در جریان دومین نشست همسایگان افغانستان، طرف‌های شرکت‌کننده با تأکید بر لزوم توجه به وضعیت بحرانی مردم افغانستان به منظور جلوگیری از وقوع فاجعه انسانی در این کشور، بر اهمیت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان تأکید کردند.
تهران دیروز میزبان دومین نشست همسایگان افغانستان به اضافه روسیه با حضور وزرای خارجه پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان بود که وزرای خارجه چین و روسیه هم به صورت مجازی در آن سخنرانی کردند. محمد مخبر، معاون اول ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور در آیین گشایش نشست، با اشاره به شتاب تحولات افغانستان و مشکلات مردم این کشور ناشی از اشغالگری بیگانگان گفت: «مردم افغانستان انتظار دارند که کشوری امن، مستقل و رو به توسعه داشته باشند.»وی با استقبال از برگزاری دور سوم نشست در چین، گفت: «دو دهه پیش امریکا و متحدانش در ناتو با دستاویز قرار دادن حملات یازدهم سپتامبر و به بهانه مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله کردند، ولی حمله و اشغال نظامی بیست ساله آنان در افغانستان جز افزایش ناامنی و افراط‌گرایی و رشد تروریسم و عقب‌ماندگی اقتصادی و تخریب بنیان‌های استقلال و تضعیف هرچه بیشتر انسجام ملی و افزایش تولید مواد مخدر و داغدار کردن صد‌ها هزار خانواده افغانستانی نتیجه‌ای در پی نداشته است.» وی افزود: «سقوط دولت پیشین افغانستان در دو هفته به خوبی نشان داد امریکا طی دو دهه اقدام برای دولت‌سازی و ایجاد ساختار‌های حکومتی تا چه اندازه با مردم، فرهنگ و محیط اجتماعی این کشور بیگانه بوده است.»
مانع مرتجعان و متجاوزان امنیت شوید
معاون اول رئیس‌جمهور ضمن تأکید بر اینکه امروز وظیفه مردم و حاکمان افغانستان است که اجازه ندهند مرتجعان و متجاوزان امنیت مردم افغانستان را تهدید کنند، تصریح کرد: «بحران اقتصادی در افغانستان فاجعه دیگری است که سیاست‌های نادرست و صلح‌طلبانه امریکا آن را مزید بر علت ساخته و مردم این کشور را با مشکل جدی معیشتی روبه‌رو کرده است. مصادره اموال مردم افغانستان، متوقف ساختن طرح‌های اقتصادی و قطع کمک‌های انسان‌دوستانه کشور‌های مختلف از عوامل اصلی بحران اقتصادی فعلی است و اگر هر چه سریع‌تر برای کنترل و مدیریت بحران اقتصادی در افغانستان چاره‌ای پیدا نشود، قطعاً دامنه این بحران مرز‌های این کشور را در خواهد نوردید و همسایگان و جهانیان را تحت تأثیر قرار خواهد داد.»محمد مخبر یادآور شد که ایران نگران مردم افغانستان است و همسایگان را دعوت می‌کند با هم‌اندیشی و همیاری یکدیگر از طریق ساز و کارهای موجود مانند صندوق اکو یا هر ابتکار دیگری هرچه زودتر راه‌های کمک به مردم افغانستان در عبور از مشکلات اقتصادی را پیدا کنند و تصریح کرد: «بحران انسانی افغانستان نتیجه جبری بحران‌های امنیتی و اقتصادی این کشور است.»پس از سخنان مخبر، پیام ویدئویی آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نمایش داده شد.
مسئولیت امنیت بر دوش هیئت حاکمه سرپرستی کابل
سپس حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه با بیان اینکه امریکا باید مسئولیت خود را در قبال فجایع دو دهه گذشته در افغانستان با صدای بلند بپذیرد، گفت: «مسئولیت امنیت شهروندان افغان و مرز‌ها با همسایگان با هیئت حاکمه سرپرستی در کابل است.» امیرعبداللهیان تصریح کرد: «همگان باید به افغانستان برای برون‌رفت از بحران موجود کمک کنیم. امیدواریم بتوانیم با صدایی واحد، پیامی مشترک را به جامعه جهانی، کشور‌های منطقه و داخل افغانستان ارسال کنیم. از تشکیل دولت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم.»وی گفت: «احترام به حاکمیت، حفظ تمامیت ارضی و عدم دخالت در امور دیگران جزو اصول اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است و اگر امروز در جلسه تهران پیام قوی برای تشکیل دولت فراگیر در افغانستان ارسال می‌شود به خاطر توجه به تاریخ و نقش آحاد مردم افغانستان در مقابله با اشغالگری و چالش‌های دهه‌های اخیر است.» رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: «معتقدیم در وهله اول همه همسایگان و به موازات آن جامعه جهانی باید توجه ویژه‌ای به وضعیت سیاسی، وضعیت انسانی و وضعیت گسترش تروریسم و قاچاق مواد مخدر، وضعیت رعایت حقوق بشر و زنان در شرایط کنونی افغانستان داشته باشند. بسیاری از مشکلات فعلی افغانستان ریشه در مداخلات خارجی دارد و امریکا باید مسئولیت خودش را در قبال فجایعی که در دو دهه گذشته در افغانستان به بار آورده با صدای بلند بپذیرد و در مقابل آن برای برون‌رفت ملت بزرگ افغانستان از چالش‌ها، درد‌ها و آلام پیش روی مردم افغانستان اقدامات جدی در کنار تلاش‌هایی که جامعه جهانی به عمل می‌آورد داشته باشد.» وزیر خارجه یادآور شد: «اینکه امریکایی‌ها و نظامیان امریکایی، افغانستان را ترک کردند این را نتیجه مجاهدت مردم بزرگ افغانستان می‌دانیم.»وی تأکید کرد: «ضروری است طالبان ضمن اتخاذ رویکردی دوستانه در قبال همسایگان خود، اقدامات لازم را به‌منظور اطمینان بخشیدن نسبت به اینکه از قلمرو افغانستان هیچ تهدیدی علیه همسایگان وجود نخواهد داشت، به عمل آورد. گروه طالبان وظایف انکارناپذیری در تأمین امنیت و مبارزه با تروریسم دارد.»
