سرویس اقتصادی جوان آنلاین: شاید تا دیروز بین صرافی هرات با تهران و سلیمانیه و امارات بر سر نوسان نرخ ارز ناهماهنگی وجود داشت، اما همزمان با تیرهشدن چشمانداز رفع تحریم و پرسه زدن مجدد غول نقدینگی خلق شده توسط دولت دوازدهم در بازار ارز شاهد رشد نرخ دلار به محدوده ٢٤ هزار و ٥٠٠ تومان در صرافی تهران و کشورهای همسایه هستیم.
تحولات افغانستان ریسکهایی را برای تداوم تجارت انرژی ایران و افغانستان از طریق گمرک دوقارون ایجاد کردهاست، از سوی دیگر زیادهخواهی امریکاییها و عدم ارائه تضمین جهت عمل به تعهدات، چشمانداز احیای برجام را مخدوش کردهاست، در این میان ضعف سیاستهای پولی و مالی موجب شده تا تورم در بخش ارز خود را نشان دهد، برخی از تحلیلگران بر این باورند که واردات و نرخ ارز در دوران ریاست همتی بر بانک مرکزی سرکوب شد تا وی بتواند با عملکرد مناسبی پا به عرصه رقابتهای انتخاباتی ریاست جمهوری بگذارد و حالا که وی دیگر سکاندار بانک مرکزی نیست، فنر نرخ ارز به طور مجدد آزاد شدهاست. از سوی دیگر برخی از کارشناسان اقتصادی با اشاره به اینکه مانور خبری گسترده دولت طی هفت ماه اخیر روی رفع تحریمها و احیای برجام مانع از ورود نقدینگی به بازار ارز شد بر این باورند که رشد تورم به محدوده٤٠ درصد زمینه خروج نقدینگی از بانک به سمت بازار ارز را فراهم آوردهاست، از اینرو رشد نرخ ارز مجدد خبرساز شدهاست. از ابتدای تغییر ریاست جمهوری امریکا پیشبینی میشد که مذاکرات تا مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاستجمهوری ١٤٠٠ کش داده شود.
روز پنجشنبه هفته گذشته توافق یک ماهه ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی به پایان رسید، اما همچنان تحریمها پابرجاست؛ در بهمن ماه پارسال وزیر امور خارجه به فرصت یکماهه امریکا برای برداشتن تحریمها علیه ایران هشدار داد، اما با توجه به کشمکشهایی که در آن زمان بین دو کشور مبنی بر عمل به تعهدات برجامی وجود داشت، اوایل اسفندماه مجلس شورای اسلامی تصمیم گرفت سه ماه دیگر برای لغو تمام تحریمها به امریکا فرصت دهد، اما ضربالاجل سه ماهه هم اواخر اردیبهشت ماه به پایان رسید و باز هم خبری از برجام و لغو تحریمها نبود.
به همین ترتیب مجلس برای تصمیمگیری در مورد ادامه یا توقف نظارت آژانس بر فعالیتهای هستهای ایران وارد میدان شد، اما با توجه به اینکه از ابتدای سال نشست مشترک برجام در وین برگزار شدهبود و همچنان هم ادامه داشت، مجلس مجدداً توافق با آژانس را به مدت یکماه دیگر تمدید کرد؛ حالا پنجشنبه هفته پیش سومین مهلت هم به پایان رسید ولی باز خبری از لغو تحریمها نیست؛ بنابراین ایران دوباره باید درباره این مهم تصمیمگیری کند، اما تعلل دو روزه باعث به وجود آمدن برخی شایعات پیرامون مسئله برجام شدهاست. از طرفی آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم روز جمعه با صدور بیانیهای خواستار پاسخگویی فوری ایران در مورد تمدید توافق نظارتی شد؛ در این رابطه آنتونی بلینکن وزیر خارجه امریکا، روز گذشته در مصاحبه با نیویورک تایمز اعلام کرده که اگر پیشرفت برنامه هستهای ایران ادامه یابد، بازگشت به برجام سختتر میشود. کمرنگ شدن احتمال توافق بین معاملهگران ارزی و بالا رفتن انتظارات تورمی قیمت دلار در معاملات پشتخطی را تا ۲۴هزارو۴۰۰تومان بالا برد؛ دیروز هم با توجه به سکوت خبری پیرامون تصمیم ایران در مورد توافق با آژانس دلار به روند صعودی ادامه داد و در بازار نقدی به٢٥ هزار تومان نزدیک شد.
جایگزینی انتظارات موهومی در بازار ارز
با واقعیتهای میدانی نیز در رشد نرخ ارز مؤثر است، زیرا سال گذشته همزمان با ارائه بودجه ١٤٠٠ به مجلس رئیسجمهور نرخ دلار را در صورت رفع تحریمها ١٥ هزار تومان اعلام کرد این موضوع انتظار برای کاهش نرخ ارز را اشاعه داد، اما از همان تاریخ تاکنون نقدینگی زیادی در جامعه ایجاد شدهاست و موجب ریزش نرخ ریال در برابر دلار میباشد. برخی از تحلیلگران نیز معتقدند تیم پیشین بانک مرکزی با اقدامات نامتعارف نرخ ارز را کنترل میکرد و با خروج همتی از بانک مرکزی دیگر دستکاری نرخها به طروق مختلف انجام نمیگیرد و چه بسا رسانههایی که قراردادشان برای خبرسازی در حوزه کاهش نرخ ارز به پایان رسیدهاست، امروز به شکل دیگری فعالیت میکنند. به هر روی طی ماههای اخیر خبرسازی پیرامون احیای برجام مانع از ورود نقدینگی به بازار ارز شد، اما حالا نقدینگی ریسک ورود به این بازار را پذیرفته و اگر این موج تقویت شود، رشد نرخ ارز به سمت رکوردهای پیشین دور از ذهن نیست.