سرویس جامعه جوان آنلاین: لاستیکسوزی همواره به عنوان یکی از عوامل آلودگی هوای کلانشهرها مطرح بودهاست و به گفته مسئولان سازمان محیطزیست، پسماندسوزی لاستیکی همانند سالهای گذشته در حاشیه اکثر کلانشهرها انجام و باعث تشدید آلودگی هوا بهویژه در تهران میشود.
دردسرهای لاستیکسوزی در حاشیه شهرها
اوایل دی ماه، محمد رستگاری، معاون نظارت و پایش اداره محیط زیست استان تهران خبر داد که پسماندسوزی به خصوص با ضایعات لاستیک، یکی از شایعترین تخلفاتی است که طی این مدت گزارش شدهاست و نقش مؤثری در تشدید آلودگی هوا بهویژه در شرایط پایداری جوی و عدم وزش باد دارد. از این رو مقرر شد فرمانداران بیش از پیش معضل پسماندسوزی را پیگیری کنند و اداره کل حفاظت محیطزیست استان تهران نیز پیگیر این موضوع خواهد بود.
برخی افراد بهدلیل سودجویی و منفعت طلبی اقدام به لاستیکسوزی میکنند. در عین حال ارتزاق برخی از افراد به زبالهگردی و سوزاندن پسماندها به امید یافتن بخش با ارزش پسماند گره خوردهاست. متأسفانه سوزاندن لاستیک و قطعات پلاستیکی اجزای مختلف پسماندها علاوه بر انتشار پارامترهای متداول آلایندگی هوا، منجر به آزاد شدن ترکیبات خطرناک آلی و در برخی از موارد حتی دی اکسینها و فورانها نیز میشود که بیماریزایی آنها ثابت شدهاست. دیاکسینها و فورانها (furan) ترکیباتی شیمیایی هستند که بیشتر در فرایندِ سوزاندن تولید میشوند و سمیترین ترکیبی هستند که تاکنون شناخته شده است.
محققان دانشکده مهندسی عمران و محیطزیست دانشگاه صنعتی پلی تکنیک پس از مدتها با بررسی خصوصیات مخلوط خاک و لاستیک، روز گذشته از فرمولی برای بهسازی خاک و حفاظت از محیطزیست از ضایعات لاستیک ارائه کردند.
رهاسازی سالانه صدها هزار تن تایر در کشور
دکتر داود اکبری مهر، دانشآموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «اثر تایر لاستیکی بر خصوصیات ژئوتکنیکی خاک ریزدانه» گفت: «برای اجرای پروژههای عمرانی با خاکهای ریزدانه، بهسازی عمرانی میتوان انجام داد و از طرفی پلاستیکها، لاستیکها و سایر ترکیبات مصنوعی تولید شده توسط بشر یکی از عوامل آلودگی محیطزیست هستند. این مواد فراوانی بالایی در جوامع مختلف دارند و نیاز به مدیریت و کنترل دارند. این پروژه برای استفاده از این ضایعات در مهندسی به تبع آن کاهش انباشت آنها مؤثر است.»
وی با بیان اینکه تایرهای لاستیکی در مقایسه با پلاستیکها به مراتب طول دوره تجزیه خیلی بالاتری و در حد قرن را داشته و در نتیجه مشکلات زیست محیطی ناشی از آنها چندین برابر است، گفت: «تحقیقات مختلف نشان میدهد شیرابه این مواد به دلیل وجود پروفیلهای فلزی موجود در آنها میتواند مقدار یونهای فلزی موجود در آبهای زیرزمینی را به مقداری بیشتر از مقدار مجاز برای آشامیدن برساند. لاستیک خرد شده و تصفیه شده از فلزات، فاقد شیرابه و آلودگی مؤثر در طبیعت است و این موضوع قابل توجه است.»
اکبری مهر به ایسنا خاطر نشان کرد: «تایرهای لاستیکی میتوانند محیط خوبی برای تجمع حشرات و حیوانات موذی فراهم کرده و عامل انتقال میکروبها و ویروسهای مختلف باشند. از سوی دیگر گاز متان یکی از مواد حاصل از فرآیندهای شیمیایی در محلهای دفن زباله است و در صورت وقوع آتشسوزی در محل دفن یا جمعآوری ضایعات، علاوه بر مشکلات ناشی از آتشسوزی، دود غلیظ حاوی هیدروکربن نسوخته، گازهای سمی و خاکستری را تولید میکند که برای سلامتی انسان مضر بوده و میتواند طبیعت گیاهی و جانوری را به خطر انداخته و آبهای زیرزمینی را آلوده کند.»
