نتایج مطالعات کانونهای بحرانی نشان میدهد ۱۸۷ منطقه کشور در ۲۲ استان بیابانی کشور تحتتأثیر فرسایش بادی هستند. وسعت این مناطق حدود ۳۰ میلیون هکتار است و ۲۳۷ کانون بحرانی فرسایش بادی با وسعت حدود ۱۴ میلیون هکتار در این محدوده وجود دارد.
طبق آخرین اعلام سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری، حدود ۲ میلیارد تن در سال فرسایش خاک در ایران رخ میدهد در حالیکه به طور متوسط در اقلیم خشک و بیابانی ایران ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ سال طول میکشد تا یک سانتیمتر خاک تشکیل شود.
براساس اطلس مناطق بیابانی بیش از ۸۸ درصد از کشور میتواند تحت تأثیر بیابانزایی قرار گیرد. همچنین ۲۲ استان کشور با ۵/۲۹ میلیون هکتار وسعت در ۱۸۷ منطقه، تحتتأثیر فرسایش بادی قرار دارد و ۲۳۷ کانون بحران به وسعت ۱۴ میلیون هکتار وجود دارد و بر اثر هجوم شنهای روان سالانه ۳۰ هزار میلیارد ریال به زیرساختهای ریلی، جادهای و کشاورزی و دیگر بخشها خسارت وارد میشود.
منوچهر گرجی، رئیس انجمن علمی خاک، در یک برنامه رادیویی با اشاره به اینکه پدیده گرد و غبار مانند فرسایش آبی محدودیت ندارد و میتواند هزاران کیلومتر منتقل شود، گفت: ایران کشوری فرسایشخیز است و از نظر فرسایش آبی و بادی تقریباً رتبههای اول را در دنیا دارد و فرسایش آبی و بادی سالانه میلیاردها دلار هزینه به کشورمان تحمیل میکنند و کسی هم توجه چندانی به این موضوع نمیکند. توسعه کشور منافاتی با حفظ محیطزیست ندارد. اینکه برنامههای توسعهای ما باعث مشکلدار شدن محیطزیست میشود، به خاطر اشتباه بودن روشها و شیوههای اجرای برنامهها است.
رئیس انجمن علمی خاک تأکید کرد: برای جلوگیری از تشدید فرسایش خاک باید برای پرورش دام، کشت گیاهان، جنگلها و مناطق صنعتی و معادن روشهای خاص و متفاوتی را به کار ببریم. در مناطقی همچون سیستان و بلوچستان و قسمتهایی از خوزستان، زمینها منشأ گرد و غبار هستند و اصلیترین دلیل آن ترددهای بیرویه دامها و انسانها و خودرو و موتورها است، بنابراین محدودیت ترددها میتواند مشکلات ناشی از فرسایش بادی از جمله گرد و غبار را کاهش دهد.
گرجی با بیان اینکه سالانه میلیاردها دلار بابت فرسایش خاک خسارت میپردازیم در صورتیکه میتوان درصدی از این پول را برای پیشگیری و جادهسازیهای مناسب و مسائل عمرانی مربوط به خاک اختصاص داد، اظهار کرد: کلیه وزارتخانهها موظفند بودجهای را برای اصلاح خاک بعد از اجرای پروژهها در نظر بگیرند.
محمود عرب خدری، معاون پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری نیز با بیان اینکه فرسایش پدیده مفیدی برای طبیعت است، اظهار کرد: اگر خاک جابهجا نمیشد در حال حاضر دشتهای حاصلخیز در طول این میلیونها سال نداشتیم، اما اگر میزان این جابهجایی خیلی زیاد و شدید شود، خاک از محل اصلی خود خارج و منجربه ایجاد گرد و غبار و سیلاب میشود. این استاد دانشگاه بخشی از فرسایش خاک را ناشی از فعالیتهای کشاورزی دانست و اظهارکرد: شخمزدن زمین، پوشش گیاهی را از بین میبرد و متأسفانه شیوه شخمزدن و ماشینآلات کشاورزی در کشور ما مناسب نیستند و باعث تشدید فرسایش میشوند. از زمانی که ماشینآلات جدید بهویژه تراکتور وارد حوزه کشاورزی شدند، شخمزدن زمینهای پرشیب کشاورزی افزایش یافت، اما ما هم نتوانستیم فناوریهای جدید را همزمان با روستاییان به اشتراک بگذاریم.
به گزارش ایسنا، مسعود منصور، رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری ماه گذشته با اشاره به اینکه بر اساس ارزیابیهای صورت گرفته اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری در هر هکتار در سال باعث استحصال سالانه ۳۱۱ متر مکعب آب و کاهش حدود یک تا دو تن فرسایش خاک میشود، خواستار تخصیص هر چه سریعتر اعتبار آبخیزداری به این سازمان شد و گفت: در نیمه دوم سال امکان اجرای پروژههای آبخیزداری وجود نخواهد داشت.