درمان بیرون زدگی دیسک کمر با ورزش، ماساژ و فیزیوتراپی

رپورتاژ آگهی/ بیرون زدگی دیسک اختلالی است که باعث می‌‌شود دیسک بین مهره‌های ستون فقرات از جای اصلی خود خارج شود که به این وضعیت فتق دیسک، لغزش یا پارگی دیسک می گویند. بیرون زدگی دیسک در ناحیه لومبار یا پایین کمر بسیار شایع است اما گاهی اوقات در ستون فقرات گردن یا قفسه سینه به وجود می آید. اگر بیرون زدگی دیسک به اعصاب نخاع فشار وارد کند باعث درد، بی حسی یا ضعف دست و پا خواهد شد. با این حال برخی از افراد هیچ گونه علائمی را تجربه نمی کنند. در اکثر موارد بیرون زدگی دیسک نیاز به عمل جراحی ندارد.

 علائم

 علائم بیرون زدگی دیسک به محل بیرون زدگی و شدت آن بستگی دارد. در صورتی که بیرون ‌زدگی دیسک به هیچ‌ یک از اعصاب فشار وارد نکند معمولاً بیمار دچار درد نخواهد شد یا کمر درد خفیف خواهد داشت. اما فشرده شدن عصب به علت بیرون زدگی دیسک بیمار را با مشکلاتی از قبیل درد، بی‌حسی یا ضعف نقاط مختلف بدن مواجه خواهد کرد. ممکن است بیمار قبل از بیرون زدگی دیسک دچار یک یا چند مرحله درد گردن یا کمرشود. بیرون زدگی دیسک کمر و گردن با علائمی که به شرح زیر می باشند همراه خواهد شد:

در صورتی که بیرون زدگی دیسک به عصب سیاتیک فشار وارد کند به آن التهاب عصب سیاتیک می‌گویند و بیمار دچار درد، سوزش، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در یک باسن و پا می شود که گاهی اوقات درد تا کف پا ادامه پیدا می کند. گاهی اوقات درد به صورت شوک الکتریکی احساس می گردد و در هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن بدتر می شود. برخی از افراد دچار درد پایین کمر می شوند.

بیرون زدگی دیسک گردن باعث بروز درد شدید یا تیر کشنده در ناحیه گردن، بین دو کتف و بازو، دست یا انگشتان خواهد شد. همچنین ممکن است بیمار دچار بی حسی یا سوزن سوزن شدن بازو یا کتف شود. گاهی اوقات درد در هنگام راه رفتن یا قرار دادن گردن در یک حالت خاص تشدید می شود.

علل

 احتمال بیرون زدگی دیسک با بالا رفتن سن افزایش پیدا می کند زیرا انعطاف پذیری دیسک بین‌ مهره‌ ای کاهش پیدا می‌‌کند و احتمال پارگی آن افزایش می‌‌یابد. گاهی اوقات بیرون زدگی دیسک کمر به علت وارد شدن ضربه به کمر یا انجام دادن فعالیت جسمانی سنگین ایجاد می‌شود. با این حال در اکثر افراد امکان تشخیص علت بیرون زدگی دیسک کمر وجود ندارد. در برخی موارد حتی چرخش خفیف یا کشیدگی کمر می‌‌تواند باعث بیرون زدگی دیسک شود.

 فاکتورهای خطر

 برخی فاکتورهای خاص احتمال بیرون زدگی دیسک کمر را افزایش می دهند که به شرح زیر می باشند:

با بالا رفتن سن دیسک بین مهره‌ها دچار تحلیل رفتگی خواهد شد و رباطی که وظیفه نگه داشتن آن را بر عهده دارد ضعیف می شود.

سابقه خانوادگی بیرون ‌زدگی دیسک

برخی مشاغل خاص که با حمل کردن اشیای سنگین یا وسایل نامناسب همراه هستند یا فرد مجبور است به طور مداوم بدن خود را خم و راست نماید که فشار زیادی به ستون فقرات وارد می شود.

چاقی و اضافه وزن فشار زیادی را به دیسک بین مهره‌های ستون فقرات وارد می کند.

عوامل ژنتیکی و سایر فاکتورها احتمال پارگی دیسک را افزایش می‌دهند.

 تشخیص

 پزشک علاوه بر آنکه از بیمار در خصوص علایمی که دارد سوال می پرسد از معاینات جسمانی و بررسی سابقه پزشکی او برای تشخیص علت درد کمر استفاده می کند. دکتر مغاری متخصص درمان کمردرد در قزوین از روش‌های تشخیصی زیر استفاده می‌‌نماید:

عکس برداری توسط اشعه ایکس تصاویر خوبی را از ساختارهای استخوانی ستون فقرات از قبیل مهره و مفاصل در اختیار پزشک قرار می دهد. پزشک متخصص از نتایج حاصل از این روش برای تشخیص بیرون زدگی دیسک کمر در قزوین استفاده می کند.

سی تی اسکن روش است که از اشعه ایکس و یک کامپیوتر برای تهیه تصاویر متقاطع از مهره‌ها و اعصاب، طناب نخاعی، مفاصل و ساختارهای مجاور استفاده می کند.

اسکن ام آر آی از یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای تهیه تصاویر سه بعدی از بدن مانند طناب نخاعی، ریشه اعصاب نخاع و بافت‌های مجاور استفاده می‌‌کند. این روش عکسبرداری دقیق می‌‌تواند به تشخیص تحلیل رفتگی دیسک یا مشکلاتی از قبیل تومور ستون فقرات کمک کند.

