طی چند روز گذشته طالبان تحرکات دیپلماتیک خود را شدت بخشیده؛ روندی که با مذاکراتی دو روزه با هیئت امریکایی در دوحه قطر شروع شد. حالا ذبیحالله مجاهد میگوید در حال مذاکره با روسها برای به رسمیت شناخته شدن حکومت افغانستان است؛ پروسهای که طالبان را یک گام به شناسایی بینالمللی نزدیکتر میکند.
«ذبیح الله مجاهد» از چهرههای شناخته شده طالبان که معاونت وزارت فرهنگ را در حکومت جدید به عهده گرفته دو شنبه ۱۹ مهرماه در گفتگو با خبرگزاری روسی تاس خواستار مشارکت روسیه در روند بازسازی افغانستان شد. مجاهد روسیه را کشوری مهم از نظر اقتصادی توصیف کرد که افغانستان میخواهد با آن همکاری کند. معاون وزارت فرهنگ طالبان همچنین گفته که این گروه در حال مذاکره با مسکو برای به رسمیت شناخته شدن حکومت کابل و آغاز به کار سفارتخانههای دو کشور است. مذاکرات طالبان و روسیه درحالی دنبال میشود که پیشتر «دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ کرملین اعلام کرده بود که مسکو مثل بقیه کشورهای جهان از نزدیک در حال رصد فعالیتهای طالبان در افغانستان و ارزیابی وعدههای آنهاست؛ اظهارنظری که اگرچه به معنای ایجاد پیششرط برای به رسمیت شناختن طالبان است، اما همزمان پذیرش این گروه نیز در آن رد نشده است.
تداوم روابط دیپلماتیک با طالبان پس از سقوط کابل
علاوه بر مذاکره با روسیه، طالبان در دیپلماسی سایر حوزهها نیز فعال است. اگرچه تاکنون هیچ کشوری به طور رسمی حکومت طالبان در افغانستان را به رسمیت نشناخته، اما فعالیت برخی سفارتهای خارجی در کابل ادامه دارد که به معنای وجود روابط دیپلماتیک کشورهای خارجی با طالبان در کابل است. «سهیل شاهین»، سخنگوی پیشین طالبان نیز روز دو شنبه در گفتگو با خبرنگار «تحلیل بازار» تأیید کرد که او به عنوان نماینده دائم دولت موقت طالبان در سازمان ملل تعیین شده است، هرچند پیش از این نیز نام «سهیل شاهین» برای نمایندگی دولت موقت طالبان در سازمان ملل مطرح شده بود. اگرچه سازمان ملل هنوز تصمیمی درباره پذیرش نماینده طالبان به عنوان سفیر افغانستان نگرفته است، اما امسال در جریان نشست سران کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل، این سازمان «غلاممحمد اسحاقزی» نماینده دولت اشرف غنی را به عنوان نماینده رسمی دولت کابل نپذیرفت و موضوع سخنرانی اسحاق زی نیز لغو شد.
از طالبان دوحه تا طالبان کابل
طی چند روز گذشته، طالبان مذاکراتی را نیز با هیئت وزارت خارجه امریکا در دوحه، پایتخت قطر دنبال کرد. پس از پایان این مذاکرات، «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه امریکا روز دو شنبه مذاکرات با گروه طالبان را «صادقانه و حرفهای» توصیف کرد. موضوع این مذاکرات، عبور امن شهروندان امریکایی، دیگر اتباع خارجی و افغانها و همچنین حقوق بشر از جمله مشارکت معنادار زنان و دختران اعلام شده بود و این برای نخستین بار بود که وزارت خارجه امریکا مذاکره با طالبان را «صمیمی» توصیف میکرد.
مذاکره امریکا با طالبان از طرف دیگر نخستین مذاکره واشنگتن با این گروه به عنوان یک گروه حاکم در افغانستان است که صورت میگیرد. این در حالی است که پیشتر مذاکرات امریکا با طالبان تحت عنوان مذاکره با یک گروه مستقر در دوحه قطر دنبال میشد و حال برای نخستین بار است که طالبان برای مذاکره با امریکا از فرودگاه تحت کنترلشان در کابل در پشت میز مذاکره با واشنگتن حاضر میشوند.
تمایل واشنگتن به همکاری با طالبان
پس از مذاکرات اخیر هیئت اعزامی کابل و واشنگتن در دوحه قطر، سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز مانند همتای روسی خود با تعیین پیششرط برای طالبان گفت: طالبان با اقداماتش قضاوت خواهد شد نه فقط سخنانش. اگرچه سخنگوی وزارت خارجه امریکا درباره به رسمیت شناختن طالبان چیزی نگفت، اما تعیین پیششرط برای این گروه به منزله تمایل امریکا برای ادامه روابط با طالبان است.
امریکا میکوشد از طریق همکاری با طالبان برخی پروندههای خود در افغانستان از جمله آزادی «مارک فرریکس» امریکایی ربوده شده را به نتیجه برساند و از همین رو نیز پیش از مذاکرت اخیر، مقامات امریکایی بر گفتگو با طالبان درباره آزادی این شهروند امریکایی تأکید کرده بودند.
وزارت خارجه امریکا همچنین گفته بود در مذاکرات با طالبان بر تعهد این گروه برای اجازه ندادن به تبدیل دوباره افغانستان به کانون القاعده یا دیگر تروریستها تأکید خواهند کرد. مشخص است که نگرانیهای امنیتی و ترس از تشدید بیثباتی در افغانستان یک نگرانی مشترک امریکا و روسیه و حتی دیگر کشورها درباره تحولات افغانستان است و از همین رو نیز بیشتر روابط و گفتگوهای خارجی که با طالبان دنبال میشود، حول رفع این نگرانیها و اطمینانبخشی از ثبات در افغانستان است.
در مذاکرات اخیر دوحه، امریکا همچنین قبول کرده که کمکهای بشردوستانه به افغانستان را ادامه دهد و در مقابل، طالبان نیز رفت و آمد شهروندان خارجی به افغانستان را تسهیل کند. این توافق دوجانبه از سوی «محمدنعیم»، سخنگوی طالبان در دفتر سیاسی دوحه نیز تأیید شده است و دلیل دیگری بر تصمیم امریکا برای ادامه همکاری با طالبان در افغانستان است.