذاران توجه داشته باشند سرمایهگذاری در بورس نیز امری تخصصی است. کسانی که میخواهند در این بازار اقدام به سرمایهگذاری کنند باید گواهینامه معتبری بگیرند تا از ضرر و زیان خودشان جلوگیری کنند یا چنانکه قصد ندارند به صورت مستقیم وارد بورس شوند، قانونگذار الزاماتی را مقرر کند تا سرمایهگذار بدون تخصص و بدون گواهینامه حتماً از طریق ابزارهایی مانند صندوق سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری در بازار سرمایه کند تا در مواقع بحرانی شاهد نوسانات غیرمنطقی که قطعاً و نهایتاً به ضرر تمامی فعالان بازار سرمایه است، نباشیم.
به گزارش فارس، بورس در ۱۵ ماه گذشته وضعیت مطلوبی نداشته است. افت شاخص کل در روزهای متعدد و نوسانات شدید به دلیل کمبود تقاضا و شکلگیری جریان خروج پول سهامداران خرد و حقیقی از دیگر دلایل شکلگیری رکود در بازار سرمایه است.
اما رفتار هیجانی سهامداران در انجام معاملات ۲۰ ماه گذشته که بازار روند صعودی و نزولی داشت، یکی از اصلیترین علل جهتگیری وضعیت بازار به شکل فعلی است. در بسیاری از مواقع و در نمادهای مختلف مشاهده شده که در یک روز صف خرید چندده میلیونی برای یک سهم وجود داشته است و در روز بعد نهتنها این صف از بین رفته، بلکه سهامداران در صف فروش قرار گرفتهاند و در حال فروش دارایی خود با ضرر هستند.
این شیوه معاملهگری در ماههای گذشته به دفعات زیادی دیده شده است. روند بازار سرمایه در کنار سایر عواملی، چون نوسان نرخ دلار، مشخص نبودن سیاست دولت و سازمان بورس در حوزه کنترل بازار سرمایه، قیمتگذاری دستوری و مواردی از این دست باعث شده بازار با نوسانات شدید مواجه شود.
عملکرد صندوقها با درآمد ثابت
صندوق سرمایهگذاری نوعی نهاد مالی است که با جمعآوری وجوه از افراد در موضوع فعالیت خود سرمایهگذاری میکند و هریک از سرمایهگذاران نسبت به آورده خود در سود و زیان صندوق شریک میشوند. صندوقهای سرمایهگذاری برحسب نوع، منابع جمعآوری شده را در انواع اوراق بهادار درآمد ثابت، سهام و انواع کالا سرمایهگذاری میکنند.
انواع اصلی صندوقهای سرمایهگذاری از منظر نوع دارایی تحت تملک به سه دسته صندوقهای درآمد ثابت، صندوقهای سهامی و صندوقهای مختلط تقسیم میشوند.
ویژگی صندوقها
این صندوقها به دلیل داشتن حداقل بازدهی تضمین شده برای افرادی با ریسکپذیری پایین مناسب بوده و به همین دلیل منابع مالی حاصل از فروش این صندوقها را عمدتاً به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کمریسک مانند اوراق مشارکت، اوراق اجاره، سپرده بانکی و... اختصاص میدهند. قسمت بسیار کمی از منابع در اختیار این صندوقها در بورس سرمایهگذاری میشود.
این صندوقها انواع مختلفی دارند؛ برخی از این صندوقها دارای سود تقسیمی هستند و در تاریخ مشخصی از ماه به پرداخت سود میپردازند، اما برخی دیگر دارای سود تقسیمی نیستند و با افزایش ارزش واحد، سرمایهگذار را بهرهمند میکنند. انتخاب بین این دو شیوه از سرمایهگذاری، به هدف سرمایهگذار بستگی دارد.
دو مزیت مهم این صندوق شامل بازدهی بالاتر نسبت به بانک و امنیت سرمایهگذاری است. بیشتر صندوقهای با درآمد ثابت یک رکن به نام ضامن نقدشوندگی دارند که اصولاً یک نهاد مالی معتبر مانند بانک است.
صندوق سهامی
صندوقهای سرمایهگذاری در سهام، صندوقهایی هستند که اکثر منابع جذب شده را در سهام شرکتهای موجود در بازار بورس و فرابورس سرمایهگذاری میکنند. این صندوقها پرداخت سود دورهای و سود تضمین شده ندارند و سود یا ضرر سرمایه گذاران از مابهالتفاوت قیمت صدور و ابطال آنها حاصل میشود.
یعنی سرمایهگذاران از طریق افزایش قیمت واحدهای این صندوق به سود میرسند. با توجه به ریسک بالایی که در این صندوقها وجود دارد، امکان کسب بازدهی بیشتر نسبت به صندوقهای درآمد ثابت وجود دارد.
نوعی از صندوقهای سهامی نیز وجود دارد که مبتنی بر شاخص است. این شاخص متناسب با نظر مدیر صندوق میتواند شاخص کل، شاخص کل هموزن و... باشد، یعنی ارزش صندوق (NAV)، همسو و همراستا با شاخص حرکت میکند. اصولاً پرتفوی این صندوقها متشکل از سهمهای شاخصساز بوده و اغلب در ترکیب دارایی این صندوقها تغییرات خاصی اتفاق نمیافتد. مزیتی که در این صندوقها وجود دارد، این است که هزینه کمی داشته و ریسک آنها تقریباً مطابق با ریسک بازار است.
بیشتر منابع موجود در صندوقهای سهامی در سهام شرکتهای بورسی سرمایهگذاری میشود و مابقی این مبلغ طبق تصمیم مدیر در اوراق و سپردههای بانکی سرمایهگذاری میشود. صندوقهای سهامی بیشتر مناسب افرادی است که قصد سرمایهگذاری در بازار سرمایه را دارند، اما زمان و تخصص کافی در این زمینه را ندارند.
صندوق مختلط
صندوق سرمایهگذاری مختلط هم مانند صندوقهای سهامی سود تضمین شده و پرداخت سود دورهای ندارند و سود و ضرر سرمایهگذار ناشی از افزایش یا کاهش ارزش (NAV) واحدهای صندوق است. در صندوقهای مختلط منابع موجود در صندوق به صورت ترکیب منصفانهای از سهام و اوراق با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود.