سرویس بین الملل جوان آنلاین: ۹ روز بعد از ۱۵ سپتامبر، همان زمانی که امانوئل ماکرون برای تشکیل کابینه لبنان برای گروههای لبنانی مشخص کرده بود، کابینه حسن دیاب در بیروت هنوز تشکیل نشده است. روز سه شنبه حدود ساعت ۳ بعدازظهر به وقت محلی (۳:۳۰ به وقت تهران) هم صدای انفجار مهیبی در مناطق النبطیه و اقلیم التفاح شنیده شد خبرهای اولیه حاکی از انفجار در یک انبار حزبالله بود، ولی بعداً گزارشهای متفاوتی درباره انفجار در یک پمپ بنزین منتشر شد. این انفجار مشکوک نشان داد که لبنان به فاصله یک ماه بیشتر از انفجار در بندر بیروت، همچنان آبستن حوادث است. میشل عون، رئیسجمهور لبنان در پاسخ به سؤال یک خبرنگار درباره اینکه اگر نخستوزیر منصوب مصطفی دیاب نتواند دولت را تشکیل دهد، لبنان چه مسیری را طی میکند؟ هشدار داد: «اگر در مورد پیشنهادهای من اتفاق نظر وجود نداشته باشد، مطمئناً ما به جهنم خواهیم رفت. من دیگر حرفی برای گفتن ندارم.»وی اضافه کرد: «با سخت شدن مواضع احزاب، به نظر میرسد هیچ راهحلی برای وضعیت در افق وجود ندارد.»
وزارتی برای تحریمها
چند هفتهای است که به رغم مأمور شدن حسان دیاب به عنوان نخستوزیر برای تشکیل کابینه، هنوز کابینهای در لبنان تشکیل نشده است. قضیه از این قرار است که جامعه سیاسی شیعیان لبنان که با تحریمهای امریکا روبهرو است، خواستار تصدی وزارت دارایی است تا از این طریق، تحریمهای امریکا را بی اثر کند. غازی وزنی وزیر دارایی سابق لبنان در پی انفجار مهیب ماه آگوست در بندر بیروت به عنوان چهارمین وزیر استعفا کرد تا کابینه به طور غیر رسمی سقوط کند. در مقابل، امریکا و دولت عربستان برای اینکه امکان نفود بر این وزارت کلیدی را داشته باشند، خواستار یک کابینه اصطلاحاً تکنوکرات شدهاند که به تبع آن، وزیر دارایی نیز یک وزیر غیر شیعی و احتمالاً نزدیک به جریان غربگرای ۱۴ مارس باشد. روز گذشته با صدور بیانیه رفیق حریری، نخستوزیر اسبق لبنان وابسته به ۱۴ مارس درخصوص موافقت با تعیین یک وزیر شیعه به عنوان وزیر دارایی، نشانهای از برون رفت از بحران تشکیل کابینه نمایان شد. سعد حریری، در بیانیه خود گفته است: «تصمیم گرفتم به مصطفی ادیب، نخستوزیر مکلف لبنان برای خروج از بحران وزیر دارایی کمک کنم، تعیین وزیر دارایی مستقل از طایفه شیعه میتواند کلید حل مشکل باشد، چنین وزیری مثل بقیه وزیران باید براساس اصل شایستگی و شفافیت و عدم وابستگی حزبی انتخاب شود.» حریری گفته که نباید این تصمیم به هیچ وجه اذعان به انحصار وزیر دارایی به طایفه شیعی یا هیچ طایفه دیگری تلقی شود و تأکید کرده است: «این تصمیم برای یک بار گرفته شده و عرف نیست که براساس آن دولتها در آینده شکل بگیرند بلکه مشروط به تسهیل تشکیل دولت مصطفی ادیب با معیارهای مورد توافق و تسهیل فعالیت اصلاحاتی دولت برای مهار فروپاشی لبنان، سپس نجات کشور و لبنانیهاست.»
