مهدی شریفیان، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس شورای اسلامی در خصوص اهمیت تقنین در حوزه سالمندان گفت: اهمیت تقنین درخصوص موضوع سالمندان و سالمندی جمعیت در اینست که در سه دهه آینده، یک سوم جمعیت ایران را افراد سالمند تشکیل خواهد داد و برخلاف آنچه که برخی درخصوص پدیده سالمندی از تعبیر «سونامی» استفاده میکنند، سالمندی یک پدیده تدریجی است که ناگهانی و یکباره بروز و ظهور پیدا نمیکند.
وی افزود: در نتیجه اگرچه وضعیت سالمندی جمعیت ایران در سه دهه آینده به اوج خود می رسد اما از امروز جامعه ایرانی، درگیر پیری بخش مهمی از جمعیت شده است و باید به فکر تمهید بسترهای لازم پاسخ به نیازهای سالمندان و جامعه سالمند باشد. این درحالیست که متولی مشخصی، امور مربوط به سالمندان را متکفل نیست.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص آنچه که لزوم توجه به سالمندی جمعیت در ایران را چندبرابر میکند، افزود: سرعت انتقال جامعه ایرانی به پیری جمعیت، چندبرابر این روند در دیگر کشورهاست. به بیان روشنتر، سرعتی که ایران در این سه دهه تجربه می کند، در دیگر کشورها در فاصله بیش از صدسال رخ داده است و سرعت رشد جمعیت سالمند در ایران، پدیده بی نظیر محسوب می شود.
وی تصریح کرد: پیری جمعیت در ایران مولود دو موضوع است: نخست کاهش نرخ باروری و جانشینی و دوم، افزایش امید به زندگی و عمر طولانیتر افراد. به بیان دیگر، با کاهش تمایل به فرزندآوری، جمعیت جوان جایگزین جمعیت سالخورده نمی شود و سهم سالمندان روز به روز از جمعیت ایران، بیشتر خواهد شد.
این نماینده مجلس با یادآوری این نکته که مجلس یازدهم براساس نگاه عمیق به مسأله جمعیت، در گام نخست طرح جمعیت و تعالی خانواده را در اقدامی جهادگونه به تصویب رسانید، گفت: حال نوبت توجه به مسأله سالمندی و پیری جمعیت در آینده پیش روی کشور عزیزمان می‌باشد و طرح حمایت از حقوق سالمندان در واقع، تکمیل کننده تلاش مجلس کنونی در تصویب طرح جمعیت و تعالی خانواده به شمار می آید.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در رابطه با اجزای مختلف طرح حمایت از حقوق سالمندان اضافه کرد: این طرح در فصول مختلف، حقوق و آزادیها، آموزش و پژوهش، امور رفاهی و مالی، مراقبت از سالمندان در مراکز نگهداری، بهداشت و درمان و مشاوره و مقررات کیفری را مدنظر قرار داده است و تلاش کردیم که ابعاد مختلف نیازهای سالمندان در این طرح پاسخ داده شود.
وی گفت: در صورت قانون شدن این طرح، افراد قدرت پیدا خواهند کرد که با مقررات، مصوبات و رویه های خلاف حقوق یادشده بواسطه سازوکارهای قانونی مقابله کنند. برای مثال در این طرح، تبعیض ناروای مبتی بر سن ممنوع اعلام شده است.
شریفیان افزود: حال اگر مصوبه ای دربردارنده مفاد تبعیض آمیز علیه سالمندان باشد، سالمند با رجوع به سازوکارهای قانونی همانند دیوان عدالت اداری یا محاکم قضایی، ضمن ابطال مصوبه، برخورد با متخلف را تقاضا کند.
شریفیان در خصوص روند شکل گیری طرح حمایت از حقوق سالمندان نیز گفت: طرح حمایت از حقوق سالمندان، نتیجه دغدغه هایی است که عرض کردم و این طرح با همکاری مرکز تحقیقات اسلامی مجلس به این مرحله رسید. این مرکز سند پشتیبان علمی این طرح را که نتیجه سه سال مطالعه و تحقیق بود با عنوان «نظام حقوقی سالمندان» منتشر کرد که در آن ابعاد مختلف مورد نیاز یک قانون در زمینه سالمندی را بررسی کرده بود.
وی افزود: بعد از آن، به مدت دو سال، متخصصان رشته های مختلف کار نگارش مواد را به سرانجام رسانیدند و طرح آماده عرضه در فرایند قانونگذاری شد. هرچند عنوان این طرح براساس سنت تقنینی کشور، «حمایت از حقوق سالمندان» انتخاب شده است اما علاوه بر ابعاد حقوقی، جنبه‌های مهم اجتماعی، اقتصادی، سیاستی و ... در مواد این طرح درمدنظر قرار گرفته است.
عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص قابلیت تکمیل طرح فعلی و دعوت از کارشناسان برای مطالعه و ارائه نظرات، تصریح کرد: یقینا این طرح مهم و اساسی همانند تمامی طرحها و لوایحی که در دستورکار کمیسیونهای تخصصی مجلس قرار میگیرند، قابلیت تکمیل و اصلاح دارد و ما نیز به این نکته ملتفت بوده ایم زیرا که جلسات کمیسیون ها، با حضور اساتید برجسته و نماینده های دستگاه های مختلف تشکیل می شود و همین ظرفیت، می تواند در راستای بهبود مفاد این طرح و تصویب قانونی بهتر به کمک آید. برای مثال، درطرح کنونی با توجه به بررسی ها و تحقیقات صورت پذیرفته، سن سالمندی و شمول این قانون، 60 سال اعلام شده زیرا این سن با زمان بازنشستگی و بروز آثار جسمی و روحی سالخوردگی، تقارن زمانی دارد. این سن قابلیت عوض شدن دارد و اصلاحات این چنینی، در رویه مجلس شورای اسلامی طبیعی است.
وی افزود: در نگارش این طرح تلاش شد تجربیات تقنینی و غیرتقنینی دیگر کشورها به صورت کامل مدنظر قرارگیرد و بدون اثرپذیری منفی از آن، الگوی بومی برای تقنین در زمینه سالمندان ارائه شود. عدم اهتمام به مسأله سالمندی و تولید هنجار در این خصوص منجر به ورود الگوی غربی و غیربومی در این زمینه خواهد شد و اتفاقاتی که در بعضی زمینه های حمایتی همانند حقوق زنان در ایران بوقوع پیوست، در حوزه سالمندان نیز امکان تکرار دارد.
شریفیان در پایان خاطر نشان کرد: از تیم تحقیقاتی که در نگارش این طرح کمک کردند و همچنین از مرکز تحقیقات اسلامی مجلس تشکر میکنم.
