سرویس بینالملل جوان آنلاین: دفتر ایران در سیا تعطیل شد و همزمان، امریکا اعلام کرد که دفتر ویژهای برای چین تأسیس میکند. تعطیلی دفتر ایران در سازمان سیا به معنای از بین رفتن تهدیدات امریکا علیه جمهوری اسلامی نیست. واشنگتن قصد دارد از ظرفیت و قابلیت دیگر نهادهای جاسوسی و امنیتی از جمله موساد علیه تهران استفاده کند. دلیل این تغییر فاز، شکست مأموریتهای سیا در ایران طی سالهای گذشته است؛ موضوعی که حالا کارشناسان نیز آن را تأیید میکنند.
روز جمعه مقامات «سیا»، از تعطیلی دفتر مربوط به ایران در این سازمان و ادغام آن در بخش دفاتر منطقهای خاورمیانه خبر دادند. این خبر را نیویورکتایمز به نقل از «ویلیام برنز» رئیس آژانس اطلاعات مرکزی امریکا اعلام کرد. برنز طی سخنانی گفته بود که تغییرات اعمال شده در ساختار سازمانی سیا، بر اساس نیازهای آن و بازبینی مأموریتهای این سازمان انجام میشود. در عین حال علاوه بر دفتر ایران، دفتر مربوط به کرهشمالی نیز در سازمان سیا تعطیل و گفته شده دفتر مذکور نیز در زیرمجموعه دفاتر شرق آسیا ادغام خواهد شد. با وجود آنکه یک مقام ارشد سیا اعلام کرده تعطیل شدن دفاتر ایران و کرهشمالی در این سازمان به معنای کاهش اهمیت آنها برای سیا نیست، اما این موضوع محل بحثهای مختلفی در میان کارشناسان شده است.
تلاش برای تشدید بیثباتیها در غرب آسیا
همزمان شدن تعطیلی دفتر ایران در سازمان سیا با شکلگیری دفتر ویژه چین باعث شده، برخی این بازتعریف اداری در ساختار سیا را مرتبط با تمرکز ویژه دولت جو بایدن بر چین، همزمان با رویگردانی از غرب آسیا و تلاش برای تشدید بیثباتیها در این منطقه تفسیر کنند، به خصوص که تعطیلی دفتر ایران در سیا با برخی دیگر از تحولات منطقهای از جمله خروج غیرمسئولانه و شتابزده امریکا از افغانستان همراستا شده است. امریکا حتی پیش از خروج از افغانستان، خروج سامانههای موشکی خود از عربستان را آغاز کرده بود و حدود یک ماه پیش، خبرگزاری آسوشیتدپرس با انتشار تصویر ماهوارهای که شرکت سهامی خاص امریکایی «پلانت لبز» آن را تهیه کرده بود، اعلام کرد تعدادی از سامانههای پاتریوت خود به همراه سامانه پیشرفته ضد موشکی «تاد» را که در پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی قرار داشت، خارج کرده است. «کریستیان اولریچسن»، محقق مؤسسه جیمزای بیکر سوم برای سیاستهای عمومی در دانشگاه رایس در این باره میگوید: «خواه ناخواه باید این مسئله را درک کنیم که از دیدگاه بسیاری از رهبران عربی منطقه، ایالات متحده مانند گذشته به خلیج فارس متعهد نیست و دولت بایدن تصمیمهایی میگیرد که به معنای رهاکردن دولتهای کشورهای عربی خلیج فارس است.» در عین حال امریکا با تمرکز بیشتر بر چین، چراغ سبز خود را به افزایش و تشدید بیثباتیها در غرب آسیا نشان میدهد، همان گونه که پس از ۲۰ سال افغانستان را به حال خود رها کرد. این تشدید بیثباتیها در غرب آسیا به زعم رهبران کاخ سفید همزمان میتواند تهدیدات بیشتری را متوجه ایران کند و از سوی دیگر برخی متحدان عربی واشنگتن را بیش از گذشته متوجه همپیمانی و اتکا به تلآویو در برابر ایران کند.
بنبست سیا در ایران
برخی کارشناسان تعطیلی دفتر ایران در سیا را با یک تحول دیگر نیز پیوند میزنند که تا حدی به پرونده ایران در دستگاه سیاست خارجی امریکا ربط دارد. «سیدرضا میرطاهر»، کارشناس مسائل استراتژیک در گفتگو با «جوان» میگوید که تعطیلی دفتر ایران در سازمان سیا میتواند چراغ سبزی از سوی دولت بایدن در راستای احیای مذاکرات با تهران باشد. به اعتقاد میرطاهر، تعطیلی دفتر ایران در سازمان سیا، در ادامه لغو تحریمهای وزارت خزانهداری علیه شرکت ماموت و برخی دیگر از نهادهای ایرانی صورت میگیرد و بایدن در واقع درحال ارسال سیگنالهایی به زعم خود مثبت به ایران است.
این کارشناس مسائل منطقه در عین حال معتقد است تعطیلی دفتر ایران در سیا میتواند نتیجه شکست فعالیتهای این سازمان طی چند دهه گذشته در ایران ارزیابی شود، چون برخی منابع گفتهاند که مأمورانی که طی سالهای گذشته توسط سیا در ایران به کار گرفته شده بودند، یا شناسایی و دستگیر شدهاند یا از بین رفتهاند. بهتازگی ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا اعلام کرده است که «مایکل دیآندریا»، مسئول دفتر ایران در این سازمان بازنشسته شده است و برخی تعطیلی دفتر ایران در این سازمان را مرتبط با بازنشستگی دی آندریا میدانند، هرچند «رضا میرطاهر» معتقد است نمیتوان با اطمینان وجود شخصیتی بهنام «دی آندریا» را تأیید کرد.
به گفته «میرطاهر» حتی در صورت تعطیلی دفتر ایران در سازمان سیا، این به معنای پایان فعالیت اطلاعاتی و امنیتی واشنگتن در ایران نیست و دستگاههای اطلاعاتی و امنیتی امریکایی همچنان برای ادامه فعالیتها و توطئههای خود علیه جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت دیگر سازمانهای امنیتی و جاسوسی از جمله سازمان صهیونیستی موساد علیه ایران استفاده خواهند کرد.