سرویس اقتصاد جوان آنلاین: در جریان مبادلات روز گذشته نرخ دلار در صرافی ملی در کانال ۲۷هزارتومان و نرخ سکه نیز در کانال ۱۳میلیون‌تومان قرار گرفت و شاخص کل بورس تهران نیز با افت بیش از ۴۷ هزار واحدی به محدوده یک‌میلیون و ۶۵۰هزار واحد بازگشت، در این میان باوجودی‌که چندی پیش برخی از کارشناسان اقتصادی رشد بازار بورس را در افزایش تورم انتظاری مثبت ارزیابی می‌کردند، چرا به‌رغم اصلاح بازار این روز‌ها خبری از کاهش قیمت و تورم عمومی و بخشی در اقتصاد نیست، البته برخی از سیاسیون عدم ثبات نرخ ارز را دلیل آشفتگی بازار اعلام کنند که به گفته رئیس کل بانک مرکزی در حوزه بین‌المللی رایزنی‌های ما در بعضی کشور‌ها در آستانه ثمردهی است و از طرف دیگر میزان صادرات نفت و فرآورده‌های آن بهتر شده است و روند بازگشت ارز صادرکنندگان سرعت گرفته که هر سه این عوامل تأثیرات مثبتی خواهند داشت. تا چندي پيش كه بازار سرمايه در حال رشد بود، برخي از كارشناسان اقتصادي معتقد بودند رشد بازار فوق تورم انتظاري در جامعه را تشديد كرده‌است و ساير بازارهاي موازي در صدد هستند عقب‌ماندگي خود را با بازار سرمايه جبران كنند، اما حالا كه بورس اصلاح قابل ملاحظه‌اي داشته و ارزش بازار از 20مرداد سال جاري تا كنون از محدوده 7500هزار ميليارد تومان به محدوده 6100هزار ميليارد تومان نزول داشته‌است، شاهد اين رويداد هستيم كه بهاي دلار از محدوده 21هزار تومان به محدوده 27هزار تومان و نرخ سكه طلا از كانال 10ميليون تومان به كانال 13ميليون تومان جهش داشته‌است. به همين نسبت هم شاهد رشد نرخ‌ها در بازار خودرو و ملك و همچنين لوازم خانگي و اقلام مورد نياز مردم جامعه همانند موادغذايي هستيم.
اگر چه برخي از سياسيون علت آشفتگي بازارها را به بي‌ثباتي نرخ‌ها در بازار ارز نسبت مي‌دهند، اما رفتار مجموعه‌هايي چون سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و همچنين بانك مركزي در تأمين كسري بودجه دولت به نظر مي‌رسد، رفتاري است كه كاهش ممتد ارزش پول ملي را هدف قرار داده‌است. به‌طور نمونه امروز رئيس‌جمهور، معاون اول رئيس‌جمهور، وزير اقتصاد، رؤساي سازمان برنامه و بانك مركزي به اين مهم بايد پاسخ دهند كه چرا حجم پول از خرداد‌سال97 تاكنون از محدوده 200هزار ميليارد تومان به بيش از 500هزار‌ميليارد‌تومان جهش داشته‌است و اين دست جهش‌ها قرار است تا كجا ادامه يابد و آيا اين اشخاص از تبعات رشد پايه پولي و بدهي‌هاي دولت و مجموعه‌هاي وابسته به بانك مركزي و سيستم بانكي مطلع هستند؟!
وقتي ارزش ريال پيوسته در برابر تمامي كالاها در حال كاهش است، سخت نيست كه بفهميم كسري بودجه دولت در شرايط تحريم و شيوع كرونا از چه روش بسيار ساده و البته مخرب يعني استقراض از سيستم بانكي و فروش دارايي‌هاي خارجي بلوكه شده دولت در بانك‌هاي خارجي به بانك مركزي در حال تأمين است. به همين دليل در دوران رياست عبدالناصر همتي بر بانك مركزي حجم پول بيش از 150درصد جهش داشته است كه تبعات منفي رفتار مجموعه دولت در تأمين كسري بودجه‌هايش با گذر زمان ظهور بيشتري هم خواهد يافت و در حقيقت علت آشفتگي بازارهاي مختلف را بايد در سياست‌هاي پولي مالي كه از سوي دولت رقم مي‌خورد، جست‌وجو كرد.
پيش از اين عبدالناصر همتي، رئيس كل بانك مركزي در صفحه شخصي خود در اينستاگرام نوشت: «خريد بخشي از منابع ارزي صندوق توسعه ملي جهت تأمين كسري بودجه توسط بانك مركزي كه در بودجه۱۳۹۸ تكليف شد، تأمين كسري بودجه از محل پايه پولي است كه اين روش در كوتاه‌مدت همان استقراض از بانك مركزي خواهد بود.»
