سرویس بین الملل جوان آنلاین: پلیس روسیه روز یک‌شنبه ۲۸ دی ۱۳۹۹ (۳ ژانویه ۲۰۲۱) الکسی ناوالنی را که برای نخستین‌بار از زمان مسمومیت ادعایی خود در تابستان گذشته وارد خاک این کشور شد، در فرودگاه مسکو بازداشت کرد. ناوالنی از ۲۹ دسامبر ۲۰۲۰ به دلیل نقض مکرر مقررات آزادی مشروط، در لیست افراد تحت‌تعقیب پلیس فدرال روسیه قرار داشت. پرونده الکسی ناوالنی به یکی از مسائل تنش‌زا در روابط روسیه و غرب به ویژه با اتحادیه اروپا تبدیل شده و بروکسل تاکنون تحریم‌هایی نیز علیه مسکو در این زمینه اعمال کرده است. در پرونده‌ای جنجالی که به شدت مورد توجه جامعه جهانی قرار گرفت، این ادعا مطرح شد که ناوالنی در آگوست ۲۰۲۰ به دست عوامل روس با استفاده از یک نوع گاز اعصاب موسوم به «نوویچوک» مسموم شد، اتهامی که مسکو به شدت آن را رد کرده است. با این حال امریکا تلاش کرد از این مسئله برای تشویق آلمان به منظور کنار کشیدن از پروژه خط لوله گازی نورد استریم- ۲ سوء‌استفاده نماید. آلکسی ناوالنی به‌عنوان سرکرده مخالفان همواره از حمایت گسترده اتحادیه اروپا و امریکا برخوردار شده و در اعتراضات ضددولتی در سال‌های اخیر نقش پررنگی را ایفا کرده است. درخواست‌های متعدد مقامات ارشد اروپایی و امریکایی برای آزادی ناوالنی که در واقع برای استفاده از او به منظور ایجاد ناآرامی در روسیه مطرح می‌شود با واکنش شدید مسکو مواجه شده است. «ماریا زاخارووا»، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه در واکنش به درخواست مداخله‌جویانه مقامات غربی برای آزادی ناوالنی از آن‌ها خواست به قوانین بین‌الملل و روسیه احترام بگذارند.
واکنش مسکو
وزارت خارجه روسیه در آخرین واکنش در این زمینه در ۱۲ بهمن ۱۳۹۹ با صدور بیانیه‌ای در واکنش به مداخله‌جویی‌های وزیر خارجه امریکا خواهان پایان دخالت واشنگتن در امور داخلی روسیه شد. در بیانیه صادره از سوی وزارت خارجه روسیه تصریح شده که امریکا دخالت در امور داخلی روسیه را متوقف کند. وزیرخارجه امریکا با تکرار مواضع مداخله‌جویانه کشورش در امور داخلی مسکو در پیامی توییتری نوشته بود: «ایالات متحده استفاده ادامه‌دار مقام‌های روسیه از تاکتیک‌های خشونت‌آمیز علیه تظاهرات مسالمت‌آمیز و خبرنگاران برای دومین هفته متوالی را محکوم می‌کند. ما بار دیگر درخواست خود از روسیه درباره آزادی الکسی ناوالنی و افرادی که برای اعمال حق مبتنی بر حقوق بشر خودشان بازداشت شده‌اند را تکرار می‌کنیم.»
«دیمیتری پسکوف»، سخنگوی کاخ سفید گفته که امریکا در اعتراضاتی که در حمایت از «آلکسی ناوالنی» برگزار می‌شود، مداخله می‌کند. این اتهام کاخ کرملین علیه واشنگتن پس از آن مطرح شد که سفارت امریکا در مسکو با صدور «اخطاریه تظاهرات» ضمن ذکر محل‌های برگزاری گردهمایی اعتراضی در شهر‌های مختلف روسیه به شهروندان خود هشدار داد که از شرکت در این اعتراض‌ها خودداری کنند. پسکوف با اشاره به این اقدام گفت: «این اقدام به‌طور مستقیم مداخله قطعی در امور داخلی ماست. این حمایت مستقیم از زیرپاگذاردن قوانین مدنی فدراسیون روسیه است». در واقع سفارت امریکا با انتشار این اخطاریه، آدرس دقیق محل‌های برگزاری تجمعات غیرقانونی را به معترضان اطلاع‌رسانی کرد. ضمن اینکه امریکا روز شنبه ۴ بهمن با محکوم کردن آنچه به‌زعم خود «برخورد خشن و زننده» پلیس روسیه با معترضان خواند، از مسکو خواست تا معترضان و روزنامه‌نگاران بازداشتی در جریان این اعتراضات را آزاد کند. ۴ بهمن در مسکو و بسیاری از شهر‌های روسیه اعتراضات غیرمجاز و هماهنگ نشده با مقامات مسئول در حمایت از ناوالنی برگزار شد. دادستانی و پلیس روسیه از قبل نسبت به مسئولیت شهروندان به دلیل شرکت در این اقدام غیرقانونی هشدار داده بودند. در واقع مخالفان که در سال‌های اخیر عقبگرد‌هایی متوالی متحمل شده‌اند با دستگیری ناوالنی، به‌زعم خود فرصت را مناسب دیده و با حمایت‌های آشکار و پنهان غربی‌ها به ویژه امریکا تلاش بر ایجاد ناآرامی و بی‌ثباتی سیاسی در مسکو و دیگر شهر‌های روسیه کردند. این اقدام با واکنش قاطع پلیس و نیرو‌های امنیتی روسیه مواجه و به دستگیری چند صد نفر از متعرضان منتهی شد.
