سرویس بین الملل جوان آنلاین: مدتی است که ترامپ، رئیسجمهور امریکا قصد دارد تعداد سربازان امریکایی در آلمان را کاهش دهد، به گونهای که از ۳۴هزار و ۵۰۰ سرباز امریکایی که در حال حاضر در خاک آلمان مستقر هستند، نزدیک به ۱۰ هزار نفر را از این کشور فراخواند. قرار است حدود ۶ هزار نفر از این نظامیان به کشورشان بازگردند و مابقی به کشورهای دیگر اروپایی از جمله لهستان، رومانی، بلژیک و ایتالیا منتقل شوند. همچنین فرماندهی عملیات ویژه ارتش امریکا و مرکز فرماندهی ارتش امریکا در اروپا از اشتوتگارت آلمان به بلژیک منتقل میشود. حال باید دید برندگان و بازندگان این تصمیم کدام کشورها خواهند بود و چه دلایلی سببساز این خط مشی شده است؟ ابتدا به دلایل این تصمیم اشاره میشود:
۱. دلایل سیاسی: اعلام انصراف آنگلا مرکل صدراعظم آلمان برای حضور در نشست جی ۷ به بهانه همهگیری کووید ۱۹ که خوشایند ترامپ نبوده است از یکسو، افزایش هزینههای نظامی و سرانجام نزدیکی روسیه به این کشور از سوی دیگر عوامل مهم دخیل در این تصمیم بودهاند. در این راستا یورگن هارت سخنگوی سیاست خارجی جناح ائتلاف در بوندستاگ، این تصمیم را اقدامی با انگیزه سیاسی و جهت اعمال فشار به آلمان خوانده است.
۲. دلایل اقتصادی: احداث خط لوله گاز از روسیه به آلمان. خط لوله نورد استریم ۲ که با طول ۱۲۰۰ کیلومتر و از زیر دریا میگذرد، مدتهاست که محل مناقشه کشورهای اروپایی و امریکاست. فارغ از ارزش اقتصادی این طرح به ویژه برای آلمان کشورهای لهستان، دانمارک و اوکراین نیز دل خوشی از این طرح ندارند. ایالات متحده نیز سعی کرده است با تحریم نورد استریم ۲ روسیه و آلمان را تحت فشار بگذارد که تاکنون کارساز نشده است. به همین دلیل بود که ترامپ اعلام کرد آلمان سالانه میلیاردها دلار برای انرژی به روسیه میپردازد و ما باید از آلمان در برابر روسیه محافظت کنیم!
۳. دلایل نظامی: برای سالهای متمادی، ایالات متحده قصد تأسیس پایگاهی دائمی در کنار مرزهای روسیه را داشته است. اکنون که دولت لهستان از حضور نظامیان امریکایی استقبال میکند و طرح احداث پایگاه «فورت ترامپ» را نیز ارائه کرده است، ترامپ تلاش دارد با یک تیر به دو هدف شلیک کند: حضور نظامی در کنار روسیه و فشار بر آلمان. ناگفته نماند تاکنون لهستان توافقنامه دفاعی با ایالات متحده امضا نکرده و در مورد تقسیم هزینههای نظامی نیز موافقت نکرده است. به همین علت «بن هاجز» فرمانده پیشین نیروی زمینی ارتش امریکا در اروپا چنین تصمیمی را تنها با انگیزه سیاسی موجه میداند و نه اقدامی راهبردی و در راستای منافع ایالات متحده. جان بولتون نیز تصمیم ترامپ برای خروج از خاک آلمان را نشانه کمبود دانش و فهم استراتژیک در او توصیف کرده است.
با دانستن موارد فوق میتوان تبعات این تصمیم بر دولتهای آلمان، ایالات متحده و روسیه را پیشبینی کرد:
آلمان: با پایان جنگ دوم جهانی و تقسیم غنائم میان دو بلوک شرق و غرب، آلمان به عنوان بخشی از خط مقدم دفاع در برابر شوروی توسط ایالات متحده برگزیده شد. بر این اساس نقشه استراتژیک امریکا در اروپای بعد از جنگ با مرکزیت آلمان طرحریزی شد. به این ترتیب دفتر مرکزی ارتش امریکا در اروپا یا همان یوکام، در آلمان احداث و به مرور پنج پادگان نظامی در این کشور تأسیس شد. در قالب ناتو، ترامپ معتقد است ایالات متحده هزینههای کمتری باید بپردازد و این اروپاییها هستند که وظیفه دادن پول برای دفاع از خود را دارند. مانند همان چیزی که در رخداد حمله پهپادی انصارالله یمن به آرامکو در عربستان رخ داد. مبرهن است در شرایط نامطلوب اقتصادی اروپا به دلیل بیماری کرونا، افزایش هزینههای نظامی نامعقول پنداشته میشود و چنین فشاری از سوی امریکا نمیتواند کارساز باشد. البته کاهش تعداد نظامیان امریکایی در آلمان میتواند بخشی از اقتصاد مناطقی را که این نظامیان حضور داشتهاند دچار رکود نماید. نباید از نظر دور داشت که چنین تصمیمی سایر متحدان اروپایی ترامپ در ناتو را دلسرد خواهد کرد و اتحاد و همکاری میان آنها را نیز متزلزل میکند.
ایالات متحده: تا زمانی که نهادها و سازمانهای بینالمللی برای دولت ایالات متحده سودرسان باشند، این کشور ضمن عدم خروج از آنها سعی در حمایت و پایدار ماندن موجودیت این سازمانها و نهادها خواهد داشت. در غیر اینصورت امریکا یا از آن خارج شده یا سعی در انحلال و تغییرات زیربنایی در آن نهاد داشته است. در این زمینه امریکا تلاش دارد به عنوان برادر بزرگ در ناتو، آنگونه که منافعش ایجاب میکند اقدام کند، حتی به بهای سیلی زدن به متحدان نزدیکش. در ضمن این اقدام تنبیهی علیه آلمان با توجه به حرکت تبلیغاتی- انتخاباتی ترامپ نیز مهم است. در مجموع، از میان رفتن انسجام میان متحدان، تهدید و اعمال فشار بر آلمان و سرانجام تضعیف ناتو در آینده نزدیک به دلیل بدعهدی امریکا در پایبندی به امنیت جمعی، آسیبهای فراوانی بر ایالات متحده وارد خواهد کرد.
روسیه: بسیاری کاهش و خروج نظامیان ایالات متحده از آلمان را هدیه ترامپ به پوتین تلقی میکنند. هیدر کانلی، مدیر برنامه اروپا در مرکز مطالعات بینالمللی راهبردی این تصمیم را یکی از هدایای ریاست جمهوری امریکا به روسیه میداند. بیشک روسیه از تضعیف و دلسردی اعضای ناتو استقبال میکند، اما از سوی دیگر باید دید به چه میزان نگران افزایش نیروهای نظامی امریکا در لهستان خواهد بود. همچنین این تصمیم سببساز نزدیکی بیشتر میان روسیه و آلمان به ویژه در ابعاد اقتصادی خواهد شد. کاهش هزینه انرژی مصرفی آلمان و برخی دیگر از کشورهای اروپایی به دنبال احداث نورداستریم ۲ و در نتیجه تأثیر مثبت بر جهش اقتصادی این کشورها حائز اهمیت خواهد بود.