سرویس اقتصادی جوان آنلاین: مطابق جزئیات ارائه‌شده در تارنمای سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور، کد رهگیری شماره مخصوصی است که نماینده معامله خرید، فروش، اجاره و سایر فعالیت‌های معاملاتی در سامانه ثبت معاملات املاک و مستغلات کشور به حساب می‌آید و برای هر معامله یکتاست. با بررسی سایت‌های فروش اینترنتی به آگهی صدور کد رهگیری می‌رسیم؛ کدی که فقط مشاورین املاک در ازای اجاره یا خرید ملک، در اختیار طرفین معامله قرار می‌دهند. اخذ کد رهگیری صوری یک فعالیت مرسوم اقتصادی است که عمدتاً توسط بنگاه‌های معاملات املاک انجام میشود و آگهی‌های بسیاری هم در ارتباط با این موضوع وجود دارد.
خبرنگار فارس برای بررسی این موضوع با بعضی از افرادی که این آگهی‌ها را ثبت کرده‌بودند، تماس گرفت. در تماس اول، فرد پاسخگو پس از مطرح کردن سؤال مذکور عنوان کرد: «ما اینجا واحد‌های مسکونی داریم که با استفاده از کدپستی آن‌ها می‌توان نسبت به اخذ کد رهگیری برای شما اقدام کرد و نیازی هم به انجام معامله نیست.» این فرد شاغل در بنگاهی در منطقه بهجت‌آباد، برای جلب اطمینان ادامه داد: «تاکنون کد رهگیری صوری بسیاری را صادر کرده‌ایم و این فعالیت بدون مشکل برای شما نیز انجام خواهد شد.» پاسخ سایر افرادی که شماره آن‌ها در آگهی‌ها موجود بود، مشابه اظهارات ذکر شده‌بود و این افراد طوری القا می‌کردند که این کار قانونی است و بدون هیچ مسئله‌ای و به راحتی آب خوردن امکان‌پذیر است.
فسخ معامله، کلید صادر شدن کد رهگیری صوری است
حمید احمدی، کارشناس حوزه مسکن با اشاره به روند شکل‌گیری ماجرای صدور کد رهگیری صوری گفت: «صدور کد رهگیری نیازمند اطلاعات فرد فروشنده و خریدار و همچنین اطلاعات ملک نظیر موقعیت مکانی و کد پستی است. در همین راستا وقتی شما برای صدور کد رهگیری صوری اقدام کنید، اطلاعات خریدار از شما و اطلاعات ملک و فروشنده نیز از سوی فردی که کد رهگیری صوری را برای شما صادر می‌کند، مهیا شده و کد آماده میشود.»
احمدی ضمن بیان این نکته که کد پستی ملک مورد نظر در این فرآیند دخیل است و تنها یک معامله مشابه همزمان برای هر کد پستی امکان‌پذیر است، گفت: «وجود چنین شرطی شاید صدور کد رهگیری صوری را دشوار سازد، اما وجود گزینه‌ای به نام فسخ قرارداد می‌تواند این فرآیند غیرقانونی را تسهیل کند. در حقیقت پس از صادر شدن کد رهگیری صوری و انجام فعالیت مرتبط با این کد، فسخ معامله انجام شده و کد پستی ملک از کد رهگیری جدا میشود. به این ترتیب امکان معامله مجدد ملک مهیا خواهد شد.»
اخذ کد رهگیری صوری با انگیزه استفاده از تسهیلات ودیعه مسکن
نکته مهم در این ماجرا، انگیزه افراد برای استفاده از کد رهگیری صوری است. یافتن این انگیزه، اما چندان دشوار نیست. یکی از تصمیمات وزارت راه و شهرسازی در ماه‌های اخیر، اقدام به اعطای تسهیلات ودیعه مسکن به مستأجران بود که اخذ این تسهیلات نیازمند ارائه کد رهگیری اجاره نامه است. حال فرض کنید شما به عنوان فردی که مستأجر نیستید، می‌خواهید نسبت به اخذ این وام اقدام کنید. در چنین شرایطی با تلاش برای ثبت اجاره صوری و ارائه کد رهگیری شرایط اولیه استفاده از این تسهیلات را پیدا خواهید کرد. صدور کد رهگیری برای اجاره نامه صوری پس از مطرح شدن بحث تسهیلات ودیعه مسکن شدت گرفته و به گفته ارائه‌دهندگان کد رهگیری صوری، تعدادی از افرادی که نسبت به این کار اقدام کرده‌اند، موفق به دریافت تسهیلات ودیعه مسکن شده و مبلغ این تسهیلات را در بازار‌های سرمایه نظیر طلا، ارز و بورس برای یکسال سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
وزارت راه و شهرسازی زمینه برخورد با قانون‌شکنان را مهیا کند
در شرایطی که بسیاری از مستأجران ذی‌صلاح دریافت تسهیلات ودیعه مسکن از اخذ این وام باز مانده‌اند، اما تعدادی از این تسهیلات از طریق صدور کد رهگیری صوری به افراد غیر مستأجر رسیده‌است. حال این سؤال مطرح میشود که آیا راهکاری برای شناسایی این افراد و سلب امتیاز تسهیلات از آن‌ها وجود دارد یا خیر. محمد حمیدزاده کارشناس اقتصادی در این خصوص معتقد است: «با توجه به اینکه کدهای رهگیری صوری پس از مدتی با فسخ معامله باطل می‌شوند، وزارت راه و شهرسازی باید از همین اتفاق استفاده و تسهیلات ودیعه را از افراد غیر‌مستأجر سلب کند.»
این کارشناس اقتصادی گفت: «وزارت راه و شهرسازی باید سازوکاری را فراهم کند تا افرادی که نسبت به دریافت تسهیلات ودیعه مسکن با کد رهگیری صوری اقدام کرده‌اند شناسایی شده و جریمه شوند.»
حمیدزاده در تشریح نحوه بازپس‌گیری تسهیلات ودیعه مسکن از افرادی غیر ذی‌صلاح گفت: «با توجه به فسخ قرارداد معاملات با کد رهگیری صوری، می‌توان از این امکان برای شناسایی افراد مذکور استفاده و اعلام کرد، متقاضیانی که معاملات آن‌ها در مدت زمان قید شده فسخ میشود، باید ظرف مدت کوتاهی کد رهگیری جدید را ثبت کنند و در غیر این صورت نسبت به بازپرداخت تسهیلات ودیعه مسکن با نرخ سود بالاتر اقدام کنند.»
انتظار می‌رود وزارت راه و شهرسازی به منظور احقاق حق افراد واجد شرایط وام ودیعه مسکن، زمینه شناسایی و تنبیه افرادی را که به صورت غیرقانونی و با استفاده از کدهای رهگیری صوری این وام را دریافت کرده‌اند، مهیا کند.
مهندس ظفریاری میگوید
