سرویس جامعه جوان آنلاین: محققان جوان كشورمان براي نخستين‌بار در جهان دستگاه تشخيص انگل بيماري سالك مجهز به هوش مصنوعي را ثبت اختراع كردند. با توجه به اينكه تاكنون هيچ كشوري نتوانسته چنين دستگاهي را ثبت اختراع كند و سال‌هاست كه بسياري از كشورها با شيوع اين بيماري دست به گريبانند، اين اختراع مي‌تواند به ارزآوري براي كشور كمك زيادي كند. تاكنون هيچ كشوري هم موفق به توليد واكسن سالك نشده، در نتيجه پيشگيري سريع با اين اختراع بسيار با اهميت است.
بيماري سالك يكي از خطرناك‌ترين بيماري‌هاي پوستي است كه بر اثر گزش جنس ماده نوعي پشه به انسان منتقل مي‌شود. عامل اين بيماري هم نوعي انگل به نام ليشمانيا است. جمعي از محققان دانشگاه تهران با همكاري محققاني از دانشگاه شريف و دانشگاه شيراز، براي نخستين‌بار موفق به ثبت اختراع دستگاه شناسايي اين بيماري شدند. جالب اينكه خردادماه اوج شيوع اين بيماري است.
دانش‌آموزان، بيشترين قربانيان سالك
بنا بر اطلاعات منتشر شده از جهاد دانشگاهي دانشگاه علوم پزشكي تهران، در ايران دو نوع سالك شهري (نوع خشك) و سالك روستايي (نوع مرطوب) وجود دارد. در سالك نوع شهري، عامل انتشار بيماري عمدتاً بيماران مبتلا و به طور تصادفي سگ‌ها هستند. به اين ترتيب پشه خاكي ماده پس از خونخواري از اطراف زخم سالك، آلوده شده و در خونخواري مجدد در فرد سالم باعث انتقال بيماري مي‌شود.
در سالك نوع روستايي موش‌هاي صحرايي مخزن بيماري يا عامل انتشار هستند و پشه خاكي ماده پس از خونخواري از موش صحرايي مبتلا، آلوده شده و در خونخواري مجدد در فرد سالم باعث انتقال بيماري مي‌شود.
عضوهيئت علمي جهاد دانشگاهي واحد علوم پزشكي تهران در اين خصوص به ايرنا گفت: شيوع بيماري سالك در كشور 20 تا 30 نفر در100 هزار نفر است كه اين تعداد از ميانگين دنيا بالاتر است. مردان ايراني هم بيشتر از زنان به سالك مبتلا مي‌شوند و ابتلا به بيماري در بين دانش‌آموزان بيشتر از ساير اقشار جامعه مشاهده مي‌شود.
دكتر سيدمهدي طبايي با بيان اينكه مورد جديد سالك در دنيا بين 700هزار تا يك ميليون و 300 هزار نفر هستند، گفت: هر ساله 20 هزار تا 30 هزار نفر در دنيا بر اثر اين بيماري جان خود را از دست مي‌دهند. ايران يكي از كشورهاي منطقه خاورميانه است كه شيوع بيماري سالك در آن بالاست. اين بيماري در كشورهاي منطقه مانند عربستان، افغانستان، پاكستان، سوريه و عراق نيز شيوع بالايي دارد.
شناسايي با هوش مصنوعي
مجتبي عرشيانفر، مخترع بين‌المللي و مسئول تيم مبتكران كشور كه تيمي از المپيادي‌هاي جوان است در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، خبر از ثبت اختراعي در خصوص بيماري سالك داد و گفت: با توجه به شيوع بيماري سالك در سراسر دنيا و به خصوص ايران، سعي در توليد دستگاهي براي تشخيص هر چه سريع‌تر اين بيماري حتي در مناطق محروم كشور داشتيم كه در نهايت با ايجاد يك تيم متشكل از جوانان و دانشجويان دانشگاه‌هاي تهران، شريف و شيراز موفق به ساخت دستگاه تشخيصي انگل سالك شديم.
اين محقق با بيان اينكه دستگاه تشخيص انگل سالك مجهز به هوش مصنوعي، براي اولين‌بار از سوي محققان ايراني در دنيا به توليد رسيده، در خصوص روش كار اين دستگاه گفت: نمونه‌اي از زخم فرد مشكوك به بيماري سالك گرفته مي‌شود و بعد از انتقال اين نمونه روي لامپ مخصوص، هوش مصنوعي به كار رفته در اين دستگاه با داده‌ها و اطلاعات به كار رفته در آن بيماري را تشخيص مي‌دهد و ابتلاي فرد به بيماري سالك را تأييد يا رد مي‌كند.
اين مخترع بيان كرد: يكي از مزيت‌هاي دستگاه تشخيص انگل سالك اين است كه امكان قرار گرفتن روي تمام ميكروسكوپ‌هاي در دسترس را دارد و عارضه‌اي را كه براي تشخيص آن در حالت عادي چند هفته زمان لازم بوده‌است، تنها طي چند ساعت تشخيص مي‌دهد.
عرشيانفر گفت: اين دستگاه قابليت اتصال به سيستم‌هاي بلوتوثي و تحت وب را دارد كه اين قابليت سبب شده تا نتيجه نهايي كار به سرعت در اختيار مراكز فوق تخصصي براي ارائه نظرات تكميلي در ديگر مراكز و شهر‌ها فرستاده شود. اين دستگاه در داخل كشور ثبت اختراع‌شده و در حال طي كردن روند تجاري‌سازي است.
اين مخترع تصريح كرد: باتوجه به اينكه اين دستگاه تنها نمونه توليد شده در دنيا است توليد انبوه آن با شيوع اين بيماري در سراسر دنيا مي‌تواند به ارزآوري براي كشور كمك كند. نمونه توليد‌شده كنوني، نسل اول اين دستگاه است كه تيم تحقيقاتي ما در حال كار روي نسل‌هاي دوم و سوم آن است تا بتوان به كمك اين دستگاه بيماري‌هاي مختلفي از جمله مالاريا و سرطان خون را هم تشخيص داد.
واكسني در كار نيست
گفتني است آخرين آمارها در خصوص بيماري سالك را ايستگاه تحقيقات سلامت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان اعلام كرده و 18 استان كشور را درگير اين بيماري دانسته است. ضمن اينكه 88 كشور دنيا هم با اين بيماري دست به گريبان هستند.
علي اصيليان، استاد دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در همين خصوص به خبرگزاري مهر گفته كه كارهايي در ارتباط با واكسن سالك، در جهان انجام شده‌است، اما آنچه تا كنون به مرحله بالين رسيده‌است، مورد تأييد سازمان جهاني بهداشت قرار نگرفته‌است. زيرا اين واكسن زماني بايد به تأييد WHO برسد كه مصونيت بالاي ۹۰ درصد ايجاد كند كه چنين واكسني هنوز در دنيا تهيه نشده‌است.
مسئله نبود واكسن براي بيماري سالك، اهميت اختراع پژوهشگران كشور را دو چندان مي‌كند، زيرا با اين دستگاه به سرعت مي‌توان اين بيماري را شناسايي و براي درمان آن اقدام كرد.
