سرویس جامعه جوان آنلاین: رواج جرائمی نظیر سرقت، کلاهبرداری، چک بلامحل و خیانت در امانت در قیاس با جنایات و جرائم علیه مصالح عمومی کشور رو به افزایش بوده و دعاوی و شکایات مربوط به این بخش بار سنگینی را بر نظام عدالت کیفری تحمیل میکند. کتاب حاضر متشکل از چهار بخش است که به تشریح جرائم کلاهبرداری، سرقت، چک پرداخت نشدنی و خیانت در امانت میپردازد.
دکتر حسین آقایینیا از اساتید برجسته حقوق جزا و جرمشناسی محسوب میشوند و جدای از اینکه از جمله اعضای هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران محسوب میشوند، در دانشگاههای تربیت مدرس، امام صادق و دانشگاه آزاد اسلامی مشغول به کسوت تدریس بودهاند.
ایشان در حال حاضر به دلیل کهولت سن از کسوت معلمی بازنشسته شدهاند و صرفاً به مطالعه و پژوهش در حوزه تخصصی خویش مشغول هستند. از جمله تألیفات ایشان کتب جرایم علیه اشخاص نشر میزان ۱۳۸۴، حقوق کیفری اختصاصی جرایم علیه اشخاص (شخصیت معنوی) نشر میزان ۱۳۸۹ و مقالات و کتب ترجمهای متعددی است.
بخش نخست: کلاهبرداری
ابتدا با ذکر کلیات و پیشینه قانونگذاری پیش و پس از انقلاب اسلامی مقدمه را پیرامون جرم کلاهبرداری ذکر میکند؛ سپس ماهیت و تعریفی از آن ارائه و ارکان جرم کلاهبرداری را مورد بررسی قرار میدهد. در ادامه بر مجازات جرم کلاهبرداری پرداخته و آن را به مجازات اصلی و تکمیلی یا تبعی تقسیم میکند و با نگرشی بر قانون مجازات اسلامی و قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری جهات، حدود، ضوابط و آثار جرم مزبور را بررسی میکند. در ادامه مباحث جرم کلاهبرداری، به تشریح مطالبی پیرامون شروع به جرم کلاهبرداری، شرکت و معاونت در آن میپردازد.
بخش دوم: سرقت
مطابق با بخش پیشین ابتدا پیشینهای از قانونگذاری پیش و پس از انقلاب اسلامی را بیان میکند و سپس ماهیت و تعریفی از جرم سرقت را ارائه میدهد. ارکان تشکیلدهنده جرم سرقت از قبیل رکن مادی، رکن معنوی (قصد و نیت) را مورد مداقه قرار میدهد. در فصل سوم و چهارم این بخش به حدود و ویژگیهای تحقق سرقت حدّی و تعزیری پرداخته و تمایزات و مصادیق هر یک از آنها را نیز بیان میکند.
بخش سوم: خیانت در امانت
ابتدا پیشینه قانونگذاری از جرم خیانت در امانت در شاکله قانون مدنی و قوانین مجازات عمومی و مجازات اسلامی را بیان و بر اهمیت امانتداری در منابع اسلامی و تعریف خیانت در امانت میپردازد. سپس ارکان جرم خیانت در امانت را بیان و در ادامه به بررسی مجازات خیانت در امانت اعم از اصلی و تبعی پرداخته و مجازات تعدد جرم در این قسم از جرم را بررسی میکند. ممکن است تحقق جرم خیانت در امانت با عناوین خاصی همراه باشد. برای مثال خیانت در امانت در اعمال تجاری، تبانی نماینده در ثبت ملک وقفی، امتناع از اعلام اموال مجهول الوارث و هر یک را از جانب ارکان تحقق جرم مورد مداقه قرار میگیرد.
بخش چهارم: چک پرداخت نشدنی
در آغاز سخن در این بخش، پیشینهای از مقرراتگذاری جرم چک پرداخت نشدنی یا بلامحل ذکر میشود و ماهیت چک کیفری در قالب تعریف چک، چک پرداخت نشدنی، امتیازات دارنده چک پرداخت نشدنی و چکهای فاقد وصف مجرمانه مورد بررسی قرار میگیرند.
مطابق با سایر جرائم، سپس ارکان تحقق چک پرداخت نشدنی تشریح و الزام وجود هر یک در تحقق جرم بیان میشود. در ادامه بر مجازات چک پرداخت نشدنی و سایر قواعد مربوط به چک پرداخت نشدنی از جمله شرکت و معاونت در تحقق جرم، قواعد شکلی اعم از صلاحیت محکمه و رسیدگی خارج از نوبت قرارهای تأمین نیز تأکید میشود.
نویسنده با بررسی و تحلیل چهار جرم کلان در حوزه جرائم علیه اموال و مالکیت، ابتدا بر اهمیت مطالعه و بررسی این چهار محور تأکید داشته و سپس با تشریح قوانین مرتبط جرم انگاری رفتارهای علیه اموال و مالکیت را از پرتوی اصل ضرر به دیگری مورد مداقه قرار میدهد.