سرویس اقتصادی جوان آنلاین: در حالی که بانک مرکزی در گذشته از طریق اقدامات قضایی تلاش کرد ارز ناشی از صادرات کالا را به کشور بازگرداند، اما گفته می‌شود هنوز حدود ۱۵ میلیارد دلار از ارز‌های ناشی از صادرات سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ به کشور بازنگشته‌است. در همین راستا بسته سیاستی برگشت ارز به تصویب شورای عالی هماهنگی اقتصادی رسید که در این بسته تلاش شده‌است با ارائه امتیاز‌هایی صادرکنندگان را به رفع تعهدات ارزی خود تا پیش از شهریور ماه سال جاری تشویق کنند.
از سال ۹۷ که تحریم‌های نفتی و مالی به طور مجدد متوجه ایران شد، با خروج سرمایه از کشور روبه‌رو شدیم و بخشی از این سرمایه به شکل صادرات کالا بود. اگر چه طی سال‌های اخیر تلاش شد به طر‌ق مختلف تعهدات ارزی صادرات و واردات انجام شود و حتی در مقطعی علیه برخی از تجار نیز اقدام قضایی انجام گرفت، اما برآورد‌ها نشان از آن دارد که هنوز حدود ۱۵ میلیارد دلار از ارز‌های صادرات کالا به کشور بازنگشته‌است.
برخی از تحلیلگران می‌گویند علت بازنگشتن ارز‌های صادراتی به کشور نارضایتی از قیمت ارز است، با این حال برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند سامانه نیما نمی‌تواند به سرعت ارز‌های حاصل از صادرات را به ریال تبدیل کند، دلیل این موضوع آن است که وارد‌کنندگان تا روشن‌شدن تکلیف مذاکرات هسته‌ای ترجیح می‌دهند فعالیت خاصی انجام ندهند، زیرا وارد‌کنندگانی که سال ۹۹ با دلار ۳۰ هزار تومانی کالا وارد کرده‌اند، مجبور شدند کالای خود را با ارز ارزان‌تری به فروش برسانند.
البته اخیراً الزام عرضه ارز ناشی از صادرات در سامانه نیما از پیش روی صادرکنندگان برداشته شده‌است.
هر چند برخورد قهری با صادرکنندگان کالا در گذشته موجب دلخوری برخی از تجار و اعضای اتاق بازرگانی شد، اما برآورد‌ها نشان می‌دهد که هنوز حدود ۱۵ میلیارد دلار ارز ناشی از صادرات کالا به کشور بازنگشته‌است، به نظر می‌رسد دولت این‌بار از طریق ارائه مشوق‌های مالیاتی قصد دارد صادرکنندگان را برای وارد کردن ارز‌های خود به کشور ترغیب کند.
به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، با تشکیل جلسه کمیته ماده (۲) چهاردهمین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی در تاریخ ۲۱ فروردین ماه سال جاری در بانک مرکزی، بسته سیاستی برگشت ارز حاصل از صادرات سال‌های ۱۴۰۰- ۱۳۹۷ به تصویب رسید. مهم‌ترین رئوس این بسته سیاستی به شرح زیر است:
الف) ایفای تعهدات ارزی حاصل از صادرات سال ۱۳۹۷:
۱- صادرکنندگانی که نسبت به فروش ریالی کالا‌های صادراتی در بازه زمانی ۲۲/ ۰۱/ ۱۳۹۷ لغایت ۱۶/ ۰۵/ ۱۳۹۷ به عراق و افغانستان اقدام کرده و در موعد مقرر نسبت به ثبت اطلاعات فروش ریالی خود در سامانه جامع تجارت اقدام نکردهاند، حداکثر تا ۳۱/ ۰۱/ ۱۴۰۰ فرصت دارند تا با ثبت اطلاعات فروش ریالی خود در سامانه جامع تجارت، نسبت به رفع تعهدات ارزی مربوطه اقدام کنند.
تبصره: صادرکنندگانی که نسبت به فروش ریالی کالا‌های صادراتی خود به سایر کشور‌ها در بازه زمانی فوق اقدام کرده‌اند، پس از ارائه مستندات به دبیرخانه کمیته اقدام ارزی، در صورت تأیید و تعیین مهلت توسط کمیته اقدام ارزی، نسبت به ثبت اطلاعات فروش ریالی خود در سامانه جامع تجارت اقدام و تعهدات ارزی این گروه از صادرکنندگان رفع خواهد شد.
