سرویس بین الملل جوان آنلاین: سایمون کاوونی، وزیر امور خارجه ایرلند، جدیدترین مسافر قطار دیپلماسی «لفاظی-پیغام-پسغام» دولت جدید امریکا در فاصله ۴۵ روز بعد از ورود جو بایدن به کاخ سفید است. کاوونی که در مقام وزیر خارجه ایرلند، کشورش را «تسهیلکننده اجرای برجام در شورای امنیت سازمان ملل متحد» خوانده دیروز در تهران، ابتدا با حسن روحانی، رئیسجمهور و بعد هم با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ملاقات کرد. کاوونی قبل از سفر به تهران، در بیانیهای گفته بود: «ایرلند یک حامی قوی برجام است. ایرلند در نقش خود به عنوان تسهیلکننده، مشتاق است گفتگوهای نزدیکی را با تمامی بازیگران داشته باشد و تمامی طرفها را به بازگشت به اجرای کامل تعهدات در قالب قرارداد [برجام]تشویق میکند.» از محتوای ملاقات ظریف با طرف ایرلندی که عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت خارجه نیز در آن حضور داشتهاند، چیزی به بیرون درز نکرده است. وزارت خارجه تنها در یک بیانیه کوتاه گفته که دو طرف ضمن گفتگو در مورد برجام، در خصوص مسائل دوجانبه و آخرین تحولات بینالملل به رایزنی و گفتگو پرداختند. با این حال از سخنان سایمون کاوونی در ملاقات با رئیسجمهور میتوان حدس زد که او هم قطعهای دیگر از پازل دیپلماسی هفتههای اخیر است که با سفر وزیر خارجه قطر به تهران شروع شد و با سیگنالها و پیغام و پسغامهای طرف امریکایی تا همین امروز هم ادامه پیدا کرده است. وزیر خارجه ایرلند به روحانی گفت که خروج ترامپ از توافق برجام یک اشتباه تاریخی بود و دولت جدید امریکا مصمم به بازگشت به برجام است. وزیر امور خارجه ایرلند در این دیدار هم به نقش ایرلند به عنوان عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل برای دو سال آتی و جایگاه تسهیلگری در اجرای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد اشاره کرد و گفت: «ما تمام تلاش خود را برای حفظ برجام انجام خواهیم داد و حاضریم هر نقش ممکن را که میتواند به بهتر شدن شرایط و آغاز دوباره گفتگوهای همه اعضای برجام کمک کند، ایفا کنیم.»وزیر امور خارجه ایرلند از تغییرات در دولت امریکا و تمایل دولتمردان آن برای بازگشت به برجام، صحبت کرده و گفته است: «با شرایط جدید فرصت مناسبی برای مذاکره و گفتگو ایجاد شده که باید از آن به عنوان ملزم شدن همه اعضا به اجرای برجام استفاده کنیم.»
پاسخ روحانی
در حالی که محمدجواد ظریف و تیم او در حال کار روی طرحی جدید درباره نحوه بازگشت امریکا به برجام هستند، پاسخ حسن روحانی در ملاقات با طرف ایرلندی نشان میدهد در تهران امید چندانی به نتایج احتمالی از شرایط جدید وجود ندارد. رئیسجمهور با اشاره به شکست تحریمهای غیرقانونی و فشار حداکثری امریکا علیه ملت ایران و اعتراف دولتمردان جدید این کشور به این موضوع، گفت: «فعال شدن برجام به عنوان یک توافق چندجانبه بینالمللی منوط به لغو تحریمها از سوی امریکا و ایفای تعهدات کامل همه اعضا است.» حسن روحانی که سه شنبه قبل هم با امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه تلفنی گفتگو کرد، با انتقاد از بیعملی و بیتحرکی اروپا به تعهدات برجامی، گفت: «جمهوری اسلامی ایران متعهد به برجام و حفظ آن بوده و تنها طرفی است که برای آن هزینه پرداخته است، اما این وضع نمیتواند به همین شکل تداوم یابد و برای حفظ و احیای برجام اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی همه اعضای برجام ضروری است. رئیسجمهور به توقف اجرای پروتکل الحاقی براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی اشاره کرده، ولی در عین حال گفته که بهرغم توقف اجرای پروتکل الحاقی، ایران همچنان مصمم به همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایفای وظایف این سازمان براساس توافق صورت گرفته است. رئیسجمهور خاطرنشان کرد: ایران آمادگی دارد پس از رفع تحریمهای غیرقانونی امریکا و دست کشیدن این کشور از سیاست تهدید و فشار، بلافاصله اقدامات جبرانی خود را منطبق با مفاد برجام انجام دهد و به تعهدات خود عمل کند.
واشنگتن: توپ در زمین ایران است
وزیر خارجه امریکا برای چندمین بار طی هفتههای اخیر، گفت که مسیر دپپلماسی باز است. آنتونی بلینکن در توئیتی نوشته است: «ما به روشنی مشخص کردهایم که مسیر دیپلماسی باز است». در حالی که تهران گفته که امریکا بایستی ابتدا به برجام برگردد و لغو تحریمها بایستی راستیآزمایی شود، بلینکن گفته است: «توپ در زمین ایران است که تصمیمگیری کند موافق است یا خیر.» با وجود این، وزیر امور خارجه چین دیروز گفت که اکنون که امریکا برای بازگشت به برجام اعلام آمادگی کرده، باید تحریمهای غیرعادلانه علیه ایران را بردارد و تهران نیز به تعهدات برجامی بازگردد. وانگیی در نشستی خبری در پاسخ به سؤال خبرنگاری درخصوص وعده امریکا برای بازگشت به برجام و تداوم اختلافات واشنگتن و تهران در این زمینه گفت: «مسئله هستهای ایران بر تمام خاورمیانه و حوزه خلیج [فارس]تأثیرگذار است». رئیس دستگاه دیپلماسی چین افزود: «در چهار سال گذشته امریکا با خروج از برجام پیمانشکنی کرد و فشار حداکثری را بر ایران تحمیل کرد که در نهایت موجب افزایش شدید تنش در منطقه غرب آسیا شد». وانگیی گفت: «اکنون که امریکا در قبال بازگشت به برجام اشتیاق نشان میدهد، امیدواریم امریکا با اقدام هرچه سریعتر در این خصوص، حسن نیت نشان داده و اقدامات متخاصمانه خود را کنار گذاشته و تحریمهای ظالمانه و یکطرفه علیه ایران را لغو کند». وی در ادامه گفت: «ایران نیز باید به نوبه خود به پیروی کامل از تعهدات بازگردد و مسئولیتهای خود را در زمینه عدم اشاعه [سلاحهای هستهای]اجرا کند. ایران و امریکا باید رویکردی گام به گام در این زمینه اتخاذ کنند». وانگیی افزود: «پیشتر گفتهام که برجام بستری برای رسیدگی به تمام مشکلات خاورمیانه نیست و درخصوص دیگر مسائل منطقه از جمله امنیت آن، چین تشکیل یک بستر گفتگوهای چندجانبه را پیشنهاد کرده است. طرفهای ثالث (غیربرجامی) میتوانند در این بستر، نگرانیهای خود را ابراز و به تنشزدایی از طریق رایزنی و تعهد به صلح و ثبات کمک کنند.»