سرویس ورزش جوان آنلاین: شروع فصل نقلوانتقالات در فوتبال ایران یعنی سیر صعودی دستمزدها. منتها امسال فاکتورهایی از جمله افزایش نرخ ارز، تورم و ممنوعیت استفاده از خارجیها، شیب افزایش رقم قراردادها را تندتر از گذشته کرده است. مسعود رضاییان، مدیرعامل اسبق باشگاههای فولاد، ملوان و نفت مسجد سلیمان و معاون ورزشی فعلی صنعت نفت آبادان در گفتگو با «جوان» مدیران باشگاهها را عامل اصلی این موضوع خواند.
علت افزایش بیرویه رقم قرارداد فوتبالیستهای داخلی چیست؟
یک علت این است که برخی باشگاهها مشکل مالی ندارند و تمام تلاششان را میکنند تا تیم خوبی ببندند. در واقع داستان افزایش دستمزدها از همینجا شروع میشود. البته تعداد آنها بیش از چهار باشگاه نیست، ولی همین تعداد کم نیز روی کل لیگ تأثیر میگذارند. حتی باشگاههایی که اوضاع مالی خوبی ندارند، نیز تحتتأثیر این مسئله قرار میگیرند. همان سه، چهار باشگاهی که بودجه نامحدود دارند، استخدام بهترین مربیان و بازیکنان لیگ اولویت اولشان است. البته از همان سه، چهار تیم همه انتظار قهرمانی دارند و حتی نایبقهرمانی برایشان شکست محسوب میشود. از آنجایی که خودشان پول قراردادها را نمیدهند، هر کاری میکنند که فلان بازیکن و مربی را به هر قیمتی بگیرند. آن وقت بقیه بازیکنان هم تصور میکنند، میلیاردی میارزند. بهعنوان مثال بازیکنی که قرارداد ۵۰۰ میلیونی داشته اگر دستمزدش را دو برابر هم کند، میشود یک میلیارد، نباید بشود ۴ یا ۵ میلیارد! خب این مسئله قطعاً به ضرر بازیکن که نیست و آنها این افزایش بیرویه را دوست دارند.
چه عواملی باعث میشود باشگاهها زیربار پرداخت دستمزدهای نجومی بروند؟
ضرر اصلی برای مدیرعامل است؛ درست است که آنها این ارقام را از جیب دولت پرداخت میکنند، اما به هر حال همه آنها را مقصر نجومی شدن دستمزدها و بیسروسامانی فوتبال میدانند. جاهطلبی، قهرمانخواهی و تحتتأثیر هواداران قرار گرفتن مدیران، عامل اصلی این شرایط است. دود مدیریت سه، چهار نفر به چشم بقیه میرود؛ چراکه برخی باشگاهها اصلاً چنین بودجهای ندارند. سال گذشته داشتیم باشگاههایی که هزینه بالایی کردند، ولی در نهایت تا پای سقوط پیش رفتند. در صورتی که تیمهایی با هزینه ۱۰ میلیاردی در میانه جدول بودند. پول بیشتر، ضامن کسب امتیاز بیشتر نیست. اگر در کار باشگاهها اعتدال وجود داشت، به عقیده من رقم قراردادها نباید از مرز ۳۰۰ – ۲۰۰ میلیون تومان عبور میکرد.
در این آشفته بازار نقل و انتقالات مدیران چگونه باید خواستههای عجیب و غریب بازیکنان و مربیان را مدیریت کنند؟
یک دسته مدیر دولتی هستند که پول قراردادها را خودشان نمیدهند. سازمان متبوعه باید آنها را کنترل کند، البته سازمانهای متبوعه این مدیران نیز شاید از شرایط راضی باشند، ولی سازمانهای بازرسی باید این موارد را بررسی کنند. از آنها بپرسند با چه افزایش درآمدی دستمزدهای بازیکنان را چند برابر کردهاید. یک دسته هم مدیر بخش خصوصی پولدار هستند؛ آنها هم میگویند پول خودمان است. در صورتی که در دنیا اینگونه نیست. مالک متمول منچسترسیتی نمیتواند غیرمنطقی خرج کند. مگر باشگاههای ما چه درآمدی دارند که ۱۰۰ میلیارد خرج میکنند؟ فیرپلی مالی (Financial Fair Play) قانونی است که فیفا در نظر گرفته و متأسفانه در فوتبال ما نادیده گرفته شده است. در این قانون باشگاهها باید به اندازه درآمدشان خرج کنند. خیلیها میگویند قیمت دلار بالا رفته و در خارج از کشور دستمزد خوبی میدهند. خب اگر اینگونه است، بروید خارج بازی کنید. فلان بازیکن مدعی است اگر در خارج بازی میکرد ۵۰۰ هزار دلار دستمزد میگرفت و این رقم را به تومان حساب میکند و میگوید دستمزدم ۱۴ میلیارد تومان است! عجیبتر اینکه بعضیها هم زیربار این قرارداد میروند. اختیار امضا کردن قراردادهای نجومی در ید مدیران باشگاههاست. اگر یک نه بگویند و امضا نکنند چه اتفاقی میافتد؟ یه کمی با این درخواستها مقابله کنید و باور کنید رقمها به شدت سقوط خواهند کرد. کافی است آن مدیر یک لحظه با خودش فکر کند با این پولها چه کارهایی میتواند انجام دهد. مثلاً زمینی خریداری شود و برای نسلهای بعد هم به یادگار بماند. باشگاههای پولدار تصمیم بگیرند بخش اعظم بودجه خود را صرف زیرساختها کنند. البته یک ایراد هم به رسانهها وارد است؛ در رسانهها مدیری که بازیکنان گران و درشت را خریده مدیر موفق نامیده میشود و سایر مدیران ناتوان و بیعرضه جلوه داده میشوند. با این مطالب آنها را برای گرفتن بازیکن به هر قیمتی تحریک میکنیم.