تنش فزاینده
با روی کار آمدن دولت دموکرات بایدن در امریکا انتظار می‌رود تنش و اختلاف بین روسیه و امریکا به ویژه در زمینه موضوعات حقوق بشری افزایش یابد. این مسئله با توجه به ادعای همیشگی دموکرات‌ها درباره حمایت از دموکراسی و حقوق بشر در دیگر کشورها، اهمیت مضاعف پیدا می‌کند. افشار سلیمانی، کارشناس حوزه کشور‌های همسود معتقد است: «امریکایی‌ها مجدداً با پافشاری بر حوزه حقوق بشر سعی دارند تا روز‌های سختی را برای ولادیمیر پوتین رقم بزنند، پوتین و تیمش، طی چهار سال آینده با چالش‌های زیادی روبه‌رو خواهند بود.»
دولت دموکرات امریکا در حالی زبان به انتقاد از نحوه برخورد دولت روسیه با معترضان و به ویژه الکسی ناوالنی سرکرده مخالفان پرداخته که تا قبل از این دموکرات‌ها همواره مسکو را متهم به دخالت در امور داخلی امریکا در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶ امریکا و روی کار آمدن دونالد ترامپ کرده‌اند. حتی این مسئله در اواخر دوره زمامداری اوباما در دسامبر ۲۰۱۶ منجر به اعمال تحریم‌هایی علیه روسیه و اخراج شماری از دیپلمات‌های آن از امریکا شد. امریکا در سال‌های اخیر مستقیم و آشکار به مداخله در امور داخلی روسیه و تشویق مردم این کشور برای برپایی تظاهرات و اعتراضات به‌ویژه در برهه‌های پس از برگزاری انتخابات در روسیه پرداخته است.
دولت روسیه بار‌ها با انتقاد از مداخله‌جویی واشنگتن در امور داخلی آن درباره تبعات این مسئله هشدار داده است. اقداماتی که با هدف ایجاد بی‌ثباتی، افزایش اعتراضات و در نهایت ایجاد زمینه برای شکل‌گیری تحولات مطلوب خود در روسیه صورت می‌گیرد. یکی از اقدامات مشخص در این زمینه، افزایش کمک‌های مالی و نیز حمایت همه‌جانبه رسانه‌ای از مخالفان و ایجاد فضاسازی منفی در زمینه اوضاع داخلی روسیه است. هدف مخالفان که با هدایت غربی‌ها اعتراضات را سامان می‌دهند، این است که با بی‌قانونی و اعتراضاتی که می‌تواند به سرعت تبدیل به تظاهراتی خشونت‌بار و خونین شود، جامعه را دچار التهاب کرده و در عین حال با پدیده قربانی‌سازی مردم عادی، آن را به مثابه دستاویزی به‌منظور تداوم اقدامات خود مورد استفاده قرار دهند. از دیدگاه ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، سیاستمداران غربگرا مانند ناوالنی و هواداران وی تلاش می‌کنند که از مردم عادی استفاده ابزاری نمایند.
سیاست تغییر رژیم در مسکو
خواسته امریکا روی کار آمدن فردی غربگرا مانند «الکسی ناوالنی» در رأس قدرت روسیه است. با روی کار آمدن دولت بایدن در امریکا اکنون این مسئله پررنگ‌تر شده است. به گفته مهدی سنایی، کارشناس مسائل روسیه، اعتقاد بر این است که بایدن و طرفداران او در دشمنی با روسیه راسخ‌ترند و مشکل ایدئولوژیکی هم با روسیه دارند. هدف آن‌ها به راه انداختن انقلاب رنگی در روسیه و در نهایت تغییر دولت در پهناور‌ترین کشور جهان و روی کار آوردن رهبران سیاسی همگام با خود در روسیه است. به همین دلیل سیاست دولت روسیه محدود کردن اعتراضات و تجمعات بوده و این سیاست از سال ۲۰۱۲ آغاز شده و از سال ۲۰۱۴ و با اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه تشدید شده است. با این حال به دلیل وابستگی آشکار مخالفان به غرب و آگاهی مردم روسیه از این امر، آن‌ها در رسیدن به اهداف خود ناکام مانده‌اند.
