سرویس ایران جوان آنلاین: آبان ماه سال گذشته بود که با ثبت جهانی حدود ۳۱۰هزار هکتار از جنگل‌های بکر هیرکانی در شمال کشور در پنج استان جشنی برپا شد و همه ایرانیان نیز از این اتفاق خوشحال شدند. این منطقه از جنگل‌های هیرکانی پس از ۱۳سال تلاش در فهرست یونسکو ثبت شد و ایران موظف شد با همکاری دیگر کشور‌ها از این میراث جهانی بیش از پیش محافظت کند. البته از همان زمان نیز کارشناسان اعلام کردند با توجه به مشکلات متعددی که از گذشته در حفظ این جنگل‌ها روی هم انباشته شده است، حالا وظایف سنگین‌تری بر عهده مسئولان و مردم قرار دارد، اما جالب اینکه هنوز یک سال از این واقعه نگذشته است که با اصرار بر نصب تله‌کابین در این منطقه و قرار گرفتن ۹ پایه از آن‌ها در جنگل‌های ثبت جهانی شده هیرکانی احتمال خارج شدن این جنگل‌ها از لیست جهانی قوت گرفته است.
جنگل‌های هیرکانی با قدمتی ۴۰ میلیون ساله یکی از ارزشمندترین عرصه‌های جنگلی ایران و جهان به شمار می‌رود که از آن به عنوان موزه طبیعی یاد می‌شود. این جنگل پر از درخت‌های پهن‌برگ به عنوان یک زیست‌بوم منحصربه‌فرد در جنوب دریای خزر قرار گرفته و بین کشور‌های ایران و جمهوری آذربایجان مشترک است. از کل جنگل‌ها تقریباً ۲میلیون هکتار آن در ایران و ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار گرفته است.
۹ پایه دردسرساز
با اینکه ثبت جهانی هر بنا یا منطقه از کشور مزایای بسیاری از جمله دستیابی به صندوق میراث جهانی به منظور شناسایی، حفاظت و معرفی محوطه‌های میراث جهانی برای دریافت اعتبارات بین‌المللی، کمک‌های فوری برای تعمیر آسیب‌های ناشی از فعالیت انسانی یا طبیعی به محوطه‌ها، برنامه‌ریزی و استفاده از پتانسیل جوامع محلی و تقویت بخش گردشگری پایدار را در پی دارد، اما امروزه خطرات بزرگی از جمله زباله، بهره‌برداری کارخانه‌های چوب، معادن مختلف و توسعه شهری و زیرساخت‌های عمرانی جنگل‌های هیرکانی را به شدت تهدید می‌کنند. در شرایطی که وضعیت محافظت از جنگل‌های شمال کشور و خاصه محوطه‌های ثبتی جنگل‌های هیرکانی مطلوب نبوده است و همچنان ضعف حراست و محافظت بر پیکره این میراث ۴۰ میلیون ساله سایه افکنده، حالا اعلام شده است اصرار بر نصب تله‌کابین در این جنگل‌ها می‌تواند منافع زیادی برای سرمایه‌گذاران این پروژه داشته باشد، اما حتماً هیرکانی را از لیست جهانی خارج می‌کند.
سرپرست شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری می‌گوید: «دستگاه‌های مختلف ازجمله کمیته راهبری ثبت هیرکانی درحال انجام هماهنگی‌های لازم با مراکز بین‌المللی برای نصب تله‌کابین در بخشی از جنگل‌های هیرکانی هستند که ثبت جهانی شده‌اند. چنانچه این مراکز با نصب تله‌کابین مخالفت کنند ما باید طرح گردشگری خود را اصلاح کنیم.» ستار بابایی ادامه می‌دهد: «پیش از آنکه بخشی از جنگل‌های هیرکانی در استان گلستان ثبت جهانی شوند، مجوز‌هایی برای اجرای طرح گردشگری در پارک جنگلی کبودوال صادر شده و موضوع نصب تله‌کابین نیز از پیش از ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی مطرح بود، اما اکنون پس از ثبت جهانی ۳۱۰ هزار هکتار از جنگل‌های هیرکانی گفته می‌شود ۹ پایه تله‌کابین کبودوال در منطقه ثبت جهانی شده قرار می‌گیرد که این مسئله می‌تواند شاخص‌های ثبت جهانی را با تهدید مواجه کند.»
اشتباه در برنامه‌ریزی‌ها
کارشناسان محیط زیست با بیان اینکه تازه یک‌سال از ثبت جهانی این جنگل‌های ارزشمند می‌گذرد و نصب تله‌کابین در بخشی از این میراث جهانی می‌تواند بافته‌های ۱۴ سال گذشته را رشته کند، در این باره هشدار داده‌اند که نصب تله‌کابین می‌تواند این ۳۱۰ هزار هکتار را از لیست جهانی یونسکو خارج کند و لازم است بخش‌های مختلف ازجمله شورای عالی جنگل با این بخش از پروژه گردشگری در جنگل‌های هیرکانی مخالفت کنند.
در همین رابطه سرپرست شورای عالی جنگل، مرتع و آبخیزداری با بیان اینکه اشتباه ما از ابتدا این بود که برای بخشی از جنگل‌های هیرکانی در استان گلستان دو برنامه متفاوت یعنی ثبت جهانی و اجرای طرح گردشگری داشتیم، می‌گوید: «مشخص است این دو برنامه را نمی‌توان همزمان با هم اجرایی کرد و اکنون باید اشتباه خود را جبران کنیم، چراکه نمی‌توانیم به مراکز بین‌المللی بگوییم ما اشتباه کردیم و برای یک منطقه، دو برنامه مدیریتی متفاوت از هم داشتیم.» بابایی با اشاره به اینکه به‌هرحال نصب تله‌کابین در کبودوال قرار نیست سبب قطع درختان شود، ادامه می‌دهد: «موضوع نصب تله‌کابین در جنگل‌های هیرکانی در دست بررسی است و کمیته راهبری ثبت هیرکانی باید قبل از صدور هرگونه مجوزی، هماهنگی‌های لازم را با دستگاه‌های بین‌المللی انجام دهد.» به گفته این مسئول چنانچه مؤسسات بین‌المللی ازجمله یونسکو مخالفت خود را با نصب تله‌کابین در جنگل‌های ثبت جهانی شده هیرکانی اعلام کنند ما باید طرح گردشگری خود را اصلاح کنیم. بابایی با تأکید بر اینکه لازم است ملاحظات جهانی در این زمینه دیده شود، تصریح می‌کند: «این موضوع در دست بررسی است و پیش از صدور مجوز‌های لازم اقدامی انجام نخواهد گرفت.»