نه حزبالله موافق است نه ۱۴ مارس
هرچند دیروز روزنامه فرامنطقهای القدس العربی گزارش کرد که فرانسه با پیشنهاد سعد حریری، برای پایان دادن به بحران تشکیل دولت موافقت کرده، ولی سه نخستوزیر پیشین لبنان با صدور بیانیهای اعلام کردند که بیانیه حریری یک تصمیم شخصی است. در بیانیه نجیب میقاتی، فؤاد سنیوره و «تمام سلام» که هر سه نفر وابسته به جریان ۱۴ مارس هستند، آمده است: «ابتکار ارائه شده از سوی سعد الحریری صرفاً یک ابتکار شخصی است.... پس از سر و صدایی که درباره پست وزارت دارایی به راه افتاد، ما خود را ملزم به تبعیت از این ابتکار نمیدانیم.» روزنامه نداء الوطن بعد از بیانیه حریری، نوشت که «حریری جام زهر را نوشید: وزارت دارایی متعلق به شیعیان» و روزنامه النهار تیتر زد: «حریری، طرح ماکرون را نجات داد و بسیاری را ناکام کرد.» با این حال، موضع حزبالله و امل نشان میدهد که کلیدی بودن وزارت دارایی لبنان در شرایط تحریمی امریکا، برای آنها به قدری است که همچنان به پیشنهاد حریری با دیده تردید مینگرند. شبکه المنار وابسته به حزبالله، به نقل از منابع خود گزارش کرده که دو گروه مهم شیعی (حزبالله و جنبش امل) در واکنش به ابتکار سعد حریری، رهبر جریان المستقبل لبنان گفتهاند که حریری چگونه به خود اجازه میدهد برای معرفی وزیری شیعی شروط تعیین کند. روزنامه الدیار نیز نوشت: «منابع مطلع در حزبالله و امل: پیشنهاد حریری مثبت است، اما مسئله تمام نشده است.»
لبنان کلید فرانسه برای مدیترانه
در حالی که دولت امریکا با همین پیشنهاد نیم بند حریری هم موافق نیست، به نظر میرسد دولت فرانسه از طریق بحرانی نشان دادن شرایط و همچنین ارسال پیغام و پسغام برای ایران، تلاش میکند نظر تهران را برای موافقت با پیشنهاد حریری جلب کند. روزنامه لبنانی الجمهوریه به نقل از منابع آگاه دیروز نوشت که تماسهای پاریس با مسکو برای دریافت کمک در خصوص لبنان، منجر به دعوت محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران به مسکو و دیدار امروز (پنجشنبه) با سرگئی لاوروف، همتای روسی خود شده است. در حالی که منابع آگاه در تهران میگویند که ایران در جریان انتخاب مصطفی ادیب نیز به فرانسه کمک کرده، الجمهوریه نوشته که سفر ظریف به مسکو «در راستای درخواست برای حمایت از ابتکارعمل فرانسه که روسیه بدون محافظه کاری از آن حمایت کرد، انجام میشود.» احتمالاً سخنرانی سه شنبه شب امانوئل ماکرون رئیسجمهور فرانسه در هفتادوپنجمین نشست سازمان ملل که گفته «اروپا بر سر اقدام واشنگتن به بازگرداندن تحریمها علیه ایران با امریکا سازش نخواهد کرد» و هشدار داد که «بازگردانی تحریمها میتواند موجب کارشکنی شورای امنیت و افزایش تنشهای منطقه شود.»برای جلب نظر تهران در پرونده لبنان بوده است، پروندهای که حالا در مناقشات پاریس با آنکارا در مدیترانه نیز کلیدی تلقی میشود. ماکرون سیاست «فشار حداکثری» دونالد ترامپ رئیسجمهور امریکا را مورد انتقاد قرار داده و گفت که این رویکرد نتوانسته است آنچه مداخله ایران در منطقه عنوان کرد را متوقف کند یا اطمینان حاصل کند که به سلاح هستهای دست نخواهد یافت. وزارت امور خارجه فرانسه بار دیروز هم بار دیگر از نیروهای سیاسی لبنان خواست بدون هیچگونه تأخیری دولت جدید را تشکیل دهند و هشدار داد که گزینهها و راهکاریهای فعلی که ادعا میشود منجر به بهبود وضعیت لبنان خواهد شد، وخیمتر شدن اوضاع را در پی دارد. اگنس فون در مول، سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه اضافه کرد: در این لحظه سرنوشتساز تاریخ لبنان، نیروهای سیاسی این کشور با انتخابی بین بهبود و فروپاشی کشور روبهرو هستند.
این وزارتخانه با اشاره به اینکه لبنان در یک بحران بیسابقه قرار دارد، از نیروهای سیاسی این کشور خواست فوراً دولت جدیدی را به ریاست «مصطفی ادیب» تشکیل دهند.