غیر از باشگاههای سرمایهدار، باشگاههای بدهکاری، چون پرسپولیس و استقلال هم به ریخت و پاشهایشان ادامه میدهند.
مدیر باشگاه بعد از خرجهای آنچنانی با خودش میگوید در این یک سال که هستیم، بگذارید امسال نتیجه بگیریم و مدیر بعدی باید جوابگوی شکایتها باشد. آقایان صراحتاً میگویند با وجود داشتن بدهیهای سنگین برای باشگاه جام آوردیم. در صورتی که جام آوردن به هر شکلی منصفانه نیست. نمیتوان یک عدهای را برای آینده بدهکار کرد تا جام گرفت.
وزارت ورزش، فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ چه وظیفهای در جلوگیری از افزایش دستمزد فوتبالیستها دارند؟
فیفا این موارد را پیشبینی کرده است. ما از صفر تا صد فوتبالمان را از روی دست فیفا مینویسیم که البته کار درستی است، باید فیرپلی مالی را نیز رعایت کنیم. حتی اگر حق پخش تلویزیونی هم پرداخت میشد، شاید هر باشگاه ۳۰ – ۲۰ میلیارد درآمد کسب میکرد. خب شما هم به اندازه همین مبلغ خرج کنید. هیچ وقت دخل و خرج باشگاهها تعادل نداشته است. در صورت عدم رعایت فیرپلی مالی فیفا جرایم سنگینی را در نظر میگیرد.
فدراسیون فوتبال با چالشهای بزرگی روبهرو است. آیا این فدراسیون توانایی اجرای قانون فیفا را دارد؟
شاید خیلیها بگویند فدراسیون به خاطر گرفتاریهایش نمیتواند به این مسال رسیدگی کند. در صورتی که اینگونه نیست. مگر قرار است همه کارها را یک نفر انجام دهد. در دل فدراسیون یک کمیتهای داریم که مسئول صدور پروانه حرفهای باشگاههاست. این کمیته بدون اینکه در سایر بخشهای فدراسیون چه میگذرد، کار خود را انجام میدهد و میتواند بحث فیرپلی مالی باشگاهها را نیز همچون ملاکهای دیگری از جمله داشتن تیمهای پایه، استادیوم استاندارد و نداشتن بدهی مدنظر قرار دهد. آن وقت مدیران نمیتوانند بگویند پول خودمان است و هر جور بخواهیم خرج میکنیم.
مذاکره با گزینههای مدنظر در هتلهای لوکس چه تأثیری بر افزایش دلالیها و دستمزدها میگذارد؟
در ارقام تأثیری نمیگذارد؛ چراکه برای بازیکن، مدیر برنامه و مدیرعامل فرقی نمیکند قرارداد نجومی در کجا بسته شود. منتها مذاکره در هتل ابهت باشگاهها را زیر سؤال میبرد! بازیکن وقتی برای مذاکره به ساختمان باشگاه برود و نظم انضباطشان را ببیند حساب کار دستش میآید، ولی هتل یعنی هر جور میخواهی بیا و برو. نمیدانم این رسم را چه کسی باب کرده است. بازیکن باید در شهر و باشگاه موردنظر حاضر شود و شرایط را از نزدیک ارزیابی کند. در تهران قرارداد میبندد، بعد به جنوب میرود و میگوید هوا خیلی گرمتر از تصورات من است! بستن قرارداد در هتل یعنی باشگاه میترسد گزینه موردنظر با دیدن واقعیتها در باشگاه منصرف شود.
ممنوعیت جذب مربی و بازیکن خارجی مخالفان زیادی دارد و آن را یکی از عوامل بالا رفتن قیمتها میدانند. با این انتقاد موافق هستید؟
نه، موافق نیستم. این موضوع را شنیدهام، ولی در فصل پیش کلا چند بازیکن خارجی در لیگمان حضور داشتند؟ تعدادشان کم بود و از بین آنها بازیکن خوب واقعاً انگشت شمار بود. خارجی که کیفیت لیگ یک را ندارد، سر از لیگ برتر درمیآورد. باید این واقعیت را بپذیریم بازیکن باکیفیتی که به درد لیگ برتر ما بخورد دستمزدش کمتر ۳- ۲ میلیون دلار نیست. در صورتی که تیمها بازیکن ۱۵۰ هزار دلاری میآورند و قطعاً از نظر کیفیت نمره بسیار پایینی میگیرد. حالا که نمیتوانیم این بازیکنان بیکیفیت را بیاوریم، باید دستمزد همه بازیکنان داخلی چند برابر شود؟ ۱۶ تیم لیگ برتری و حداقل ۵۰۰ بازیکن داخلی داریم. به خاطر ۵-۴ بازیکن خارجی که نیستند قیمت ۴۹۵ بازیکن داخلی چهار پنج برابر شود؟ اصلاً منطقی نیست. این بازیکنان خارجی به دردمان نمیخورند و نباید هم به لیگ کشورمان بیایند، ولی این دلیل نمیشود که فوتبالیستها داخلی بگویند حالا ما جای آن خارجیها هستیم.