سلفی گرفتن امروزه پدیدهای آشنا و همهگیر است. شبکههای اجتماعی پر است از تصاویر سلفی که افراد در موقعیتهای مختلف از خود و همراهانشان گرفتهاند. تا اینجای کار ظاهراً مشکلی وجود ندارد، اما مطالعات روانشناختی و جامعهشناسی نشان میدهد که در پس این تفریح ساده و ارزانِ عکس گرفتن از خود ممکن است اختلالی جدی پنهان شده باشد. دانشمندان اسم آن را زشتانگاری/ بدشکلی سلفی یا selfie dysmorphia گذاشتهاند.
واقعیت آن است که برخی از مردم- حتی خود شما- آنقدر عادت کردهاند از طریق فیلترهای موبایل تصویر خود را تحسین کنند که میترسند یا حوصله ندارند در آیینه به خود نگاه کنند. این است که امروزه، بیشتر افراد از چیزی که به آن بدشکلی سلفی میگویند، رنج میبرند و حداقل این که از بدن و چهرهای که دارند راضی و خرسند نیستند. همچنین امروزه تعداد بیشتری از جوانان اقدام به جراحی زیبایی میکنند؛ تنها به این دلیل که میخواهند شبیه تصاویر دیجیتالی باشند که توسط ویرایشگر موبایلشان به آنها ارائه میشود.
زندگی از پشت فیلتر
در حقیقت، برخی از مردم به سختی دنیای واقعی را میبینند. این افراد روزانه بین ۲۵ تا ۵۰ عکس سلفی میگیرند. علاوه بر این، به طرز غریبی، طاقت نگاه کردن به تصویر خود را در آیینه حمام ندارند چراکه آیینه حقیقت را میگوید و حلقههای تیره، جوش یا چاله چولههای پوست را پنهان نمیکند.
بیایید نگاهی به اختلال خاص دیس مورفیای سلفی بیندازیم که تا به امروز کمتر راجع به آن صحبت شده است.
زشتانگاری/ بدشکلی سلفی
برخی افراد منتقد از اختلالاتی مانند دیس مورفیای سلفی عصبانی میشوند. آنها میپرسند «این وضعیت کی تموم میشه؟» آنها این وضعیت را هذیانیترین اختلال در سالهای اخیر میدانند.
حوزه مطالعات بالینی مدتهاست در مورد تأثیر عکس سلفی بر سلامت روان هشدار میدهد. به عنوان مثال، دانشگاه یورک در تورنتوی کانادا تحقیقی انجام داد که نشان میداد چگونه نیاز به گرفتن عکسهای سلفی و انتشار مداوم آنها با عزت نفس پایین، احساس ناامنی و اضطراب اجتماعی ارتباط مستقیم دارد. بدون شک، ما در عصری هستیم که تصویر حرف اول را میزند یا به عبارتی پادشاهی میکند، با این حال، به طرز عجیبی، به عنوان انسان، از نظر ظاهری بیشتر از همیشه احساس ناامنی میکنیم.
مشکل زمانی ایجاد میشود که افراد دیگر نمیتوانند عکسهای خود را بدون روتوش اولیه منتشر کنند. در واقع، عنصر آسیبشناختی «بدشکلی سلفی» این است که فرد دیگر تصویر خود را نمیپذیرد. پیامدهای این واقعیت بسیار زیاد است. این تصور مخدوش از خود، اغلب افراد را به سمت استفاده از جراحی زیبایی سوق میدهد. آنها بدن خود را ترمیم میکنند تا با تصویر ایدهآل حاصل از فیلترها مطابقت داشته باشد. در موارد دیگری نیز که پای چاقی یا لاغری در میان است، جوانان دچار اختلالات خوردن میشوند. انواع رژیمهای غذایی به روشنی بر گستره اختلال بدشکل سلفی در جامعه دلالت دارد.
بدشکلی سلفی چگونه خود را نشان میدهد؟
در سال ۲۰۱۶، مؤسسه علوم اعصاب در کلکته هند، پدیده «دیس مورفیای سلفی» را تجزیه و تحلیل کرد. آنها دریافتند افرادی که بیش از حد از عکس سلفی استفاده میکنند، از ناراحتی و بیزاری از ظاهر خود (خودزشتانگاری) رنج میبرند.
شیوع این بیماری در جوانان بسیار زیاد است. به همین دلیل، بسیاری از سازمانها نسبت به ضرورت افزایش آموزشهای روانی برای آموزش استفاده سالم از فناوری هشدار میدهند.
دیس مورفیای سلفی چگونه درمان میشود؟
توصیه میشود فرد مبتلا به این اختلال تحت عمل جراحی زیبایی قرار نگیرد چراکه اگر تحت درمان جراحی قرار گیرد، پس از هر به کار بردن هر روش، تمایل دارد که آن را بیهوده تلقی و رد کرده و احساس سرخوردگی کند.
بسیار مهم است که مبتلایان ابتدا تحت مراقبتهای روانشناسی تخصصی قرار گیرند. رویکردهایی مانند درمان رفتاری شناختی موفقترین هستند. در برخی موارد، این افراد حالت اضطرابی-افسردگی پنهان را نشان میدهند. به همین دلیل، مهم است که هر مورد را به طور جداگانه در نظر بگیرید و برای آن یک برنامه درمانی ارائه دهید.
سلفی به روانپریشی یا خودشیفتگی دامن میزند
به تازگی، محققان دانشگاه ایالتی اوهایو مطالعهای را انجام دادهاند که کمی موضوع را روشن کرده است. آنها دریافتند که هنگام گرفتن سلفی چند پیام ارسال میکنید.
* طبق نتایج این مطالعات، افرادی که عکسهای سلفی بیشتری در رسانههای اجتماعی ارسال میکنند، تمایلات خودشیفتگی و سایکوپاتیک بیشتری از خود نشان میدهند. منطقی است که تصور کنیم برخی از این افراد زمان زیادی را صرف ویرایش تصاویر خود میکنند و اینجا است که خودشیفتگی ظاهر میشود.
* طبق این مطالعه، ما ویژگیهای شخصیتی ضداجتماعی خود را نیز با این تصاویر نشان میدهیم.
* این مطالعه همچنین نشان داد که بسیاری از افرادی که عکسهای سلفی میگیرند و مستقیماً به رسانههای اجتماعی ارسال میکنند، در کنترل میل و وسوسه ناتوانند. موضوعی که در واقع شاخهای کامل از روانشناسی را تشکیل میدهد.
* بسیاری از افراد غیرخودشیفته نیز زمان زیادی را صرف ویرایش عکسهای سلفی خود میکنند. این رفتار نوعی خودشیفتگی است. خودشیفتگی به حالتی از وجود اشاره دارد که در آن ظاهر عاریتی به بخشی از شخصیت شما تبدیل میشود که برای آن بسیار ارزش قائل هستید. افرادی که در این حالت هستند عزت نفس خود را بر اساس ظاهر عاریتی خود بنا میکنند، نه به دستاوردها یا تواناییهای خود.
*علاوه بر این، بسیاری از افرادی که پس از انتشار سلفیهای ویرایش شدهشان در رسانههای اجتماعی، نظرات مثبتی دریافت میکنند، سطح بالایی از عزت نفس تصنعی دارند. برای این افراد، این شکل از عزت نفس به مهمترین جنبه شخصیت آنها تبدیل میشود.
منبع: عصرایران