سرویس اقتصاد جوان آنلاین: در حالی که به دلیل کمبود منابع آبی انتقال صنایع آببر از مناطق خشک فلات به مناطق ساحلی به یک مسئله جدی برای کشور تبدیل شدهبود، راهکار انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به مناطق مرکزی کشور بعد از نمکزدایی مسئله مذکور را حل میکند. در عین حال طرحهای توسعهای را دارای توجیه کرده و زمینهساز رشد تولید ناخالص داخلی کشور خواهد شد. برخی از کارشناسان معتقدند با انتقال آب از دریا به مناطق مرکزی و نزدیک به صنایع از یک طرف میشود با آب مقطر فلزات معدنی را از مواد زائد شستشو کرده و کشور را به قطب تولید فولاد دنیا تبدیل کرد، از طرف دیگر میشود با زهکشی و شستشوی خاکهای نمکی و آهکی و کود دادن اراضی وسیع بدون استفاده را زیر کشت مکانیزه برد و حوزه کشاورزی و دامداری و درختکاری و چوب را توسعه داد.
چندی پیش رئیسجمهوری با تأکید بر ضرورت بهرهگیری بهینه از همه منابع آبی کشور از جمله آب دریاها گفت: امروز حدود ۲۶میلیاردمترمکعب آب دریاها بدون نمکزدایی در اختیار استانهای ساحلی قرار میگیرد و همزمان برای استانهای ساحلی بیش از ۴ /۴ میلیارد مترمکعب آب نیز جهت شیرینسازی در نظر گرفته شده که با فرایند شیرینسازی این رقم به ۴/ ۱ میلیارد متر مکعب میرسد. حسن روحانی با تأکید بر اینکه باید از آب دریا در چارچوب محیطزیست استفاده کنیم، افزود: برای تأمین آب مورد نیاز استانهای غیرساحلی همانند خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سمنان و حتی خراسانرضوی هم ۷/ ۳ میلیارد مترمکعب آب در نظر گرفته شده که این رقم هم بعد از فرایند شیرینسازی به ۳/ ۱ میلیارد متر مکعب خواهد رسید.
رئیسجمهوری سرمایهگذاری بخش خصوصی در حوزه شیرینسازی و انتقال آب دریاها به بخشهای مورد نیاز در کشور را ضروری خواند و گفت که با این اقدام سرمایهگذاران به اصل سرمایه خود و سود حاصل از آن دست خواهند یافت. در همین رابطه رضا اردکانیان وزیر نیرو در یادداشتی نوشت: مطالعات مربوط به انتقال آب دریا در قالب طرح مطالعه تأمین و انتقال آب از خلیجفارس و دریای عمان به مرکز فلات ایران، نشان میدهد در افق سال۱۴۲۵، در تأمین نیاز آبی صنایع این استانها با استفاده از منابع آب متعارف درون سرزمینی، معادل ۹۰۰میلیون مترمکعب کسری وجود خواهد داشت که تأمین آن از آب نمکزدایی شده دریا برنامهریزی شده است.
مرحله اول طرح انتقال آب دریا به کرمان و یزد کلید خورد
امروز مرحله اول از طرح نمکزدایی و انتقال آب دریا برای برخی مصارف صنعتی در استانهای کرمان و یزد از خلیجفارس بهرهبرداری میشود.
این طرح در سهقطعه، آب لازم برای صنایع معدنی گلگهر سیرجان
(۴۰ میلیون مترمکعب) و شرکت مس سرچشمه (۳۰ میلیونمترمکعب) در استان کرمان و شرکت معدنی چادرملو و سایر صنایع (۲۰میلیونمترمکعب) در استان یزد را تأمین میکند. همچنین تأمینکننده آب شرب و صنعت به میزان ۵۰میلیون مترمکعب برای استان هرمزگان و مصارف شرب و بهداشت روستاهای مسیر انتقال به میزان ۱۰میلیون متر مکعب در استانهای کرمان و هرمزگان است. این طرح گام بلندی به سمت تأمین آب لازم برای توسعه صنعتی در استانهای دارای مواد و صنایع معدنی است. طول قطعه اول این طرح ۳۰۳کیلومتر از تأسیسات نمکزدایی تا معدن گلگهر، طول قطعه دوم ۱۵۰کیلومتر از معدن گلگهر تا مس سرچشمه و قطعه سوم بهطول ۳۷۰کیلومتر از میانه قطعه دوم تا مجتمع فولاد اردکان یزد است.
طرح شیرینسازی آب دریا و انتقال آن به استانهای یزد و کرمان، نتایج سیاستی درست را آشکار میسازد که همگی شایسته توجه هستند. اول آنکه، کمآبی تقدیر جغرافیایی ایران است و یافتههای جدید نشان میدهد با تشدید تغییر اقلیم، کمآبی در بخشهای زیادی از کشور فزونی خواهد یافت. دست یافتن به اقتصادی توسعهیافته و دو یا سهبرابر کردن تولید ناخالص داخلی با توجه به این کمآبی تاریخی و جغرافیایی و تشدید آن و نیز توزیع ناهمگون زمانی و مکانی بارشها، مستلزم ارتقای بهرهوری در استفاده از منابع طبیعی و اصلاح نظام برنامهریزی توسعه در کشور و از جمله توجه عمیق و بنیادین به مقوله آمایش سرزمین است.
دوم، نظام مدیریت منابع آب کشور همه گزینههای شناختهشده با توجه به فناوری در دسترس انسان برای غلبه بر کمآبی و البته تثبیت حیات مسکون در مناطق مختلف کشور را مد نظر دارد. گزینه استفاده از نمکزدایی و انتقال منابع آب دریا (بهعنوان منابع آب غیرمتعارف و برون سرزمینی) نیز به همین ترتیب یکی از گزینههاست که مشروط به پیشرفت در مسیر مدیریت مصرف و تقاضا و تأمین منابع مالی از سوی بخش غیردولتی، قابل استفاده است.
سوم، هزینههای سنگین سرمایهگذاری برای نمکزدایی، انتقال و هزینه تأمین انرژی برای پمپاژ آب از سطح دریا به سایر مناطق و عملیات انتقال، سبب میشود قیمت تمام شده هر متر مکعب آبشیرین انتقالی به قرار اطلاع بین ۵ /۱ تا ۴/ ۳ یورو در نوسان باشد. این قیمت آب شیرین انتقالی بدان معناست که عمدتاً برای مصارف صنعتی توجیه دارد. این محاسبات نشان میدهد سازگاری با کمآبی برای مدیریت خردمندانه منابع آب برای مقاصد کشاورزی و شرب در همه استانها بهشدت ضروری است و برنامهای که از سال۱۳۹۶ برای سازگاری با کمآبی در دستور کار قرار گرفته باید با تمام توان و جدیت پیشرفت کرده و اجرا شود. بدیهی است تأمین آب مورد نیاز شرب و بهداشت مردم در تمامی مناطق سرزمین به هر طریق ممکن و مقدور اولویت اصلی است.