رپورتاژ آگهی/ ورق فلز پایهی ساخت بسیاری از قطعات صنعتی است و به همین علت است که شناخت انواع و کاربرد آن بسیار مهم است. همچنین ورق فلزی صنعتی ارزش زیادی در صنایع ساخت و تولیدات فلزی و آهنی کشور دارد. ورق های فلزی در حقیقت آلیاژی تهیه شده از آهن و دیگر عنصر ها هستند که به روش های مختلفی تهیه می شوند و به علت خاصیت و تنوع زیادی که دارد در بسیاری از صنایع کاربرد دارند.
https://esfahanahan.com/steel/
کلیه ورق ها از ماده ای به نام اسلب تهیه میشوند. اما اسلب چیست؟ اسلب که نام دیگر آن تختال میباشد، محصولی میان خطی فولادی است و از طریق نورد یا تولید شمش به دست می آید و سطح مقطع مستطیلی شکل دارد.
روی این محصولات نیز فرآیند های شکل دهی انجام می شود اما همواره شکل مستطیلی آن حفظ می شود و پس از شکل دهی به شیت یا همان ورق تبدیل می شود. جنس اصلی این محصولات اصولا کربنی و ترکیبات شیمیایی آن شامل آهن، کروم، مس، نیکل، سیلیسوم، منگنز می باشد.
بد نیست بدانید که اسلب ها از دو طریق قابل شناسایی هستند:
کد رنگ: شمارهی حکاکی شده روی اسلب
شماره ذوب: برای تشخیص کلاس یا درجه آن
برای تهیه ورق از اسلب، اسلب را داخل کوره پخت قرار می دهند و تا ۱۲۰۰ درجه به آن حرارت وارد میکنند. سپس محصول در مرحله بعد به خط تولید منتقل شده و به کمک غلطکی ضخامت آن کاهش می یابد. به این روش اصطلاحا نورد گرم گفته می شود.
انواع گوناگونی از ورق ها با نورد گرم تولید می شوند و هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند و این تفاوت به عناصر به کار رفته در آن مثل درصد کربن، تیتانیوم، منگنز و… بستگی دارد، مانند ورقهای سیاه و گالوانیزه که در ادامه با آنها بیشتر آشنا میشویم.
روش دیگری که برای تولید ورق فلزی وجود دارد روش نورد سرد است و فرآیند چندان سختی ندارد. در این روش شمش آهنی که قرار است به ورق فلزی تبدیل شود، بین دو نورد چرخان که بالا و پایین آن هستند قرار میگیرد و با اعمال فشار از سوی آنها و حرکت پیوسته دو نورد بالا و پایین، شروع به تغییر شکل دادن می کند تا ضخامتش کم و کمتر شود.
تولیدات با نورد سرد از ظاهر بهتری برخوردار هستند. زیرا در روند تولید ورق فولادی با نورد سرد ابتدا لازم است که شمش آهنی را اسید شویی کرد تا اگر لایهی اکسید شدهای در سطح آن باشد کاملا پاک شود.
بنابراین بهتر است در مواردی که شکل ظاهری جسم اهمیت دارد، از این نوع ورق ها استفاده شود. همچنین ورقهای نورد سرد به مراتب از کیفیت بالاتری نسبت به ورقهای فولادی تولید شده به روش نورد گرم برخوردار هستند. بنابراین از ورق های نورد سرد در صنعت خودروسازی، تولید لوازم خانگی، لوازم اداری، ساختمان سازی، تانکرسازی، تابلوسازی، کشتی سازی و ساخت انواع قفل و یراق استفاده می شود.
ورق سیاه
ورق روغنی
ورق رنگی
ورق گالوانیزه
ورق رنگی شیروانی
ورق اسید شویی
ورق استنلس استیل
ورق آلومینیوم
این ورقها با روش نورد گرم که در بالا توضیح دادیم تولید میشوند و علت نامگذاری آنها هم به این موضوع برمیگردد. از جمله معروفترین و اصلی ترین ورقهای بازار، ورق سیاه است، در ۲ نوع ورق سياه صنعتي و ورق سياه معمولي تولید میشود و کیفیت آن نیز توسط شاخصی به نام ST سنجیده میشود.
