سرویس جامعه جوان آنلاین: بدون تردید یکی از عوامل اصلی رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه اجتماعی است. در نبود سرمایه اجتماعی، سایر سرمایهها اثربخشی خود را از دست میدهند و پیمودن راههای توسعه و تعالی دشوار میگردد. اعتماد، آگاهی و مشارکت بسیاری از امور توسعه را تسهیل میکند به عبارت دیگر از سرمایه اجتماعی، به عنوان زیربنای توسعه اقتصادی هر جامعهای یاد میکنند. اهمیت این موضوع در توسعه یافتگی جوامع تا جایی است که میتوان آن را در شکوفایی اقتصاد تمام جوامع توسعه یافته و شهرهایی که در صدر جدول توسعه یافتگی قرار دارند، به طور آشکاری مشاهده نمود.
مباحث مربوط به سرمایه اجتماعی، نقش اجتماعی شهروندان، مشارکت عمومی و حق تعیین سرنوشت در مدیریت شهر، ازجمله مباحثی است که در این میان مورد توجه قرار میگیرد. غرب اندیشان سیاسی در جوامع مسلمان این شبهه و ایراد را به اندیشه اسلامی وارد میکردند که حوزه تفکر در دین الهی نمیتواند از مرز حق و تکلیف و بایدها و نبایدها فراتر رود و با شگردهای مختلف سعی در حاشیه سازی اندیشههای اسلامی میکردند؛ اما همه این ایرادها با بررسی متون دینی و توجه به آیین اسلام قابلیت پاسخ گویی دارد.
از سوی دیگر میان دیدگاههای شهروندان و مدیران در بعد مشارکت اجتماعی تفاوت فاحشی وجود دارد. به عبارت دیگر مدیران نسبت به شهروندان از حیث ارزیابی این شاخص وضعیت مناسب تری را ارزیابی مینمایند. در بعد مشارکت، شهروندان عقیده دارند که نهادها و متولیان اداره شهر به ویژه شهرداری و شورای شهر به نظرات و دیدگاههای آنان در امر برنامه ریزی توجهی ندارد و مشارکت ساکنین بسیار پایین است. مشارکت پایین شهروندان از عدم اعتماد به متولیان اداره امور شهر و مسیولین نشات میگیرد و هرجا که اعتماد و آگاهی وجود نداشته باشد به همان میزان مشارکت تقلیل پیدا میکند و افزایش مشارکت نشان از افزایش اعتماد و آگاهی مردم است؛ به عبارت دیگر این ابعاد ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و به طور کلی میتوان با اقدامات زیر تا حدودی این مسایل را رفع کرد. فراهم ساختن زمینه مشارکت فعال مردم در انجمنهای داوطلبانه در جهت تقویت سرمایه اجتماعی درون گروهی، در نظر گرفتن نقش تمامی آحاد مرتبط و درگیر نمودن مردم در تصمیم گیریهای اساسی، برگزاری جلسات منظم و پیوسته و رایزنی درباره مشکلات شهر با شوراها و شورایاران محلات شهر، جلب مشارکت شهروندان توسط شهرداری در طرحهای عمرانی منطقه، شکل دهی به انجمنهای اجتماعی خودیاری، شکل دهی شورای منطقه از افراد نخبه و تاثیر گذار، تقویت ارتباط و اعتماد متقابل بین ساکنان محله توسط شورایاریها به طوری که ساکنان وقت زیادی را صرف بررسی امور محله خود کرده و با یکدیگر ارتباط کافی داشته باشند و برقراری رابطه بیشتر و صمیمانه بین نهادهای اجتماعی و ساکنین محلهها در جهت کسب اعتماد و افزایش آگاهی آنها میباشد.
به طور کلی میتوان گفت: مشارکت اجتماعی شهروندان در مدیریت شهری به معنای شرکت فعالانه شهروندان در امور مختلف شهر است. چنین مدیریتی، فرآیندی راهبردی بوده و میتواند از بار مسائل و مشکلات شهری بکاهد، همچنین زمینههای لازم برای شرکت در مناسبتهای شهری، چون انتخابات، اسکان، بهداشت و ... را فراهم سازد.