سرویس اقتصادی جوان آنلاین: مقام معظم رهبری در دیدار جمع فعالان اقتصادی و همچنین برخی از کارگزاران نظام در سال گذشته ضمن تاکید بر خنثی شدن حرکت اغتشاش جدید که از سوی عوامل بیرونی برروی بستر ناهماهنگی‌های داخلی در موضوع سوخت ایجاد و خسارات‌هایی بر توده مردم و اموال عمومی و خصوصی وارد آمد فرمودندکه"دورنمای رفع تحریم‌های ظالمانه موجود کمتر از دو سال آینده نخواهد بود " از سویی برون رفت از وضعیت فعلی را منوط به عبور از نگاه مدیریتی شرطی در امور کشور دانستند و در تبین "شرط" نیز وابسته نمودن گشایش امور کشور را به رای آوری مقامات کشور‌های دیگر یا طرح ابتکار فلان رییس جمهور و... بیان فرمودند.
همچنین ایشان در دیدار مسولین برگزاری سالگرد شهادت سردار قاسمی در روز‌های گذشته، تاکید بر رفع اثر تحریم‌ها به جای امیدواری برای برداشتن تحریم‌ها نمودند.
یکی از الزامات عملی نمودن فرمایش آقا تفکری انقلابی در عرصه تصمیم گیری و تصمیم سازی یا همان مقوله مدیریت به بیان قدیمی می‌باشد. بخش عمده کار اجرایی کشور در دست مدیرانی می‌باشد که به مقوله مدیریت بیشتر از جهاد و حرکت تفکری، بعنوان وسیله معاش نگاه می‌نمایند. استمرار معاش و جلوگیری از آسیب به جریان درآمدی، محصول اینچنین نگاه می‌باشد. در این بین برای حرکت دادن امور و پیشگیری از هرگونه کندی، مخصوصا" در موضوعات تاثیر گذار بر معیشت مردم، وجود حرکت و رویکرد انقلابی و جهادی در عرصه تصمیم گیری و مدیریتی یکی از ساز و کارهای مطرح می‌باشد.
در شرایط کنونی که مواجه با تحریم‌ها می‌باشیم یکی از عوامل موثر بر بی اثر سازی تحریم‌ها وجود روحیه انقلابی و جهادی در عرصه مدیریت می‌باشد. بخشی از مدیران بواسطه سوابق اینکه در سال‌های گذشته برای حل مشکلات از طریق دور زدن تحریم‌ها که منتهی به کارآمدی سازمان تحت مدیریت و پیشگیری از تاثیر پذیری امورات سازمان از تحریم بوده مواجه با دستگاه‌های نظارتی شده و مدیر را در اقدامات بعدی بسیار محافظه کار و دست به عصا در عرصه تصمیم می‌نماید. این اتفاق بعضا" دریچه‌ای بسوی خود تحریمی از طریق عدم تصمیم گیری به موقع و موثر میگردد.
این سوال به ذهن متبادر میگردد که برای پیشگیری از افت عنصر جسارت در مدیران برای تصمیم گیری بر محور رویکرد جهادی و انقلابی چه بستر‌هایی مورد نیاز است. بعبارتی اگر موضوعات دغدغه زا بهخوبی شناسایی و برای آن‌ها ارایه راهکار شود کمک موثری بر اجرایی نمودن بخشی از رویکرد بی اثر نمودن تحریم‌ها می‌باشد. با رفع دغدغه‌های مطروح در صنعت نفت بعنوان موتور محرک بودجه‌ای کشور بخش زیادی از اثر تحریم‌ها خنثی، و فروش نفت محقق میگردد.
در دوران تحریم معمولا" علی رغم تخصیص بودجه، تامین نقدینگی با مشکلاتی مواجه میگردد. ریشه عمده کمبود نقدینگی هم به وضوح اختلال در امر عادی صادرات نفت به عنوان محل اصلی تامین ارز و بودجه می‌باشد.
