سرویس بین الملل جوان آنلاین: یورش هواداران خشن و افراطی دونالد ترامپ رئیسجمهور جنجالی امریکا به کنگره در ششم ژانویه، به بهانه جلوگیری از تأیید جو بایدن به نقطه عطفی در تاریخ این کشور و در واقع آغاز دورهای جدید در عرصه روابط بینالملل تبدیل شده است. «ریچارد هاس» رئیس اندیشکده شورای روابط خارجی امریکا معتقد است اگر عصر پساامریکا آغازی داشته باشد، قطعاً همان روزی است که حامیان ترامپ کنگره را مورد یورش قرار دادند. هاس نگرانی خود را از پیامدهای حادثه کنگره بر وجهه بینالمللی امریکا اینگونه بیان کرد: «بعید است کسی در جهان دیگر به همان شکل قبل ما را ببیند، احترام بگذارد، بترسد یا به ما وابسته باشد. اگر عصر پساامریکا سرآغازی داشته باشد، مطمئناً امروز است.»
اذعان رئیس مهمترین اندیشکده سیاست خارجی امریکا بر آغاز عصر پساامریکا، در واقع اعتراف به افول روز افزون آن در عرصههای مختلف است. موضوعی که البته مدتهاست از جانب اندیشمندان سیاسی مطرح است. اگر تاکنون امریکا مدعی بوده که به عنوان بزرگترین نظام لیبرال دموکراسی در رأس هرم قدرت جهانی قرار دارد، اما اکنون مشروعیت و نفوذ بینالمللی آن به خصوص در زمینه سیاسی زیر سؤال رفته است. تصاویر و کلیپهای منتشر شده از یورش هواداران ترامپ به کنگره یادآور وقایع سیاسی کشورهایی است که در آنها دموکراسی وجود ندارد و گرفتار کشمکشهای سیاسی داخلی هستند. این مسئلهای است که به نحو خاص مورد توجه شرکای اروپایی واشنگتن قرار گرفته است و آنها نیز اکنون در باره دموکراسی در امریکا عمیقاً دچار تردید شدهاند.
در عین حال حادثه کنگره نماد پدیدهای غیر قابل انکار در داخل امریکا یعنی شکاف روز افزون بین محافظهکاران و دموکراتها درسطح نخبگان و شکاف دوقطبی در داخل جامعه امریکاست. به گفته رحمان قهرمانپور، کارشناس سیاسی زخم عمیقی بر پیکره لیبرال دموکراسی امریکا وارد شده است و این موضوع را نباید دستکم گرفت. حادثه کنگره ما را یاد سخنان فوکویاما در سال ۲۰۱۰ میاندازد. او در آن زمان اعلام کرد لیبرال دموکراسی امریکایی نشانههایی از زوال را با خود دارد.
پرسشی که اکنون بیش از هر زمان دیگری مطرح میشود این است که آیا دموکراسی که امریکا از آن دم میزند و داعیه حمایت از آن در جهان را دارد و به همین بهانه اقدام به لشکرکشی به عراق و افغانستان در دهه اول قرن بیستویکم کرد و ادعای دولتسازی در این کشورها را داشت، آیا همین پدیدهای است که اکنون در این کشور جریان دارد؟ یکی از بنیانهای دموکراسی، نقش مردم در انتخابات حاکمان است که از طریق فرآیند انتخابات به عنوان یکی از ارکان اصلی یک نظام دموکراتیک بدان مبادرت میکنند. با این حال، ترامپ به عنوان رئیسجمهور مستقر که به اصطلاح وظیفه حفاظت از نظام سیاسی امریکا را بر عهده دارد این نظام را فاسد خوانده است. ترامپ اساساً نظام رأیگیری امریکا را زیر سؤال برده و با تأکید بر وقوع تقلب گسترده در آن، از طریق فراخوان هواداران خود و تشویق آنها به شورش و حمله به کنگره عملاً شبهکودتایی را با هدف برهم زدن فرآیند قانونی انتخاب جو بایدن سامان داد. حادثه کنگره همانند رویدادهایی بود که در کشورهای غیر دموکراتیک رخ میدهد.
اکنون بنیانهای دموکراسی امریکایی دچار فروپاشی شده و حیثیت امریکا در سطح جهانی از میان رفته است. این امر را میتوان نماد دیگری از افول امریکا دانست. این روند در دوره ترامپ به دلیل سیاست یکجانبهگرایانه وی تسریع شده و حادثه کنگره نیز به منزله آغازی بر عصر پساامریکا و فراموشی الگو و ارزشهای امریکایی به ویژه در زمینه دموکراسی است.