سرویس ایران جوان آنلاین: یکبار دیگر فصل برداشت یکی از محصولات و باز هم مشکلات همیشگی بازار و قیمت‌گذاری و دلالان که دسترنج کشاورزان را به یغما می‌برند، از راه رسید، اما فرق محصول اخیر با محصولات دیگر در این است که تمام دنیا چشم‌انتظار آن نشسته‌اند؛ پسته خندان ایران. محصولی که سالانه هزاران تن از آن در استان‌های مختلف تولید و بخش عمده‌اش راهی بازار‌های جهانی می‌شد، اما امسال به خاطر شیوع ویروس کرونا و جلوگیری از صادرات این محصول، نه‌تن‌ها دولت برنامه‌ای در جهت حمایت از کشاورزان ارائه نکرد، بلکه دلالان از این فرصت استفاده کرده و به سراغ پسته‌کارانی رفتند که نمی‌دانند محصولاتشان را باید در انبار‌ها نگه دارند یا ارزان بفروشند و از کهنه شدنشان جلوگیری کنند.
از زمانی که قرار شد کشت پسته در کشور توسعه یابد و براساس آن در کمترین زمان ۲۶ استان خود را درگیر تولید این محصول کردند، مشکلات زیادی به وجود آمد و نشان داد دولتی‌ها دوباره بدون تدبیر و برنامه‌ریزی دست به کاری زده‌اند که ضررش را باید کشاورزان تحمل کنند. تولید پسته نیاز به نقدینگی، تسهیلات و امکانات مالی دارد و حتماً باید تسهیلات ارزانقیمت در اختیار کشاورزان قرار بگیرد تا آن‌ها بتوانند خود را با شرایط تولید این محصول مطابقت دهند. آمار و اطلاعات تولید نشان می‌دهد در حال حاضر بهره‌وری پسته، هم در آب و هم در تولید و هم در بهره‌گیری از نهاده‌های دیگر، بسیار پایین‌تر از کشور‌هایی است که قرار است با آن‌ها رقابت شود. براساس آمار‌های موجود، امسال بیش از ۲۰۰ هزار تن پسته از باغات استان‌های مختلف برداشت می‌شود و اگر این رقم برای شهروندان خوشایند باشد، برای فعالان این عرصه بسیار غم‌انگیز است، چون با بسته شدن راه‌های صادرات، تقاضای بازار‌های جهانی برای این محصول به صفر رسیده است. صادرات پسته از اوایل اسفند سال گذشته کلاً متوقف شد و دولت قول‌هایی برای بازگشت به روال قبل داد، اما حالا و بعد از حدود هشت ماه معلوم شده دولتمردان هیچ تدبیر و برنامه‌ای برای شروع دوباره صادرات و ارسال پسته ایران به کشور‌های دیگر ندارند و همین امر پسته‌کاران را با مشکلات زیادی مواجه کرده است.
امسال کرمانی‌ها که پسته‌هایشان زبانزد خاص و عام است، وقتی به انبارهایشان نگاه می‌کنند، خستگی بر تنشان می‌ماند، زیرا هزاران تن پسته سال گذشته را روی هم انباشته می‌بینند و پسته‌هایی که در حال چیدن هستند و باید دوباره به انبار‌هایی که جایی برای نگهداری ندارند، انتقال دهند تا شاید دولت تدبیری برای این همه محصول روی دست مانده‌شان بیندیشد. مشکل خشکبار این است که بعد از یک سال کهنه شده و به شدت از کیفیت آن کاسته می‌شود و بازار اقبالی برای خریدش نشان نمی‌دهد. اتفاقی که با ورود پسته‌های جدید دامن پسته‌های در انبار مانده کرمانی‌ها را خواهد گرفت و این یعنی ضرر روی ضرر. پسته‌کاران کرمانی می‌گویند نبود انبار‌های استاندارد و همچنین آفت‌زدگی محصولات سال گذشته، کاهش نقدینگی و افزایش هزینه‌های تولید و برداشت و از همه مهم‌تر، مشخص نبودن آینده اقتصاد موجب شده تا هیچ امیدی برای ادامه کار وجود نداشته باشد.
تمام مشکلات به‌علاوه بی‌خیالی مسئولان
مشکلات پسته‌کاران به کرمان ختم نمی‌شود و خراسانی‌ها هم از چند‌ماه قبل صدایشان درآمده و از وجود مشکلات در ابعاد مختلف می‌نالند و با اینکه معتقدند پسته گران شده، اما وجود دلالان سبب افت قیمت خرید این محصول روی زمین شده است. در کنار دلالان که پای ثابت تمام باغات و زمین‌های زراعی هستند، خشکی هوا و کم‌آبی نیز فعالان این عرصه را اذیت می‌کند. به گفته پسته‌کاران خراسانی، کاهش کیفی و کمی منابع آبی و آب‌های زیرزمینی، تغییرات دمایی آب و هوا و تغییر اقلیم از جمله مشکلات در حوزه تولید محصول پسته است. آفات باغات پسته یکی دیگر از مشکلاتی است که کشاورزان در حوزه تولید پسته با آن رو‌به‌رو هستند. کمبود کود‌های شیمیایی و عدم نظارت کافی بر بازار کود و سم از دیگر معضلاتی است که پسته‌کاران با آن درگیرند و مسئولان هیچ توجهی به آن ندارند. چین که به‌عنوان یکی از شرکای اقتصادی ایران مطرح بوده است، حالا از واردات پسته خودداری می‌کند.
این یعنی بازار پسته ایران به کلی از دست رفته است، بنابراین باید هر چه زودتر فکری به حال صادرات محصولات کشاورزی به‌خصوص محصولات صادرات‌محور شود، در غیر این صورت پایه‌های اقتصادی در این بخش از بین می‌رود. هم‌اکنون عدم ورود دولت برای قیمت‌گذاری محصول و صادرات باعث شده است عده‌ای دلال راهی بازار شوند و از بی‌پولی کشاورزان نهایت استفاده را ببرند و قیمت را به گونه‌ای تعیین کنند که حداقل سود را دست کشاورزان بگیرد، اما با قیمت‌های بالا به دست مصرف‌کننده برسانند. هزینه برداشت و کارگر به شدت افزایش یافته و نرخ سم و کود روند صعودی دارد، در این میان کشاورزان نمی‌دانند باید چه کار کنند.
مسئولان از تولید و برداشت محصول خبر می‌دهند! این را که کشاورزان هم می‌دانند و تمام این روند را انجام می‌دهند، سؤال این است مسئولان برای کشاورزان چه کاری انجام می‌دهند؟
دولتی‌ها به جای اینکه از میزان کشت و برداشت پسته حرف بزنند، بهتر است بگویند طی هشت ماه اخیر که هیچ پسته‌ای از کشور خارج نشده است، برای صادرات این محصول چه کرده‌اند؟