در دوره تحریمی اول (دولت اوباما) علی رغم فشار‌های مختلف و محدودیت‌های اعمال شده جهت قطع صادرات نفت، تنگنای بودجه‌ای کمتر رخ نشان داد. بسیاری از طرح‌های عمرانی با شتاب و شیب اجرایی مناسب تامین بودجه می‌گردید. وزیر خارجه وقت آمریکا در کتاب خاطرات خود با عنوان " تصمیم سخت" نحوه تکمیل حلقه محاصره صادرات نفت ایران را با تاکید بر اینکه "کشور به کشو سفر نمودم تا همه خریداران نفت ایران را متقاعد به پیوستن به این محاصره نمایم" خود گویای سختی شرایط ایجاد شده در آن سال‌ها توسط آمریکا می‌باشد. در کنار این تلاش خصمانه، سختی‌های عدم وجود تجربه در برخورد با این تحریم‌ها که به زعم خود آن‌ها "فلج کننده" بود را نیز لحاظ نماییم.
علی رغم پیروزی کشور در شکستن حلقه تحریم اول و عدم تحقق سیاست‌های تحریمی علیه ایران، ولی سوء استفاده‌های اقتصادی خصوصا" در بخش صادرات نفت نیز بروز نمود. بخشی از این فساد‌ها ریشه در ضعف نظارت‌های درون سازمانی و بعضا" حاکمیتی داشت و برخی نیز عدم وجود سازو کارهای مدون و مورد تایید مراجع تصمیم گیر نظام، باعث بروز آن‌ها گردید.
تلخی فساد‌های مذکور هنوز ذائقه چرخه مدیریت کشور خصوصا" مجوعه صنعت نفت موجب شد تا شاهد محافظه کاری‌ها و عدم حرکت‌های انقلابی و جهشی در برخورد با دوره تحریم اخیر را باشیم به گونه‌ای که نگارنده خود شاهد رجوع مواردی از بخش خصوصی به بدنه مرتبط با صادرات نفت جهت خرید مقادیر کم، ولی روزانه و مداوم بوده که بدلایل فوق از ان‌ها در بخش حاکمیتی استقبال نگردید.
توان صادرات نفت کشور در حدود ۲ میلیون بشکه در روز در شرایط مناسب اواسط این دولت بوده است. طبیعتا" حفظ پنجاه درصد این مقدار راهگشای بخش عمده از مشکلات بودجه‌ای فعلی در بخش بودجه جاری کشور است بعبارتی اکنون دولت بصورت رسمی و از طریق راهکا‌های خود بخشی از صادرات را علی رغم وجود تحریم به نتیجه می‌رساند ولی در صورت تدوین دستورالعمل‌های عملیاتی و کاربردی و اخذ تاییدیه‌های لازمه از مراجع (سران سه قوه و.) شرایط برون رفت از تحریم‌ها را می‌توان با واگذاری بخشی از مبارزه علیه تحریم‌ها بر دوش بخش خصوص یعنی بخش مردمی اقتصاد مهیا نمود.
بی شک بنابر تعبیر مقام معظم رهبری، کشور مواجه با شرایط جنگ اقتصادی می‌باشد. اگرچه جغرافیای این تهاجم و خصومت اقتصاد می‌باشد، ولی شرایط، شرایط جنگی است. کشوری که مواجه با جنگ یا هجمه قرار می‌گیرد بلافاصله قرارگاه‌های جنگی تشکیل و شرایط محیطی و فضای تصمیم گیری بسمت آمادگی برای مواجه با آن شرایط میگردد بعبارتی باید کل مجموعه‌های اقتصادی و صنعتی، آرایش جنگی به خود گیرد. در صحنه جنگی ایجاد شده برای تحریم صادرات نفت نیز بدیهی است که مدیریت موضوع باید آرایش جنگی داشته باشد.
مدیریت صادرات نفت در حالت دارای آرایش جنگی چگونه می‌باشد؟ طبیعتا محور‌های زیر در مدیریت انقلابی برای شرایط هجمه تحریم شامل می‌باشد:
حضور مدیران کار کشته در عرصه صنعت نفت و دارای تجربه مفید و موثر در برخورد با تحریم‌ها در حوزه نفت و گاز
تقویت شور انقلابی در تصمیمات تخصصی و فنی مدیران مبتنی بر قانون و ضوابط
پیش بینی لایه‌های حمایتی از مدیران انقلابی که در جنگ اقتصادی علاوه بر تخصص و تجربه خود، آبروی فردی و اعتبار اداری خود را نیز به کمک سایر سازو کارهای حل مشکلات کشور به میدان می‌آورند.
