سرویس سیاست جوان آنلاین: علاقه وافر طرف ایرانی به احیای برجام حین و بعد از انتخابات ریاست جمهوری در امریکا و وجود برخی متغیرهای دیگر باعث شده است جو بایدن ترجیح دهد با حفظ روحیه ایران ستیزی خود، همه چیز را به آینده (بعد از انتخابات ریاست جمهوری در ۱۴۰۰) موکول کند و از آن تاریخ به بعد باید منتظر رونمایی از تفکرات و ایدههای مشهود بایدن درباره توافق هستهای با کشورمان باشیم.
پیچیده برای غربزدهها؛ ساده برای بایدن
بنابراین آنگونه که کلاف بازگشت و احیای برجام برای جماعت غربزده داخلی پیچیده است برای طرف غربی محیرالعقول نیست؛ جو بایدن یقین دارد که حامیان متعصب برجام در ایران با لطایفالحیل اگر چه تن به کاهش برخی تعهدات هستهای میدهند، اما اجازه نخواهند داد ایران به این زودی از برجام خارج شود، بنابراین گزینه خروج زودهنگام ایران از برجام منتفی است و از سوی دیگر صنعت هستهای ایران نیز کمافیالسابق تعطیل است.
تنها مسئله مورد توجه جو بایدن و همفکران وی استمرار جریان خوشبین به مذاکره در ایران است که باید با ترفندهایی مانند «آزادسازی بخشی از پولهای بلوکه شده» فضای تبلیغاتی انتخاباتی مثبتی برای بهرهبرداری این طیف بهوجود آورد. بر همین اساس است که امریکاییها طی روزهای اخیر آزادسازی بخشی از پولهای بلوکه شده ایران در کرهجنوبی را مشروط به نظر خود دانسته و تلاش میکنند با بازیهای تبلیغاتی اینچنینی افکار عمومی ایران را متقاعد کنند که تعامل با امریکاییها میتواند گره از مشکلات اقتصادی کشور باز کند. آزادسازی داراییهای ایران که به شکل غیرحقوقی و ظالمانه توسط امریکا ضبط شده است؛ البته که حق قانونی جمهوری اسلامی است، اما باید مراقب بود این آزادسازی وسیله اهداف سیاسی قرار نگیرد.
ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه امریکا در بخشی از نشست خبری خود در پاسخ به سؤالی درباره احتمال آزاد شدن بخشی از داراییهای ایران در کره جنوبی با تأکید بر اینکه «داراییهای ایران در کره جنوبی تنها بعد از مشورت با ما آزاد میشوند» عنوان میکند: «مشورتهای ما با کره جنوبی در این زمینه همچنان ادامه دارد. وزارت امور خارجه صراحتاً اعلام کرده است آزادسازی داراییهای ایران تنها پس از مشورت [کره جنوبی]با ایالات متحده انجام خواهد شد. کره جنوبی یک متحد حیاتی برای ماست. کره جنوبی نقشی حیاتی در اجرای تحریمها، نهتنها علیه ایران بلکه علیه کره شمالی، ایفا میکند.»
به رغم این نشریه نیویورکر نظر متفاوتی داشته و با تأکید بر اینکه «احیای توافق هستهای ایران برای دولت بایدن امری پیچیده شده است» مینویسد: «زمان به سود دولت بایدن نیست، چراکه تعطیلات طولانی نوروزی ایران به زودی شروع میشود و پس از آن ایران وارد فصل رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد. دیپلماسی با ایران اکنون به یک فوتبال سیاسی در واشنگتن تبدیل شده است؛ جمهوریخواهان کاخ سفید را به خیانت به امنیت امریکا متهم میکنند و فشارها به یقین بیشتر خواهد شد. فارغ از اینکه واشنگتن و تهران چه نیتی دارند، دیپلماسی آغازی خوب نداشته و خطر این است که این روند طی زمان به یک تراژدی شکسپیری منجر شود.»