اساس کار شاخص ST بر مبنای تعداد کربنی است که در ساختار ورق آهن به کار رفته است و به این معنی است که هر قدر تعداد کربن بیشتر باشد، انعطاف پذیری ورق آهن نیز کمتر است. نامگذاری ورق سیاه بین ST33 تا ST52 می باشد ولی ورق های ST22 و ST52 پرکاربردتر هستند. از ورق سیاه در صنایعی مثل: سد سازي، پروژه هاي پتروشيمي، تانکر سازی، ساختمان سازی، خودرو سازی، لوله سازی و ... استفاده میشود.
ضخامت ورق های سیاه بین 1.5میلی متر تا نهایتا 100 میلی متر است. همانطور که میدانید ورق های فلزی در دو نوع رولی و صفحهای تولید میشوند و با توجه به آن ابعاد و سایز ورقها مشخص میشوند. در مورد ورقهای سیاه هم در حالت رولی با توجه به ضخامت آن، عرض رول چهار عرض ۱۰۰ سانت و ۱۲۵ سانت و ۱۵۰ سانت و ۲۰۰ سانت را دارد و طول نامشخص. و در حالت صفحهای نیز:
ورق سیاه ابعاد 2000*1000 میلی متر
ورق سیاه ابعاد 2500*1250 میلی متر
ورق سیاه ابعاد 6000*1000 میلی متر
ورق سیاه ابعاد 6000*1500 میلی متر
ورق سیاه ابعاد 6000*2000 میلی متر
ورق سیاه ابعاد 12000*2000 میلی متر
این ورق حاصل تولید نورد سرد است و معروف به فولاد سرد بوده و در عرضهای 100cm و 125cm تولید میشود. ضخامت ورق روغنی بین 0.3 mm تا 4 mm متغیر است. از این ورق در صنایعی مثل: پروفیلهای ساختمانی، ساخت در و پنجره، ساخت پروفیلهای مبلی، ساخت بدنه کابینت، ساخت وسایل برقی خانگی و و در نهایت ساخت ورق گلوانیزه استفاده میشود.
ورق روغنی سه مدل دارد:
ورق های معمولی (مانند ST12) ( به این مدل ورق کششی نیز گفته میشود و از سایر ورقهای روغنی گرانتر است. )
ورق های نیمه کشش (مانند ST13)
ورق های فوق کشش(مانند ST14)
ورق روغنی استاندارد، ضخامت ۳۰ صدم میلی متر الی ۳ میلی متر دارد و دارای دو عرض استاندارد ۱۰۰ سانتی متر و ۱۲۵ سانتی متر است.
در واقع ورق رنگی نوعی ورق گالوانیزه است و این به علت جنس ورق پایه ای آن است که از جنس ورقهای گالوانیزه می باشد. این ورق را در در کوره های خاص رنگ پاشی می کنند. به صورت استاندارد بیش از ۱۶ رنگ متنوع ورق رنگی تولید می شود که شامل رنگهای: سفید یخچالی، کرم، قرمز، قرمز گوجهای، آبی نیسانی، آبی کاربنی، نارنجی، زرد، زرد لیمویی، بنفش، سبز چمنی، سبز تیره، صورتی، قهوهای رنگ سفال و فهوهای سوخته است.
پوشش روی این ورق های گالوانیزه زینک اکسید است و به همین علت در برابر شرایط محیطی مقاوم هستند و جلای خود را از دست نمی دهند. این ورق های فلزی در صنایعی مثل: صنایع فلزی، تولیدات ساختمانی، تولیدات لوازم خانگی و صنعت حمل و نقل به کار برده می شوند. ضخامت این ورقها بسیار نازک است و در حالت رولی در عرض های 100 و 125 میلی متری تولید می شود.
