مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران در حالی آمار کودکان زباله‌گرد را کمتر از ۱۰۰ کودک اعلام کرده که گروه‌های مردم‌نهاد از حدود ۴ هزار کودک کار زباله‌گرد خبر داده‌اند. مشاهدات میدانی هم ثابت می‌کند این کودکان هستند که زباله‌های به درد بخور پایتخت را جمع‌آوری می‌کنند.
طبق بخشنامه معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران در خرداد سال قبل، شهرداران مناطق موظف به برخورد با پیمانکارانی شدند که از کودکان زیر ۱۵ سال برای کار استفاده می‌کنند! بخشنامه‌ای که حالا شواهد نشان می‌دهد فقط نمایشی بود.
اختلاف ۳ هزارو ۹۰۰ نفری کودکان زباله‌گرد
به تازگی در نشست خبری شهردار تهران و معاونان وی، صدرالدین علیپور، مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران درباره کودکان زباله‌گرد خبر داد که طی آماری که از بازرسی شهرداری داریم، تعداد کودکان زباله‌گرد از ۴۰۰ نفر به کمتر از ۱۰۰ نفر رسیده‌است. از طرف دیگر نیرو‌های پیمانکار شهرداری هم با لباس‌های فرم کار قانونی انجام می‌دهند.
این در حالی است که محمدرضا جوادی یگانه، معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران سال گذشته در گفتگو با ارگان مطبوعاتی شهرداری یعنی همشهری، درباره اینکه چه برآوردی از تعداد کودکان زباله‌گرد دارید، با صراحت پاسخ داد که برآوردی از تعداد کودکان زباله‌گرد نداریم، اما بر اساس برآورد‌های آماری ناشی از زباله‌های شهر تهران، توان کودک در حمل پسماند‌های خشک عنوان می‌شود که حدود ۴ هزار کودک زباله‌گرد داریم.
معاون فرهنگی و اجتماعی شهرداری تهران همچنین از ابلاغ دستورالعمل مقابله با به کارگیری کودک در فرآیند جمع‌آوری پسماند تهران از سوی شهردار تهران خبر داده و مقرر شده بود تا از این پس (از خرداد‌ماه سال گذشته) در قراردادها، سازمان مدیریت پسماند باید در مورد به کارگیری کودکان زیر ۱۵ سال دقت نظر بیشتری داشته باشد، در غیر این صورت شهرداران مناطق موظف به برخورد با آن‌ها هستند.
حالا بررسی‌های میدانی خبرگزاری بسیج دانشجویی نشان داده که ابلاغیه معاونت اجتماعی شهرداری، اقدام نمایشی دیگری از شهرداری تهران بود که نه‌تن‌ها اجرایی نشده‌است، بلکه بیش از ۹۰ درصد زباله‌گرد‌های تهرانی را که برای تحویل بار انواع پسماند به گاراژ‌های تفکیک زباله مراجعه می‌کنند، کودکان زیر ۱۵ سال در بر می‌گیرد.
پیمانکاران ترسی از شهرداری ندارند
مستندات و شواهد به دست آمده نشان می‌دهد که بیش از ده‌ها گاراژ تفکیک زباله در مناطق مختلف شهر تهران و به ویژه منطقه ۱۲ در حال فعالیت غیرمجاز هستند. این گاراژ‌ها به کارگیری کودکان زیر ۱۵ سال را آشکارا و بدون هیچ‌گونه محدودیتی دنبال می‌کنند.
ده‌ها و شاید صد‌ها نفر از کودکان زباله‌گرد از کودک شش تا نوجوان ۱۳،۱۴ ساله در گاراژ‌های تفکیک زباله مذکور و جلوی چشم مسئولان حوزه مدیریت شهری در تردد هستند و عمر این دوره مدیریت شهری‌ها به اجرای مصوباتی، چون شهر دوستدار کودک یا ممنوعیت زباله‌گردی کودکان قد نمی‌دهد.
نمایندگان شورای شهر و در رأس آن‌ها زهرا نژاد‌بهرام و الهام فخاری، تاکنون بار‌ها در خصوص کودکان کار و زباله‌گرد سخنرانی و به شهرداری تذکر داده‌اند، اما اقدامی جدی برای حل این مشکل نکرده‌اند.
در همان سال نخست آغاز دوره پنجم شورای شهر تهران، مطهره ناظری، رئیس هیئت مدیره انجمن حمایت از حقوق کودکان افشا کرد که طرح جمع‌آوری کودکان کار و خیابان، حداقل۳۰ بار اجرا شده و موفق نبوده‌است.
ما تلاش خودمان را کردیم
معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران چندی قبل هم در گفتگو با ایرنا به ورود قوه قضائیه به معضل کودکان زباله‌گرد اشاره کرد و گفت: در زمینه کودکان کار، بر اساس مشاهدات شهرداری، حاکی از کم شدن آن‌ها است و در جلسه‌ای که در دادستانی داشتیم مبنی بر این بود که بتوانیم با ماشین‌هایی که کودک کار و کودکان زباله‌گرد را به کار می‌گیرند، برخورد کنیم. مشاهدات حاکی از کاهش کودک زباله‌گرد است.
جوادی یگانه همچنین سامانه ۱۳۷ به منظور اعلام زباله‌گردی کودکان در سطح خیابان‌ها را ستود و افزود: ما در جلساتی که به اتفاق آقای یزدانی داشتیم تمام پیمانکاران را جمع کردیم و توضیح دادیم، این مسئله باید انجام شود. در قراردادی که شهرداری تهران منعقد می‌کند، مشخصاً از هیچ‌کدام از کارگران نباید اتباع و کودک باشند.
وی درباره مهلت‌دادن حناچی، شهردار تهران برای از بین رفتن زباله‌گردی کودکان تا خرداد ۱۴۰۰ تأکید کرد: ما تلاش خودمان را کردیم و همچنان هم تلاش می‌کنیم تا این مسئله از بین برود.
تعلل و بی‌برنامگی شهرداری و شورای شهر برای حل مشکل کودکان زباله‌گرد، سریال دنباله‌داری است. در دوران شهرداری نجفی مدتی با ضرب و زور اقدام به سامان دادن کودکان کردند. همان زمان بهاره آروین جمع‌آوری کودکان کار از خیابان‌ها و انتقال آن‌ها به مراکز نگهداری موقت را مسکن موقتی نامیده و افزوده‌بود که این اقدام نه عقلانی است، نه اخلاقی، نه قانونی.
این عضو شورای شهر از محمد علی نجفی، شهردار وقت تهران خواسته بود به جای دنباله‌روی دستگاه‌های دیگر در اجرای این نوع طرح‌های آسیب‌زا، بی‌ثمر و غیرکارشناسی، طرح‌هایی مبتنی بر ارائه مشوق را به جای طرح‌های تنبیهی در پیش گیرد.
طرح‌هایی مبتنی بر ارائه مشوق را دیگر نه خود اعضای شورای شهر و نه شهردار کنونی، هیچ‌یک جدی نگرفتند.