اهمیت تحریمها از نگاه امریکاییها
جو بایدن همانند رؤسای جمهور پیش از خود دو هدف عمده را در برابر ایران هستهای دنبال میکند: نخست استمرار تعطیلی صنعت هستهای با چاشنی نظارت و بازرسیهای گسترده و دائمی و دیگر گروکشی با برجام برای کشاندن ایران به میز موشکی – منطقهای که لازمه دستیابی به هدف دومی «حفظ تحریمهای ضدایرانی» به عنوان مشوق اصلی علاقهمندان به مذاکره در ایران است تا بهواسطه آن افکار عمومی را به عنوان پشتوانه سیاسی خود فریب داده و در مقابل حاکمیت کشور قرار دهند تا مسیر نرمالیزاسیون ایران هموار شود. اهمیت تحریمها برای ایالات متحده امریکا به حدی است که طی هفتههای اخیر به صورت مکرر و متعدد رئیسجمهور امریکا و مقامات ارشد دولتش بارها بر غیر قابل تعدیل و لغو بودن تحریمها سخن به میان آورده و تنها گزاره غیرقابل تغییر را همین مسئله دانستهاند. روز گذشته جان ساکی سخنگوی کاخ سفید برای چندمین بار طی روزهای اخیر تأکید کرد که «امریکا آماده گفتگو با ایران است، اما تحریم کاهش نمییابد!»
ساکی در بخشی از سخنان خود میگوید: «آماده گفتوگوی دیپلماتیک با ایران هستیم، اما تحریمها علیه این کشور را کاهش نمیدهیم. حمله به گروههای مقاومت در مرز عراق و سوریه پیام روشنی به شبهنظامیان مورد حمایت ایران در شرق سوریه بود. بر پایان دادن به جنگ یمن تمرکز داریم و به عربستان، برای دفاع از خاک آن ضمانت میدهیم.»
بایدن نگران برجام نیست
بر اساس آنچه گفته شد، تکلیف جو بایدن با برجام و ایران مشخص است؛ هیئت حاکمه امریکا یقین دارد با وجود یک جریان سیاسی نشانهدار در داخل ایران دستکم تا ماههای نزدیک پیشرو خللی به اصل و ماهیت برجام پیش نخواهد آمد و مانند گذشته طرف ایرانی تعهدات اولویتدار مهم را اجرایی خواهد کرد، چراکه طی پنج سالی که از امضای برجام گذشته است و با وجود آنکه دولتهای باراک اوباما و دونالد ترامپ و حتی اروپاییها بارها متن را نقض کرده و تعهدات را اجرایی نکردهاند، طرف ایران اخلاقمدارانه خود را ملزم و موظف به حفظ برجام دانسته است و تا مادامی که این جریان در ایران قدرت اجرایی را در دست داشته باشد در این قالب رفتاری عمل خواهد کرد. اما نگرانی اصلی بایدن و تمام سیاستمداران دو جناح در امریکا قدرت موشکی و منطقهای ایران است و رفع این پرسش است که چگونه میتوانند با اهرم «تحریم» فشار به جمهوری اسلامی ایران را جهت فراگیر کردن مذاکرات هستهای به موشکی – منطقهای تبدیل کنند. در همین باره فواز جرجس، استاد خاورمیانه دانشگاه لندن در گفتگو با CNN میگوید: «بایدن به دنبال بازگشت به توافق ۲۰۱۵ با ایران نیست بلکه میخواهد با ادامه تحریمها و فشارها به توافقی برسد که برنامه هستهای ایران را بیشتر از گذشته محدود کند. او همچنین به دنبال محدود کردن برنامه موشکی ایران است.» واشنگتنپست نیز سختترین چالش برای امریکا را اینگونه تشریح میکند: «محدود کردن قابلیت موشکهای بالستیک و کروز ایران است که در مقایسه با برنامه هستهای، تهدیدی فوریتر برای منطقه محسوب میشود. ژنرال مککنزی، فرمانده سنتکام به واشنگتنپست گفت ایران در سالهای اخیر قابلیتهای موشکیاش را «به شکل قابل توجهی بهبود بخشیده» و این سلاحها بسیار مایه نگرانی است، زیرا رشد چشمگیری داشته است.» این روزنامه در ادامه تأکید میکند: «بایدن میخواهد مانند رئیسجمهوری پیش از خود، موشکها را به یک توافق هستهای فراگیر اضافه کند، اما ممکن است این اختلافی لاینحل میان دو طرف باشد.»
به عنوان نکته پایانی اینکه خلاف آنچه تبلیغ میشود تیم دموکرات کنونی در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران اگر نگوییم رفتاری به مراتب ظالمانهتر از دولت قبلی خواهد داشت، کمتر از آن نخواهد بود.