۲- در صورت احراز وجود ارز حاصل از صادرات کالا، صادرکنندگان دارای پروانه صادراتی سال ۱۳۹۷ امکان رفع تعهد ارزی مربوطه با رعایت شروط تعیین شده و تأیید کمیته اقدام ارزی را به شکل فروش حواله ارزی در سامانه نیما، واردات در مقابل صادرات خود و شرکت‌های هم گروه، بازپرداخت بدهی‌های ارزی و فروش ارز در سامانه سنا به شرط ارائه اظهارنامه ورود ارز خواهند داشت. برای این امر ارائه درخواست مکتوب صادرکننده همراه با مستندات مربوطه حداکثر تا ۳۱/ ۰۴/ ۱۴۰۰ به کمیته اقدام ارزی مستقر در سازمان توسعه تجارت ضروری است، متعاقباً با تأیید کمیته، امکان رفع تعهد با رعایت شروط تعیین‌شده فراهم خواهد شد.
ب) ایفای تعهدات ارزی حاصل از صادرات سال‌های ۱۴۰۰- ۱۳۹۸،
۱- صادرکنندگان سال ۱۳۹۸ تا پایان تیرماه ۱۴۰۰ و صادرکنندگان سال ۱۳۹۹ تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۰ مهلت خواهند داشت تا با ایفای تعهدات ارزی صادراتی خود از معافیت‌های مربوطه بهره‌مند شوند. این مهلت صرفاً برای تعیین‌تکلیف مالیاتی صادرکنندگان است و ارتباطی به مهلت ایفای تعهدات ارزی صادرکنندگان مندرج در بند (۴) مصوبه ۱۷۷ ستاد هماهنگی اقتصادی ندارد.
۲- صادرکنندگان سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مکلفند ۹۰ درصد ارزش پروانه‌های صادراتی اعلامی توسط گمرک ج. ا. ا را به چرخه اقتصادی برگردانند.
ج) روش‌های برگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی:
۱) - فروش ارز به صورت حواله در سامانه نیما
۲) - واردات در مقابل صادرات خود
۳) - واگذاری ارز حاصل از صادرات به غیر
۴) - بازپرداخت بدهی تسهیلات ارزی دریافتی از شبکه بانکی، صندوق توسعه ملی، حساب ذخیره ارزی و فاینانس
۵) - فروش ارز به صورت اسکناس به بانک‌ها و صرافی‌های مجاز با رعایت مقررات مربوطه
د- سایر موارد:
۱- با توجه به سهمیه واردات تعیین شده برای پیله‌وران و تعاونی‌های مرزنشین، واردات انجام‌شده مذکور تا سقف تعیین‌شده وفق فهرست اعلامی وزارت صمت، به عنوان رفع تعهد ارزی مورد پذیرش قرار می‌گیرد، مازاد صادرات انجام‌شده نسبت به سقف یادشده، مشمول رفع تعهد ارزی صادراتی می‌باشد.
۲- صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی با تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت (کمیته ماده ۱۹) و سایر اشخاص صرفاً پس از احراز اهلیت، اعتبار‌سنجی و در سقف تعیین‌شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت در سامانه جامع تجارت، امکان عرضه ارز در سامانه نیما را خواهند داشت.
۳- صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی مورد تأیید سازمان برنامه و بودجه کشور، مکلف به بازگشت ۱۰ درصد مبلغ کل قرارداد براساس صورت وضعیت (مورد تأیید کارفرما و کمیته ماده ۱۹) مطابق بسته می‌باشند.
۴- کالا‌هایی که برای آزمون به خارج از کشور صادر و برگشت داده نمی‌شوند یا کالا‌هایی که به منظور عرضه در نمایشگاه‌های خارجی ارسال می‌شوند با تأیید وزارت صمت و بر اساس اطلاعات دریافتی از گمرک ج. ا. ا، مشمول ایفای تعهدات ارزی صادراتی نمی‌باشند.
۵- در صورت عدم برگشت ارز حاصل از صادرات در مهلت‌های مقرر، عدم ارائه خدمات توسط دستگاه‌های دولتی به شرح مندرج در بسته سیاستی اعمال خواهد شد.
