سرویس اقتصادی جوان آنلاین: با توجه به اینکه اوراق نهایت با چاپ پول پرداخت میشود، این نگرانی وجود دارد که سال آتی حجم نقدینگی جهش تندی پیدا کند. پایه پولی در یکسال منتهی به آذرماه سال جاری با ۳۰ درصد رشد به ۴۰۶ هزار میلیارد تومان رسیده و این در حالی است که ضریب فزاینده پولی نیز در عدد ۸ قرار گرفته است. ضرب دو عدد فوق بیانگر آن است که حجم نقدینگی کل به رقم ۳۲۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. با این حال به گفته رئیس کل بانک مرکزی اگر دولت در سال جاری ۸۰ هزار میلیارد تومان اوراق منتشر نمیکرد ۵۶۰ هزار میلیارد تومان دیگر بر حجم نقدینگی افزوده میشد. عبدالناصر همتی در شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی استان فارس با اشاره به فشار بیسابقه تحریمها در دو سال گذشته عنوان کرد: طی سالهای اخیر شرایط بسیار سختی را گذراندیم، لذا انتظارات از بانک مرکزی و نظام بانکی کشور هم باید متناسب با تواناییها و امکانات سیستم بانکی و بانک مرکزی باشد.
همتی افزود: تحریمهای جدید امریکا که از اواخر سال ۹۶ اعلام شده بود از ۱۵ مرداد سال ۱۳۹۷ و یک هفته از پس اینکه من مسئولیت بانک مرکزی را بر عهده گرفتم، عملیاتی شد و به مرور و طی ماههای بعد از آن به اوج رسید که شامل تحریم بانک مرکزی، بانکها، صادرات نفتی و سایر موارد بود و عملاً منابع ارزی و اقتصاد کشور را تحت تأثیر قرار داد. وی تصریح کرد: این تحریم، بیسابقهترین تحریم علیه ایران بود که تاکنون در مورد هیچ کشوری اعمال نشده است.
رئیس کل بانک مرکزی اضافه کرد: سال ۱۳۹۹ تا آبان و آذر بیشترین فشارها را تحمل کردیم و شرایط بسیار سخت شد. بسته شدن مرزها به دلیل شیوع کرونا و محدود شدن سیستم بانکی نیز شرایط ویژهای را برای کشور ایجاد کرده بود که بحمدالله از شرایط سخت عبور کردیم و دشمن بهرغم فشار به طبقات کمدرآمد جامعه و ایجاد مشکلات معیشتی برای آنها به هدف خود که فروپاشی اقتصادی کشور بود، نرسید. همتی با بیان اینکه دولت در سالجاری بیش از ۸۰هزار میلیارد تومان اوراق منتشر کرده که بخش زیادی از آن در چارچوب عملیات بازار باز انجام شده است، افزود: اگر این اقدام انجام نمیشد ۵۶۰هزار میلیارد تومان نقدینگی اضافه ایجاد میشد. وی ادامه داد: تورم موجود در کشور ناشی از محدودیت عرضه ارز و انباشت نقدینگی است، لذا بالا رفتن قیمت ارز به دلیل محدودیتها قطعاً در افزایش قیمتها و تورم تأثیر زیادی داشته است.
همتی گفت: در شرایط تحریم و با کاهش درآمدهای دولت، بخشی از ارزهای صادراتی هم به کشور بازنگشت. البته بخش مهمی از صادرکنندگان ارز خود را برگرداندند که جای تقدیر و تشکر دارد؛ لذا باید توجه داشته باشیم که وقتی تعادل عرضه و تقاضای ارز بههم میخورد، قیمت ارز نیز افزایش مییابد. وی تصریح کرد: اگر بانک مرکزی مانع واردات بدون انتقال ارز نمیشد و سایر محدودیتها را اعمال نمیکرد، نرخ ارز میتوانست بسیار بالاتر برود. همتی در ادامه به تشریح مشکلات نظام بانکی پرداخت و گفت: به دلایلی اعم از بدهیهای دولت و بخشهای مختلف به بانکها که از سالیان گذشته وجود داشته و همچنین فشار تحریمها، بانکهای کشور که ۹۰ درصد تأمین مالی کشور بر دوش آنهاست، دچار مشکل هستند.
وی افزود: قبل از ایجاد سامانه رفع تعهد ارزی واردات در سال ۱۳۹۷، حدود ۳۰ درصد از تعهدات اجرا نمیشد، اما در حال حاضر این رقم به حدود ۶درصد رسیده است. همتی با اشاره به اینکه بانک مرکزی از کاهش نرخ ارز قطعاً استقبال میکند، عنوان کرد: مهمترین وظیفه بانک مرکزی حفظ و تقویت ارزش پول ملی است. از اینرو طرح این موضوع که بانک مرکزی تمایلی به کاهش نرخ ارز ندارد، به هیچ عنوان صحیح نیست. افزایش نرخ ارز موجب افزایش هزینههای دولت میشود و نفعی از افزایش نرخ ارز از این منظر متوجه دولت نیست.
وی افزود: سال گذشته از مجموع حدود ۱۵ میلیارد دلار کالای اساسی که وارد کشور شد، ۷ میلیارد دلار آن از ذخایر و منابع بانک مرکزی تأمین ارز شد. در سالجاری نیز از ۸ میلیارد دلار ارز در نظر گرفته شده برای واردات کالای اساسی، ۵میلیارد دلار آن توسط بانک مرکزی تأمین شده است. عالیترین مقام بانک مرکزی با بیان اینکه نرخ ارز باید پایدار، متعادل و بهدور از ایجاد نوسانات و شوک در اقتصاد کاهش یابد، عنوان کرد: اینگونه تولیدکنندگان، صادرکنندگان و واردکنندگان در فعالیتهایشان حداقل افق میان مدتی را لحاظ میکنند. همتی با بیان اینکه بخشی از نوسانات نرخ ارز روانی است در خصوص صادرات نفتی کشور گفت: صادرات نفت ما بهرغم عدم لغو تحریمها، بهبود یافته و صادرات نفت نسبت به پنج ماه پیش بیش از دو برابر شده است. همچنین روند صادرات فرآوردههایمان نیز طی دو، سه ماه اخیر بهتر شده است. رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به آمار عرضه ارز در سامانه نیما افزود: در سامانه نیما دیروز ۲۵۰میلیون دلار ارز توسط صادرکنندگان عرضه شده که امری بیسابقه است، لذا روند عرضه ارز نسبت به گذشته روانتر شده و صادرات غیرنفتی در حال بازگشت به کشور است. امیدوارم با مطلوب شدن شرایط و ایجاد ثبات، طی ماههای آینده شاهد شرایط بهتری باشیم.