وی عنوان کرد: «با توجه به آمارهای ارائه شده در سالیان گذشته، تنها در کشور ایران سالانه صدها هزار تن تایر لاستیکی مصرف میشود که با ورود این تایرها به بازار حجم زیادی نیز از لاستیکهای فرسوده از رده خارج میشوند و به ضایعات تبدیل میشوند و تنها بخش کوچکی از این ضایعات در صنعت به طرق مختلف مجدداً مورد استفاده قرار میگیرد و بخش زیادی از آنها غیر قابل استفاده در نظر گرفته میشود.»
ترکیبی اقتصادی برای جادهسازی و ساختمانسازی
استاد دانشکده مهندسی عمران و محیطزیست با تأکید بر اینکه استفاده از این ضایعات در زمینههای مهندس امکانپذیر است، گفت: «استفاده از ضایعات تایر در علوم مهندسی با توجه به ویژگیهای مهندسی قابلتوجه تایرهای لاستیکی از جمله شکلپذیری، سبکی و مقاومت بالا و همچنین جهت کمک به حل مشکلات زیستمحیطی چند سالی است که مطرح شده و اکنون توسط محققان استفاده از این مواد در داخل و خارج از کشور در زمینههای مختلف از جمله استفاده از این لاستیک در ستونهای سنگی و به عنوان مخلوط با مصالح دانهای مورد توجه قرار گرفتهاست.»
این محقق با بیان اینکه در پروژه حاضر به صورت خاص خصوصیات مخلوط خاک ریزدانه و لاستیک مورد ارزیابی قرار گرفت و حدود مقادیر مطلوب استفاده از لاستیک در مخلوط با خاک مشخص شد، گفت: «در این پروژه نشان دادیم که در ترکیب خاک ریزدانه و شکلهای مختلف تایرهای لاستیکی بسته به شکل لاستیک خصوصیات متفاوتی را داریم و امکان تخمین دقیقی از خصوصیات این مخلوط در طراحیها امکانپذیر بوده و این نتایج برای استفاده محققان و مهندسان ارائه شدهاست.»
به گفته وی، با توجه به نتایج حاصل شده از این تحقیق مشخص شد استفاده از تایرهای لاستیکی سبب کاهش بخشی از نشست خاک شده و همچنین افزایش اندازه لاستیکها، باعث مقاومت بیشتر در ساخت و ساز میشود.
این استاد دانشگاه با اشاره به نتیجه ادامه این پروژه تصریح کرد: «با توجه به امکان استفاده عملی از این تحقیق در پروژههای عمرانی و خصوصاً زمینههای مرتبط با مهندسی خاک و محیطزیست، زمینههای تحقیقات متعددی همچنان وجود دارد. استفاده از ضایعات به شیوه مناسب میتواند ضمن بهبود خصوصیات مهندسی و صرفه اقتصادی، در کاهش ضایعات زیستمحیطی ناشی از لاستیکهای زائد هم مؤثر باشد.»
اکبری مهر با اشاره به ویژگیهای این طرح گفت: این طرح به صورت خاص و کاربردی بر اساس مصالح خاکی و تایرهای لاستیکی موجود در کشور مورد اجرا قرار گرفتهاست. با توجه به استفاده از این مواد و همچنین بهرهگیری از آزمایشهای دقیق آزمایشگاهی، نتایج به دست آمده به نحو مناسبی در پروژههای اجرایی کشور با شرایط مشابه از نظر مواد و مصالح، قابل استفاده است.»
وی با اشاره به مزیتهای رقابتی طرح گفت: «استفاده بهینه از یک محصول در پروژههای عمرانی همواره مورد توجه کارفرما، مشاور و پیمانکار است. با استفاده از راهکارهای ارائه شده در این تحقیق امکان استفاده از شکلها و مقادیر بهینهای از لاستیک در مخلوط با خاک وجود دارد و ضمن کاهش هزینههای اجرایی، با کمترین استفاده از ضایعات بیشترین بهرهمندی و بالاترین عملکرد در طراحیهای مهندسی مرتبط حاصل خواهد شد.»