در این خصوص لازم به ذکر است که بررسی فعالیت‌های دوره مدیریت مدیران معمولا" بر اساس قوانین عادی صورت می‌گیرد در حالی که تصمیم گیری انقلابی و حتی اداری در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی صورت گرفته است. به تجربه دیده شده دستگاه‌های مسول بررسی کننده عملکرد مدیران به وضوح تاکید بر اجرای قوانین وضعی (که برای شرایط غیر تحریمی وضع شده است) تاکید دارند؛ لذا تدوین نظام نامه‌ها و دستورالعمل‌ها و... در کمترین زمان برای عبور از شرایطی که بعضا" بصورت هفتگی تغییر می‌نماید در این شرایط ضروری است. کلیه قوانین موجود در شرایط صلح و عادی است و شرایط جنگی، قوانین خود را می‌طلبد.
وجود سازو کار نظارتی قوی و کارا جهت بررسی منافذ و خلا‌های قانونی که زمینه ساز سوء استفاده احتمالی جهت پیش گیری از فساد میگردد.
نظارت بر خط (آنلاین)
اقدامات عملیاتی و اجرایی از سوی مراجع نظارتی بر فعالیت‌ها به سرعتی مناسب باید صورت گیرد تا تایید و یا عدم تایید فرایند در حال انجام، از نطقه نظر این دستگاه ها، همزمان صورت گیرد. در اینصورت مدیران تصمیم گیر با رویکرد انقلابی و حاضر در صحنه مبارزه با تحریم، نگران ایجاد پرونده‌های رسیدگی در سال‌های آتی (طبق روال موجود فعلی) برای خود خصوصا بعد از اتمام دوره مدیریتی خود نخواهند بود.
حضور مدیران در خط اول حرکت‌های تصمیم ساز و تصمیم گیری در فرآیند‌های عملیاتی و مدیریتی ضروریست. بعبارتی از احاله تصمیم گیری به بدنه مجموعه تحت مدیریت خود اجتناب و با به دوش کشیدن مسئولیت اقدامات، ریسک پذیری معقول مدیران انقلابی که در خلال جنگ تحمیلی حلال مشکلات کشور بود بروز و تقویت گردد.
در میدان جنگ‌های نظامی کشته، مقدس و شهید نام می‌گیرد دارای عزت الهی و احترام اجتماعی است. براستی شهید در عرصه میدان جنگ اقتصادی و تحریمی کیست و حاصل چه عملیات ادارای و اقتصادی و... می‌باشد. به نظر آبروی مدیران انقلابی که بعضا" در فعالیت‌های جهادی و دفاع از حریم اقتصادی کشور خواسته یا نا خواسته مورد تعرض قرار می‌گیرد نقش خون و جان سربازان میدان جنگ نظامی است؛ لذا در صحنه‌هایی که این مدیران دچار هزینه‌های اعتباری و بعضا" آبرویی ناشی از رویکرد‌های انقلابی در تصمیم گیری می‌شوند ضروریست فرایند بزرگداشت آن‌ها و تکریم انسانی و اداری ایشان پیش بینی و لحاظ گردد.
البته برخورد با معقوله تحریم یک عملیات چند وجهی می‌باشد در وجه تصمیم و تصمیم گیری بخشی موارد فوق بر حسب تجربه می‌تواند کمکی اثر بخش در ایجاد و تقویت بستر خنثی سازی تحریم‌ها نماید. وجود هرگونه سازکار سخت افزاری منتهی به بکار گیری درست و بجا توسط مدیران میگردد لذا به نظر نگارنده آنچه در برخورد با این صحنه ضروریست؛ تقویت روحیه جهادی و انقلابی مدیران موثر در خط اول برخورد با پدیده تحریم می‌باشد.
در سیستم فعلی وزارت نفت کسی گوشش بدهکار مسایل انقلابی نیس.
