زندهیاد حجتالاسلام والمسلمین حاجشیخ محمد محققی لاهیجی، برای ایرانیان و شیعیان کشور آلمان و نیز پژوهندگان زندگی مرجع فقید آیتالله العظمی حاجآقاحسین طباطبایی بروجردی، نام و چهرهای آشناست. این روحانی زمانآگاه و مدبر، فرستاده آن مرجع بزرگ به کشور آلمان، برای اداره امور شیعیان آن کشور و نیز پایهگذاری مسجد و مرکز اسلامی بزرگ این شهر، بود و در دوران هشت ساله اقامت در آن منطقه، توفیقاتی فراوان به کف آورد. او تا چندی پس از رحلت آیتالله بروجردی نیز در هامبورگ ماند و بنای مسجد این شهر را، تکمیل کرد. پس از بازگشت زندهیاد محققی به قم و به صلاحدید آیتالله العظمی سیدمحمدهادی میلانی، شهید آیتالله دکتر سیدمحمد بهشتی، به عنوان جایگزین وی، رهسپار آن منطقه شد. «سفیر شیعه در غرب»، یادمانی برای مرحوم محققی است، که اخیراً و به همت مرکز اسناد انقلاب اسلامی، راهی بازار نشر شده است. ناشر در دیباچه خویش بر این کتاب، چنین آورده است:
«بسط و گسترش اسلام در اقصی نقاط عالم، در طی قرون متمادی و به تبع آن وجود شیعیان و پیروان اهل بیت (ع) در کشورهای مختلف جهان، از روزگار دور، توجه نهاد مرجعیت و روحانیت را برای حمایت و هدایت آنان جلب کرده بود، لذا اعزام مبلغانی برای آشنایی بهتر شیعیان با معارف اهل بیت (ع)، اقدامی در این راستا بود. این موضوع به ویژه در عصر مدرن و جابهجا شدن و مهاجرت برخی ایرانیان به غرب، برای کار و تحصیل و احیاناً زندگی، مرجعیت شیعی ایران را بر آن داشت، تا مبلغانی را برای رسیدگی و تمشیت امور مذهبی معتقدان و اداره مساجد و اماکن مذهبی شیعیان، اعزام کنند. در سال ۱۳۳۲، گروهی از ایرانیان مقیم هامبورگ در یک گردهمایی، پیشنهاد تأسیس مسجدی را برای عبادت و برگزاری جلسات دینی مسلمانان، با مرحوم آیتالله بروجردی مرجع تقلید شیعیان، مطرح کردند. ایشان در نامهای ضمن موافقت با اجرای این طرح، مبلغی را برای انجام دادن این کار، کمک کردند. همزمان با این اقدام، گروهی از بازرگانان تهران نیز، مسئولیت جمعآوری کمکهای مالی برای احداث مسجد هامبورگ را، برعهده گرفتند. بدین سان حجتالاسلام محمد محققی، به عنوان نماینده آیتالله بروجردی و نخستین امام مسجد هامبورگ، انتخاب شد. پس از ورود ایشان به هامبورگ، زمین مسجد که وجه آن از سوی یکی از تجار خیّر ایرانی اهدا شده بود، خریداری شد. یک شرکت آلمانی به اتفاق مهندس حسین لرزاده معمار هنرمند ایرانی، مأموریت یافت تا طرح احداث مرکز اسلامی هامبورگ را، در کنار دریاچه زیبای آلستر در هامبورگ، اجرا کند. مجموعه پیش رو، شرح مختصر و مستندی از تلاشها و تکاپوهای حجتالاسلام محققی را، به دست میدهد و در ضمن آن، به موقعیت کشور آلمان و وضعیت شیعیان در آنجا، روابط آنها با سایر مسلمانان آن دیار و نحوه تعاملاتشان با دولت آلمان، میپردازد. بنایی که حجتالاسلام محققی پایهگذاری کرد، چندی بعد به دست آیتالله شهید دکتر بهشتی، به پایگاهی برای وحدت مسلمین، محل عبادت و آموزش آنان و فعالیتهای انقلابی علیه رژیم پهلوی تبدیل شد و در انتشار افکار انقلابی در میان ایرانیان، مؤثر بود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی در راستای معرفی فعالیتها و بزرگداشت خدمات حجتالاسلام محققی، اقدام به انتشار این کتاب کرده است. در پایان ضمن تقدیر از گردآورندگان اثر، از همکاران پرتلاش مؤسسه فرهنگی هنری، تقدیر و تشکر میکند».