افزایش قیمت محصولات لبنی به شکل چراغ خاموش دیگر موضوعیت ندارد، این صنایع با چراغ روشن و سرعت غیرمجاز چراغ قرمز افزایش قیمتها را رد میکنند، به طور نمونه مصرفکنندگان محصولات لبنی بنگاه بزرگی، چون پگاه تصور میکنند از خرید قبلی تا خرید فعلی دچار داستان اصحاب کهف شدهاند و به اجبار برای خرید کالایی مشابه خریدهای قبلی یا باید پول بیشتری پرداخت کنند یا اینکه محصول کوچکتری را خریداری کنند.
اینکه نظارت بر بازار کالا ضعیف است، جزو بدیهیات است، اما نکته اینجاست که وقتی کمپانیهای بزرگ مواد غذایی، چون شرکت صنایع شیر ایران اقدام به افزایش نرخ محصول میکنند، به دلیل عرضه محصول در ۱۲۱ هزار مغازه و فروشگاه در سطح کشور به یکباره اقتصاد خانوار دچار افزایش هزینه میشود و وقتی افزایش قیمت هرچند وقت یکبار اتفاق میافتد، محصولات لبنی کمکم از سفره خانوار حذف و بیماریهای مختلف در کاسه خانوار قرار میگیرد و شرکتهای مرتبط با بیمه درمان باید تاوان افزایش قیمت ممتد صنایع لبنی، چون پگاه را باید بدهند.
طی چند ماه اخیر، قیمت محصولات لبنی در چندین مرحله افزایش داشتهاست که دلیل آن را واحدهای تولیدی، افزایش قیمت شیر خام و جهاد کشاورزی افزایش تقاضای شیر خام از سوی کارخانهها میدانند، اما برخی از اشخاص مطلع، گرایش به تولید شیر خشک را در افزایش قیمت محصولات لبنی و گاهی کاهش تولید آنها مؤثر میدانند. در این میان آنچه به چشم میآید، نبود نظارتهای قوی بر قیمتگذاری شیر خام و محصولات لبنی در بازار است، زیرا گفته میشود طی روزهای اخیر محصولات لبنی پگاه با رشد قابل ملاحظه قیمت مواجه شدهاند که جا دارد این کمپانی و همچنین بخشهای نظارتی روی قیمت در اینباره شفافسازی کنند.
آشفته بازار قیمتها به محصولات لبنی هم رسیدهاست و طی چند ماه اخیر به ویژه یکی، دو هفته گذشته، شاهد افزایش قیمت لبنیات بر سر سفره مردم هستیم. بهطور مثال پنیر خامهای ۱۰۰ گرمی پگاه که در ابتدای سال هزارو ۳۰۰ تومان قیمت داشت، در خرداد به هزارو ۵۰۰ تومان، اوایل مهرماه به ۲ هزار تومان و امروز به ۲ هزارو ۵۰۰ تومان رسیدهاست.
افزایش مجدد ۱۵ تا ۲۰ درصدی قیمت محصولات لبنی
با اینکه دولت در مردادماه قیمت هر کیلوگرم شیر خام را هزار و ۵۷۰ تومان تعیین کرد و قیمت بستههای ۸۰۰ گرمی شیر پاستوریزه نیز به تبع آن از هزارو ۵۰۰ تومان به ۲ هزار تا ۲ هزارو ۲۰۰ تومان رسید، اما باز هم برخی شرکتهای تولیدی لبنی، در تعیین قیمت برخی تولیدات خود تخلف میکنند. بهطور مثال برخی شرکتها که طی چند ماه اخیر قیمت برخی تولیدات خود را مانند پنیر و ماست افزایش دادهبودند، طی ۱۰ روز اخیر، دوباره نرخ دیگر محصولات خود مانند شیرهای طعمدار ۲۰۰ سیسی را از هزار و ۵۰۰ به ۲ هزار تومان افزایش دادهاند.
شرکت پگاه نیز سرآمد گرانی این روزها در محصولات لبنی است.
ستاد تنظیم بازار در ابتدای مردادماه، قیمت هر کیلو شیرخام را هزار و ۵۷۰ تومان اعلام کردهاست، ولی امروز دامداران هر کیلو شیر خام را به کارخانهها به قیمت ۲ هزارو ۲۰۰ تا ۲ هزارو ۳۰۰ تومان میفروشند؛ یعنی قیمت شیر خام از هزار و ۳۵۰ تومان ابتدای سال، حدود ۶۳ درصد افزایش قیمت داشتهاست.
بعضی از اشخاص مطلع معتقدند آنچه امروز باعث شدهاست قیمت شیر خام اینگونه افزایش پیدا کند، رونق تولید شیر خشک در کشور است. قیمت شیر خشک در کشور بهگونهای است که اگر واحد تولیدی شیر خشک، هر کیلو شیر خام را به قیمت ۲ هزارو ۴۰۰ تومان هم خریداری کند، برایش صرفه اقتصادی دارد.
همه میخواهند شیر خشک تولید کنند
تخصیص نیافتن ارز دولتی برای واردات شیر خشک و ممنوعیت صادرات این محصول باعث شدهاست کارخانههای لبنی به سمت تولید شیر خشک گرایش پیدا کنند، این موضوع بر تولید دیگر محصولات صنایع لبنی نیز تأثیر گذاشتهاست و شرکتها ترجیح میدهند محصولاتی را که در زیرگروه طرح نظارت ستاد تنظیم بازار نیستند، تولید کنند.
البته گفته میشود که در هیچ دورهای قیمت شیر خام را دامدار تعیین نکرده و این بازار و میزان تقاضا توسط کارخانههای لبنی است که قیمت را تعیین میکند. در واقع این رقابت بین کارخانههاست که باعث خرید شیر به این قیمت شدهاست.