در تولید این نوع ورق ها از روکشی با جنس روی استفاده شده است که باعث می شود ورق های گالوانیزه مقاومت خوبی دربرابر شرایط محیطی داشته باشند. یکی از مزایای این نوع ورق این است که اگر سطح روی آن خراشی بردارد، از زنگ زدن محفوظ می ماند. علاوه بر آن استفاده از این نوع ورق باعث می شود صرفهجویی خوبی در هزینه تولید، تعمیر و نگهداری آن داشته باشید. خوب است بدانید این نوع ورق ها در برابر سایش، خوردگی و صدمات مکانیکی هم مقاومت بالایی دارند.
از ورق گالوانیزه در صنایع مختلفی مثل: تولید کانال کولر، شیروانیها یا لولههای آب که در معرض آب و رطوبت هستند، تولید ورق گالوانیزه رنگی و شیروانی رنگی و غیره استفاده می شود.
این نوع ورق فرق چندانی با ورق روغنی و یا ورق گالوانیزه ندارد و فقط در شکل و طرح با آنها متفاوت است. نحوهی تقسیم بندی ورق رنگی شیروانی برحسب نوع شکل آن است و به 5 نوع تقسیم میشود: ورق پرچین شیروانی، ورق کرکره سینوسی، ورق طرح سفال، ورق ذوزنقه، ورق شادولاین. این ورق ضخامتی بین 0.5 تا 0.6 میلی متر دارد و قیمت آن نیز بر حسب ضخامت تعیین می شود.
این ورق نوعی ورق سیاه است و در صنایع مختلف کاربرد دارد. در نورد گرم، در حوضچهای اسیدی، چربی، زغالهای سطحی و ناخالصیهای محصولات زدوده و اسید شویی میشوند. پس از آن محصولات با آب شسته شده و ازداخل تونلهای هوای گرم عبور داده میشوند. این نوع ورق در صنایعی مثل: ساختمانی، خودرو سازی، تولید مخازن گاز و غیره کاربرد دارد و به صورت رولی یا صفحهای تولید میشود.
ورق استنلس استیل به نوعی گفته میشود که ماده اولیه آن آهن است و آلیاژهای دیگری هم دارد. این نوع ورق کمتر از 2 درصد کربن دارد اما هرچه مقدار کربن بالاتر باشد مقاومت و استحکام این نوع ورق هم بالاتر می رود. یکی از مزایای این نوع ورق تنوع زیاد ضخامت در آن است که بالطبع تنوع قیمت را هم زیاد می کند.
این نوع ورق ضخامت و ابعاد زیادی دارد و یکی از پرکاربردترین ورقهای فلزی در حوزه صنعت میباشد. ورق آلومینیومی ویژگیهای زیادی از جمله شکلپذیری بالا، قیمت مناسب و به صرفه، سبک بودن وزن و ظاهر تمیز دارد. از این نوع ورق بیشتر در حوزههای ساخت عایقهای حرارتی و ساخت کابل و تجهیزات الکترونیکی استفاده میشود.
امروزه در ایران انواع ورق فولادی در کارخانه های مختلفی همچون فولاد مبارکه اصفهان ، کارخانه فولاد اکسین وفولاد کاویان در اهواز و فولاد گیلان تولید میشود و این امر ایران را به یکی از بزرگترین تولید کنندگان این محصول فولادی در خاورمیانه بدل کرده است . عموماً ورقهای فولادی با روشی به نام نورد تولید میشوند. نورد یکی از روشهای شکلدهی فلزات است که در آن شمش فولادی از بین غلتکهایی عریض عبور میکند و بهمرور فاصله این غلتکها باهم کمتر و کمتر میشود تا درنهایت ورق خروجی به ضخامت موردنیاز برای تولید برسد.
ورق های فلزی یا فولادی یکی از پرکاربردترین محصولات فلزی هستند و همانطور که دیدیم بسته به جنس و خصوصیاتشان در صنایع مختلفی از آن ها استفاده می شود. یکی دیگر از نکاتی که باید در انتخاب ورق آهنی مناسب در نظر بگیریم وزن و ضخامت آن هاست که تعیین کننده ی قیمت روز ورق می شوند.
منبع: اصفهان آهن (www.esfahanahan.com)