سرویس اقتصادی جوان آنلاین: کارخانجات فولاد و صنایع پایین دستی مانند یک خانواده هستند که باید کمبودهای یکدیگر را جبران کنند، اما در سالهای اخیر اختلاف و دو دستگی میان کارخانجات فولادی و نوردکاران و صنایع پایین دستی بهوجود آمده و هراز گاهی شایعهای به راه میافتد تا بازار دچار آشفتگی شود.
داستان اختلاف از آنجا آغاز شد که فولادیها و نورد کاران بخشی از تولیداتشان را در بازار آزاد به فروش رساندند و هر کدام برای طفره رفتن از پاسخگویی به بورس کالا، به جای ارائه گزارش عملکرد مجموعه تولیدی خود، به فرافکنی و شایعهسازی دست میزنند. سال گذشته سیدرضا شهرستانی، عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در جلسهای با اعضای انجمن نورد کاران و نهاوندیان مشاور اقتصادی رئیسجمهور، موضوع گمشدن ۳میلیون تن فولاد را مطرح کرد و از آنجایی که سندی دال برادعای خود نداشته موضوع درهمان جلسه مسکوت ماند. اکنون بعد از یکسال، شهرستانی بار دیگر این خبر را رسانهای کرده و در گفتگو با یکی از رسانههای داخلی اعلام کرد: در سال۹۹ بیش از ۳۰میلیون تن فولاد در کشور تولید شد که از این مقدار ۱۵میلیونتن در داخل کشور مصرف و ۱۲میلیون تن دیگر نیز صادر شد، بنابراین ۳ میلیون تن فولاد در زنجیره مصرف و صادرات گم شده است.
وی با ارائه این احتمال که شاید ۳ میلیون تن فولاد گم شده از گمرکات مرزهای عراق، کردستان، ترکیه، افغانستان و پاکستان خارج شدهباشد، میگوید: بین آمارهای ظاهری با آمارهای واقعی ۳ میلیون تن اختلاف وجود دارد و این رقم ۱۰درصد تولید فولاد کل کشور است که به نظر میرسد قاچاق شده است؛ چراکه وقتی اختلاف بین قیمت داخل و خارج زیاد باشد قاچاق نیز زیاد میشود.
قاچاق ۳ میلیون تن فولاد به ۱۲۰هزار تریلی نیاز دارد
در این خصوص احمد رضوی نیک، رئیس انجمن نوردکاران فولادی ایران درگفتوگو با «جوان» ابهامات انتشار این خبر غیر واقعی را تشریح کرده و میگوید: ۳میلیون تن محصول فولادی (میلگرد) اگر با تریلی حمل شود ۱۲۰هزار تریلی باید به صف شوند و صف چند کیلومتری به راه میافتد. برای انتقال کالا به عراق مرزهای مهران، باشماق، شلمچه و خسروی باز است که میتوان کالا صادرکرد، آیا تریلی میتواند از جاده کوهستانی این حجم محصول فولادی قاچاق کند؟ مگر میلگرد، اتو و لوازم خانگی است که بشود توسط کولبران قاچاق کرد؟
وی از انتشار اخبار غیرواقعی توسط عضو انجمن فولاد گلایه کردهاست و میافزاید: نورد کاران به تمامی تعهداتشان در بورس کالا در سال گذشته متعهد بودند و حدود ۱۶۷درصد به تعهداتمان در سال۹۹ عمل کردیم. اما برخی از شرکتهای فولادی که کل زنجیره را تولید و صادر میکنند، براساس اطلاعاتی که به ما رسیده به تعهداتشان عمل نکردند به طوری که از ۳۰میلیون تن شمش تولیدیشان در سال گذشته، حدود ۳میلیون و ۴۰۰هزار تن در بورس کالا عرضه کردند و ۶میلیونتن نیز صادرات داشتهاند. در این میان، آمار حدود ۲۰میلیون تن شمش مشخص نیست که احتمالاً در بازار آزاد فروخته شده است. آیا صحیح است که صنایع پایین دستی داد و قال راه بیندازند که ۲۰میلیون تن شمش گم شده است؟
رضوی میگوید: اگر آمار آقای شهرستانی درست و مستدل است، باید گمرک و مسئولان مربوطه پاسخگو باشند و در این صورت هیچ اتهامی به نوردکاران وارد نمیشود، زیرا قاچاق جنس به خارج از کشور برای نورد کاران و تولید کنندگان پاییندستی صرفه اقتصادی ندارد و جرم است.