به گزارش فارس در دوره يكساله منتهي به پايان خرداد 99، با وجود اينكه همه منابع پايه پولي به جز خالص دارايي‌هاي خارجي كاهش يافته‌اند، اما افزايش 136هزار‌ميليارد توماني خالص دارايي‌هاي خارجي بانك مركزي، ميزان كل پايه پولي را 109هزار ميليارد‌تومان افزايش داده است. نكته مهم اينجاست كه خريد دلارهاي نفتي يا منابع ارزي كه دولت از منابع صندوق توسعه ملي برداشت مي‌كند، توسط بانك مركزي، خالص دارايي‌هاي خارجي اين بانك را افزايش مي‌دهد.
دولت؛ عامل اصلي افزايش پايه پولي
محمدباقر نوبخت، رئيس سازمان برنامه و بودجه كشور در تاريخ 28مردادماه در رسانه ملي گفت:«در سال۹۸ از منابع صندوق كه نزد بانك مركزي بود استفاده كرديم. اين مبلغ5/4 ميليارد دلار بود و از سوي بانك مركزي به نرخ روز ارز در اختيار دولت قرار گرفت كه معادل ۷۳ تا ۷۴ هزار ميليارد تومان بود.»
در واقع، اين اظهارات نوبخت نشان مي‌دهد كه مهمترين دليل افزايش خالص دارايي‌هاي خارجي بانك مركزي در پايان سال98 برداشت دولت از صندوق توسعه ملي و انتقال اين ارزها به ترازنامه بانك مركزي و دريافت پايه پولي از اين بانك بوده است.
نوبخت در بخش ديگري از اين برنامه تلويزيوني به برداشت يك‌ميليارد يورويي از صندوق توسعه ملي به‌خاطر كرونا و دريافت معادل ريالي آن از بانك مركزي اشاره كرد كه با توجه به نرخ 26هزارتوماني يورو در سامانه نيما، به تنهايي سبب خلق 26هزار ميليارد تومان پايه پولي جديد در سال99 خواهد شد.
اين اظهارات نوبخت در كنار آمار رسمي بانك مركزي مؤيد اين مطلب است كه بخش قابل توجهي از منابع دولت در سال‌هاي98 و 99 از محل پايه پولي و منابع ريالي بانك مركزي تأمين شده است و در نتيجه، عامل اصلي افزايش پايه پولي در اين دو سال، دولت بوده است.
سخنان اميد بخش همتي در جريان رشد بهاي ارز در حالي است كه نرخ دلار در صرافي ملي در كانال 27 هزارتومان است و نرخ سكه طلا نيز در كانال 13ميليون تومان، روز گذشته شاخص كل بورس تهران نيز با افت بيش از 47هزار واحدي به محدوده يك‌ميليون و 650 هزار واحد بازگشت. رئيس كل بانك مركزي گفت: در حوزه بين‌المللي رايزني‌هاي ما در بعضي كشورها در آستانه ثمردهي است و از طرف ديگر ميزان صادرات نفت و فرآورده‌هاي آن بهتر شده و روند بازگشت ارز صادركنندگان سرعت گرفته است.
به گزارش بانك مركزي، عبدالناصر همتي در جلسه با مديران عامل بانك‌ها ضمن اشاره به اخبار ناشي از گشايش‌هاي ارزي گفت: در حوزه بين‌المللي رايزني‌هاي ما در بعضي كشورها در آستانه ثمردهي است و از طرف ديگر ميزان صادرات نفت و فرآورده‌هاي آن بهتر شده و روند بازگشت ارز صادركنندگان سرعت گرفته‌است كه هرسه اين عوامل تأثيرات مثبتي خواهند داشت، بر همين مبنا از بانك‌ها هم مي‌خواهيم به انتقال و در دسترس قرار دادن منابع ارزي براي نيازهاي تعريف شده ادامه دهند.
رئيس كل بانك مركزي ضمن برحذر داشتن بانك‌ها از رشد بي‌محاباي ترازنامه افزود: بانك‌ها بايد به‌گونه‌اي عمل كنند كه رشد ترازنامه‌‌شان را متناسب با وضعيت ترازنامه و ريسك بانك تنظيم و به بانك مركزي براي كنترل نقدينگي كمك كنند.
وي تصريح كرد: شبكه بانكي در5/1 ماه اخير براي تسهيلات كرونايي واحدهاي كسب و كار اقدامات خوبي انجام داده و ۴ هزار و ۴۰۰ ميليارد تومان تسهيلات پرداخت كرده و لازم است در مقوله تسهيلات وديعه مسكن نيز آن بخش از كار كه به عهده شبكه بانكي است، از جمله روند بررسي پرونده‌ها را تسريع بخشند و شرايط پرداخت اين سرفصل تسهيلات را منطبق با ضوابط ستاد ملي مبارزه با كرونا با سرعت بيشتري به پيش ببرند.