پول‌های افغانستان آزاد شود
رشید مردوف، وزیر خارجه ترکمنستان از دیگر شرکت‌کنندگان در این نشست از لزوم ایجاد یک نقشه راه جدید مطابق با واقعیات و شرایط فعلی سخن گفت و افزود: «باید اقتصاد افغانستان را احیا کنیم و بخش اجتماعی این کشور را جان دوباره‌ای ببخشیم. افغانستان امن حق مردم افغانستان است و حقوق اولیه آن‌ها را تأمین می‌کند.» وی تصریح کرد: «از گفتگو بین همه گروه‌های افغانستانی حمایت می‌کنیم و امیدواریم همه قومیت‌ها در دولت آینده نماینده داشته باشند. ما برای رسیدن به این هدف با هیئت حاکمه موقت افغانستان همکاری می‌کنیم.»شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان نیز گفت: «باید جامعه جهانی به وضعیت اقتصادی مردم افغانستان توجه و از وقوع یک فاجعه انسانی در این کشور جلوگیری کند. معتقدیم باید پول‌های افغانستان در خارج از کشور آزاد شود.»قریشی اظهار داشت: «ما همه به دنبال این هستیم که افغانستان به عنوان یک کشور همسایه دارای ثبات باشد. معتقدیم که جلسه امروز می‌تواند نتایج جلسه اول را تقویت کند و گام‌های مهمی برای ایجاد ثبات در افغانستان بردارد.»وی افزود: «مبارزه با تروریسم در افغانستان حیاتی است، در حال حاضر شاهد تشکیل یک کابینه موقت در این کشور هستیم و این می‌تواند زمینه را برای ایجاد یک دولت فراگیر در این کشور محقق کند. معتقدیم اهمیت دارد حقوق مردم افغانستان محترم شمرده شود و در دولت فراگیر حضور داشته باشند.»
وزیر خارجه پاکستان از تلاش برای جلوگیری از وقوع منازعات جدید در منطقه، ارسال کمک‌های بشردوستانه برای مردم این کشور، مقابله با تروریسم و افراطی‌گری به عنوان دیگر موارد یاد کرد و افزود: «در این زمینه باید برای ایجاد ثبات در منطقه همکاری کنیم، چرا که فعالیت تروریست‌ها تهدیدی برای ثبات منطقه است. امیدواریم هیئت حاکمه کنونی افغانستان توقعات جامعه بین‌المللی را برآورده کنند. تحقق این می‌تواند تضمین‌کننده بهبود تعامل با طالبان شود. ما به تمامیت ارضی افغانستان احترام می‌گذاریم و به دنبال افغانستانی با ثبات و شکوفا هستیم.»
نشست در زمان خوبی برگزار شد
وانگ‌یی، وزیر خارجه چین هم گفت: «معتقدیم که دومین نشست وزرای خارجه کشور‌های همسایه افغانستان در زمان خوبی برگزار شده است و این باعث می‌شود که کانال‌های دیپلماتیک ایجاد شده بین ما در این زمینه تقویت شود.»وی خاطرنشان کرد: «چین در موضوع افغانستان با نمایندگان کشور‌های مختلف رایزنی کرده و در کابل نیز رایزنی‌هایی را در این زمینه به پیش برده است. چین همکاری‌های خود را با کشور‌های مختلف درباره موضوع افغانستان ادامه می‌دهد تا وضعیت در این کشور بهبود یابد و مردم افغانستان بتوانند زندگی بهتری داشته باشند.»سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه هم گفت: «معتقدیم باید منافع همه گروه‌ها و قومیت‌ها در افغانستان رعایت شود و از ایجاد یک دولت کاملاً فراگیر در افغانستان حمایت می‌کنیم. باید حقوق زنان و مذاهب محترم شمرده شود و با قاچاق مواد مخدر و تروریسم در افغانستان و کشور‌های اطراف آن مبارزه شود.»وزیر خارجه روسیه خاطرنشان کرد: «از همسایگان افغانستان دعوت می‌کنیم با توجه به خروج ناتو و امریکا از افغانستان، کشور خود را پایگاه آن‌ها قرار ندهند. کنفرانس برای کنفرانس باید کنار گذاشته شود و کار‌ها با محوریت سازمان ملل عملیاتی باشد. من چندی قبل در نشست مسکو سخنرانی کردم و امیدوارم نشست‌های افغانستان به جای موازی‌کاری به دنبال تکمیل هم باشند.»
وزرای خارجه کشور‌های همسایه افغانستان در پایان این نشست بیانیه‌ای یازده بندی صادر کردند. در این بیانیه، حاضران بر حمایت مستمر و واقع‌بینانه از حل و فصل اختلافات از مجرای گفتگو میان طرف‌های مربوط برای دستیابی به مصالحه ملی، راه‌حل سیاسی پایدار و تشکیل دولت فراگیر تأکید کردند.