وی ارائه این آمار در حضور نهاوندیان را تأیید و تصریح کرد: مشاور اقتصادی رئیسجمهور اگر در جلسه سال گذشته اسناد این ادعا را طلب میکرد و به آن رسیدگی میشد، اکنون این اخبار کذب مجدداً وارد رسانهها و فضای مجازی نمیشد. به جای اینکه در آغاز سال جلسه همکاری دوجانبه با فولادیها برگزار شود و برای تولید در سال۱۴۰۰برنامهریزی کنیم، اخبار کذب و غیر مستدل را رسانهای میکنند تا شاید نگاه دستگاههای نظارتی تغییر کرده و موضوع اصلی گم شود.
گم شدن ۳میلیون تن فولاد از کجا ناشی شد؟
همچنین دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد معتقد است گم شدن ۳میلیون تن فولاد ناشی از بررسی آمارهای کلی صنعت فولاد است و برای نهایی شدن، باید آمار کلی را با نتایج حسابرسی و انبارگردانی شرکتها تطبیق دهیم.
رسول خلیفه سلطانی در رابطه با بحثهای مطرحشده در رابطه با گمشدن ۳میلیون تن فولاد در گفتگو با فارس اظهار میدارد: این گمشدن مربوط به بحثهای آماری است وگرنه ۳میلیون تن فولاد قابلیت گم شدن ندارد. منظور از این مسئله آن است که در موازنه تولید، واردات و صادرات با کمبود ۳میلیون تنی روبهرو هستیم.
وی میگوید: این اختلاف آماری ناشی از ارقام موجود در آمارهای کلی صنعت فولاد است و هنوز حسابرسی شرکتهای فولادی نهایی نشدهاست. در واقع انبارگردانی و حسابرسی شرکتهای فولادی خردادماه نهایی میشود و آن زمان آمار دقیق مشخص خواهد شد.
دبیر انجمن فولاد با بیان اینکه تفاوت بین آمارهای کلی و ارقام مربوط به انبارگردانی شرکتها طی سالهای گذشته نیز وجود داشته است، میافزاید: ممکن است بخشی از اختلاف آماری که در حال حاضر با آن روبهرو هستیم، ناشی از موضوع صادراتی باشد که اظهار نشده و به تعبیری، قاچاق شده است، مانند اتفاقی که در مورد کالاهای دیگر از جمله آرد یا گوشت میافتد.
وی با بیان اینکه این اختلاف آماری در سالهای قبل نیز وجود داشته است، میافزاید: رقم ۳ میلیون تن مربوط به آمار سال ۹۹ عدد بزرگی است و توجهات را به خود جلب کرده است.
به گفته خلیفه سلطانی، معمولاً پس از گذشت دو یا سه ماه از شروع سال، اطلاعات مربوط به انبارگردانی و حسابرسی شرکتها با آمارهای کلی تطبیق داده میشود و در آن زمان میتوان اختلاف قطعی بین این دو بخش را مشخص کرد.
وی با بیان اینکه اعداد و ارقام بنگاههای تولیدی و حسابرسی آنها، آمار دقیقتری است، میافزاید: در ارائه آمارهای کلی، حسابرسی دقیق صورت نمیگیرد و با توجه به هزینه بر بودن حسابرسی آمارهای کلی این کار انجام نمیشود و معمولاً حسابرسی آماری در کشور نداریم. همیشه در آمارها یک باگ (حفره) وجود دارد که این اختلاف برای سال گذشته رقم درشتی شده است و باید نهادهای نظارتی ضمن بررسی و پیگیری موضوع آن را شفافسازی کنند.