کارشناس اقتصادی در واکنش به سخنان رئیسجمهور مبنی بر تبدیل مناطق آزاد به سکوهای صادراتی گفت: مناطق آزاد در حوزه صادرات غیرنفتی عملکرد خوبی نداشتهاند.
به گزارش مهر، بنابر گزارش مرکز پژوهشهای مجلس، عملکرد مناطق آزاد ایران طی سالهای۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ مناسب نبودهاست؛ به طوری که سهم این مناطق از صادرات غیرنفتی کشور تنها حدود یکدرصد، از میزان تولید یک درصد، از تعداد واحدهای تولیدی فعال در کشور کمتر از ۳درصد، از جذب سرمایهگذاری مستقیم خارجی حدود ۱۰ درصد و از اشتغالزایی کل کشور تنها ۴درصد است. در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس به این مسئله اشاره شده که میزان واردات کالا از طریق مناطقآزاد نیز حدود دو برابر صادرات کالا از این مناطق به خارج از کشور در طول دوره مذکور بودهاست. همچنین وسعت مناطق آزاد بیش از سهبرابر وسعت شهرکها و نواحی صنعتی کشور بودهاست، اما میزان اشتغال در شهرکهای صنعتی بیش از سهبرابر اشتغال در مناطق آزاد کشور است!
وحید شقاقیشهری، کارشناس اقتصادی، با اشاره به عملکرد منفی مناطق آزاد در صادرات کالا گفت: متأسفانه در صادرات غیرنفتی این مناطق عملکرد خوبی نداشتند و عملاً به سکویی برای واردات غیررسمی و قاچاق تبدیل شدهاند، این در حالی است که هدف از تشکیل این مناطق توسعه صادرات کالا بوده است. وی افزود: قانون مناطق آزاد در سال۱۳۷۱ با ایجاد سهمنطقه قشم، کیش و چابهار در کشور تصویب شد و به مرور زمان تعداد و گستره این مناطق به دلیل منافع بسیار زیادی که برای برخی از گروهها به دنبال داشت، به تدریج افزایش یافت. شقاقی با بیان اینکه در شرایط فعلی ایجاد مناطق آزاد جدید هزینه بسیاری نسبت به منافع آن دارد و تصویب آنها به صلاح کشور نیست، افزود: هدف از تشکیل مناطق آزاد در اکثر کشورهای جهان، افزایش صادرات و صادرات مجدد، جذب تکنولوژی و سرمایههای خارجی و نیز جذب گردشگر است که تجربه ۳۰ساله تشکیل این مناطق در ایران نشان میدهد مناطق آزاد در کشور همواره بر خلاف این اهداف عمل کردهاند. این عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی ادامه داد: کالاها از کشورهای همجوار به مناطق آزاد قاچاق و از آنجا نیز به راحتی به سرزمین اصلی منتقل میشوند. همچنین بعضاً برخی از کالاهای داخلی نیز که در خارج از کشور دارای ارزش قابل توجهی است، از روزنه مناطق آزاد به سایر کشورها قاچاق میشود. وی با انتقاد از وضعیت نامناسب مناطق آزاد در کشور افزود: انبارداری غیراستاندارد، وجود سکوهای باری غیراصولی، وضعیت نامناسب جادهای و فرودگاهی و همچنین عدم بهرهمندی کافی این مناطق از زیرساختهای فناوری باعث شدهاست تا عملکرد مناطق آزاد کاملاً بر خلاف انتظارات باشد.