میلوگرافی روشی است که در آن پزشک به تزریق ماده حاجب درون فضای کانال نخاعی می پردازد تا امکان تشخیص بافت‌های نرم وجود داشته باشد. این روش به تشخیص مشکلاتی مانند فشردگی اعصاب ناشی از بیرون زدگی دیسک، تومور و زائده‌های استخوانی کمک می کند.

الکترومیوگرافی و بررسی هدایت عصب روشی است که از جریان الکتریکی به منظور ارزیابی عملکرد اعصاب دست و پا استفاده می کند. در این روش پزشک برخی از اعصاب خاص مانند اعصاب منتهی به عضلات را بررسی می‌‌کند تا نقش آنها در بیرون زدگی دیسک کمر را تشخیص دهد.

 روش‌های درمانی

 اکثر افراد مبتلا به بیرون زدگی دیسک کمر نیازی به درمان ندارد اما درد شدید کمر یا سایر علائم کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد. پزشک متخصص درمان پارگی دیسک کمر در قزوین در ابتدا از روش‌های غیر جراحی برای کاهش التهاب و درد ناشی از بیرون زدگی دیسک کمر استفاده می‌کند. که برخی از آنها به شرح زیر می باشند:

استراحت کردن به مدت چند روز تا چند هفته می‌‌تواند باعث کاهش علائم و جلوگیری از بدتر شدن آنها شود.

مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب باعث کاهش التهاب ناشی از بیرون زدگی دیسک خواهد شد. آسپرین و ایبوپروفن از جمله داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب محسوب می شوند.

تزریق استروئید درون فضای اطراف دیسک با استفاده از سوزن مخصوص باعث کاهش التهاب خواهد شد.

متخصص فیزیوتراپی از روش‌های مختلف برای تسکین علائم بیرون زدگی دیسک استفاده می کند که برخی از آنها عبارتند از استفاده از کمپرس یخ، تحریک الکتریکی عضله، ماساژ درمانی، تراکشن، ورزش دیسک کمر و در برخی موارد داروهای مسکن و شل کننده‌های عضلانی. قرار دادن کمپرس گرم روی دیسک باعث متورم شدن آن خواهد شد به همین دلیل باید از انجام این کار اجتناب نمود.

در صورتی که حرکات یوگا و پیلاتس به طور صحیح انجام شوند باعث تقویت عضلات مرکزی و تسکین علائم بیرون زدگی دیسک خواهند شد یوگا و مدیتیشن همچنین باعث کاهش درد می شوند.

درمان دستی یکی دیگر از روش‌های موثر در کاهش درد و رفع فشار از روی دیسک محسوب می شود.

 عمل جراحی

 در صورتی که روش‌های غیر جراحی تاثیری در کاهش یا درمان درد نداشته باشند یا علائم بیمار بدتر شده باشد پزشک انجام عمل جراحی را توصیه می کند. برخی از روش‌های جراحی به شرح زیر می باشند:

جراحی لامینکتومی و دیسککتومی با هدف تسکین درد پا و درد عصب سیاتیک ناشی از بیرون زدگی دیسک انجام می‌شود. در این روش پزشک یک برش را در ناحیه کمر ایجاد می‌کند تا با خارج کردن بخشی از ساختار استخوانی مهره به رفع فشار از روی اعصاب و نخاع بپردازد. جراحی فیوژن نخاعی با هدف پایدار کردن ستون فقرات انجام می شود که در این روش پزشک از تجهیزات فلزی و گرافت استخوانی برای متصل کردن مهره‌ها به یکدیگر استفاده می کند.

جراحی تعویض دیسک روشی است که پزشک به خارج کردن دیسک آسیب دیده و جایگزین کردن دیسک مصنوعی می پردازد. امکان استفاده از این روش جراحی فقط در برخی موارد خاص و نقاط مشخص وجود دارد و همه افراد نمی‌‌توانند متقاضی انجام این عمل جراحی باشند.

جراحی لامینوتومی و دیسککتومی گردن شبیه جراحی لامینوتومی کمر است که پزشک و از ناحیه جلوی گردن یا پشت آن به ستون فقرات دسترسی پیدا می‌‌کند و به کمک تجهیزات فلزی به پایدار کردن ستون فقرات می‌‌پردازد البته در برخی موارد جراحی فیوژن ضرورت پیدا می کند.

 پیشگیری از بیرون زدگی دیسک کمر

 با بالا رفتن سن هیچ راهی برای جلوگیری از تحلیل رفتگی طبیعی ستون فقرات وجود ندارد اما می توان به کمک روش‌های مختلف احتمال بیرون زدگی دیسک را به حداقل رساند. برخی از این روش‌ها به شرح زیر می باشند:

ورزش کردن و تقویت عضلات مرکزی از قبیل عضلات شکم، پایین کمر، پهلو، عضلات بالا تنه و عضلات لگن

انجام دادن تمرینات ورزشی مناسب که فشار کمی را به کمر وارد می کنند مانند شنا، پیاده روی و دوچرخه ثابت

هنگام برداشتن اجسام سنگین باید بالاتنه صاف نگه داشته شود و پاها خم گردد و به عبارتی به جای خم کردن کمر باید پای خود را خم کنید. در صورت حمل کردن اجسام سنگین بهتر است از دیگران کمک بگیرید.

حفظ حالت صحیح بدن در هنگام ایستادن و نشستن به ویژه به مدت طولانی اهمیت بسیار زیادی دارد.

مصرف دخانیات یکی از علل بروز تصلب شرایین و بیماری تحلیل رفتگی دیسک است.

تناسب اندام و کاهش وزن اضافی بدن باعث رفع فشار از روی کمر خواهد شد.